Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Blaðsíða 14

Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Blaðsíða 14
14 HARALD L. TVETERÁS Maður skyldi ætla, að hann hafi verið kominn í sterka aðstöðu. Með „Brandi“ barst nafn hans vítt um Norðurlönd, í Mið-Evrópu vissu menn þá þegar um hann, og „Pétur Gautur“ ætti að standa fyrir sínu. Ibsen hefði átt að kæra sig kollóttan um grunnfæra ritdóma. En takið eftir, hvað hann skrifar Björnson: „Ef ég væri í Kaupmannahöfn og mér væri þar einhver jafn nákominn og Clemens Petersen er þér, þá hefði ég heldur lamið hann til óbóta en láta hann komast upp með að misbjóða sannleika og réttlæti á jafn freklegan hátt . . ..“ Og seinna segir hann ennfremur: „Samt sem áður fagna ég því að vera hafður fyrir rangri sök, ég sé í því guðlega forsjón og vilja, þar sem ég hef tvíeflzt við hverja raun. Ef þeir vilja stríð, þá skulu þeir fá það. Ef ég er ekki skáld, hef ég vissulega engu að tapa. Eg mun beita aðferð ljós- myndarans. Eg mun taka fyrir samtíð mína í heimahögum, hverja persónuna á fætur annarri eins og ég gerði það í Málstræverne (Mál- streitumönnunum). Eg mun ekki hlífa barninu í móðurlífi, ekki leynd- ustu hugsunum og tilfinningum nokkurrar sálar á bak við töluð orð, ekki neinum, sem á þann heiður skilinn að lenda þar.“ Þetta segír ekki lítið um þau öfl, sem tókust á um hann, og þær andstæður, sem bjuggu í honum. Og svona ,,kast“, ég held við getum ekki kallað það annað, átti hann til með að fá, þó að hann væri orðinn viðurkenndur úti um víða veröld. Það er áríðandi, að þessi hlið stór- skáldsins komi skýrt fram - smámunasemin, illgirnin, hefndarþorst- inn. Við skulum ekki sýna honum neina hlífð. En jafnframt var hann hinn mikli boðberi siðlegrar breytni, refsivöndur samfélagsins, mál- svari frelsis og mannþekkjari. Já umfram allt mannþekkjari, þar hafði hann orðið að kanna myrkustu afkima sálarlífsins og afhjúpa leynd- ustu hvatir athafna sinna og hugsana. Ranghverfunni á honum eigum við það að þakka, að hann varð þessi einstaki mannþekkjari. Hann tók linnulaust sjálfan sig til bænar, sökkti sér í sálardjúpið. Fyrir honum var að yrkja að halda dómsdag yfir sjálfum sér. Það höfum við beint eftir honum sjálfum, og okkur er óhætt að taka það trúanlegt. Hann gerði það sí og æ. Mikið hefur verið ritað um fyrirmyndir Ibsens að ýmsum mann- gerðum hans, og hann fór ekki dult með, að hann studdist við lifandi fyrirmyndir. Skáldi er engu óeðlilegra en myndlistarmanni að notast við fyrirmyndir, sagði hann. Eg hef sjálf'ur skrifað ritgerðarkorn fyrir mörgum árum um sænska Ijóðskáldið Carl Snoilsky sem fyrirmynd að Rosmer í Rosmersholm. Enginn vafi leikur á því, að Snoilsky var Ibsen mjög hugstæður um það
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur

Gerð af titli:
Flokkur:
ISSN:
02541335
Tungumál:
Árgangar:
19
Fjöldi tölublaða/hefta:
57
Gefið út:
1976-1994
Myndað til:
1994
Útgáfustaðir:
Útgefandi:
Landsbókasafn Íslands (1976-1994)
Efnisorð:
Lýsing:
Fræðirit. Bókaskrár

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur
https://timarit.is/publication/280

Tengja á þetta tölublað: Megintexti (01.01.1979)
https://timarit.is/issue/230905

Tengja á þessa síðu: 14
https://timarit.is/page/3137645

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

Megintexti (01.01.1979)

Aðgerðir: