Frjáls verslun - 01.12.1950, Qupperneq 5

búnir að bíða nær tvö ár eftir væntanlegri afhend-
ingu.
Vildi nú Húsmæðrafélag Reykjavíkur fyrir alla
muni fá að ráðstafa skápunum. En þegar á átti að
herða, kom eitthvað bobb í bátinn, og urðu víst frúrn-
ar hræddar um, að skáparnir yrðu nokkuð dýrir. Guf-
aði svo áhuginn upp. Næst skyldi Innkaupastofnun
ríkisins fá að hagnast um nokkrar tugþúsundir á af-
hendingu skápanna, en við nánari athugun þótti henni
ekki svara kostnaði að sjá um dreyfinguna. Auk þess
var ekki vitað nema skáparnir væru orðnir stórskemmd-
ir eða jafnvel ónýtir, eftir tveggja vetra dvöl í míg-
lekum bárujárnsskála niður við höfn. Lá þykkt lag af
ryði, og hlutar úr þakinu, ofan á kössunum.
Það varð því ofan á, að bezt væri að láta helvítis
manninn (Gísla Halldórsson) hafa veg og vanda af
afhendingunni. En að vísu skyldi hann ekki hafa neina
þóknun fyrir, nema útlagðan kostnað.
Endaði svo þetta fræga ísskápamál.
Á sama tíma og þetta gerðist, birtust í Morgunblað-
inu opinberar heimildir frá Washington um, að þá á
10 mánuðum hefðu verið fluttir frá Bandaríkjunum
til Islands 1500 kæliskápar. Væri fróðlegt að vita,
hversu mörg gjaldeyrisleyfi voru á sama tíma gefin út
til SÍS og annarra smærri ísskápainnflytjenda.
Á meðan mál mitt var í rannsókn var ég í margra
dálka fyrirsögnum uppnefndur smyglari, svarta-
markaðsbraskari. stórþjófur og öðrum þvílíkum sæmd-
arheitum.
Það var ekki að furða, þó börnin kæmi blá og blóð-
ug úr skólanum með tár í augunum, af því að þau voru
börn íhaldssmyglarans og stórþjófsins. (Það þarf að
taka ofan í þessi heildsala helvíti). Og ekki bætir
slíkt heimilisfriðinn.
Allt þetta gerðist meðan ]>etta óskajílega mál er í
rannsókn, og dómur ekki fallinn — nema hjá dóm-
stóli almennings: blöðunum. Ég kaus þann kost að
þegja meðan málið var í rannsókn. Greinum, sem ég
skrifaði, þegar mér ofbauð, stakk ég ofan í skrifborðs-
skúffu. En ég gat ekki varist því að hugsa sem
svo:
Þetta er þá fólkið á hinu fræga landi, íslandi, landi
hinnar stórkostlegu siðmenningar, sem hvergi á sér
líka, svo að menn eru að springa af þjóðarrembingi
og sjálfsgleði með. sig og forfeðurna. Einhverntíman
verður gaman að skrá þetta ævintýri ítarlega!
En því aðeins minnist ég á þetta atvik í þessari grein,
að ég hef orðið þess var, að sumt fólk, sem ekki þekk-
ir mig, saklaust og gott sveitafólk til dæmis, heldur,
að ég sé eitthvað bölvað svínabesti og stórþjófur. Það
þykir mér að vonum leiðinlegt og bið þá lesendur
mína, sem betur til þekkja, vinsamlegast að koma við-
eigandi leiðréttingu á framfæri.
Svona gloprast það upp úr manni, sem maður ætl-
aði kannske ekki að segja fyrr en einhverntíma —
eða kannske aldrei!
Sveltur sitjandi kráka.
Ymsir eiga bágt að fyrirgefa mér hvað ég ferðast
mikið. Stundum liggur við að ég taki á mig krók
á götunni, þegar ég sé einhvern kunningja minn. Sér-
staklega, ef ég er nýkominn frá New York eða London.
Ég veit alveg kveðjuna, sem ég á von á: Hvaðan ertu
núna að koma? Andskotans ferðalag er þetta alltaf
á þér! En hverjum dettur í hug að segja við sjómann:
Hvað ertu alltaf að róa, maður? Af hverju ferðu
svona langt til fiskjar. Geturðu ekki haldið þig á land-
grunninu í stað þess að skellast út um allan sjó?
Sannleikurinn er sá, að ég er bara eins konar far-
andsali eins og fleiri. Að maður ekki segi landshorna-
maður. Heildsalanafnið skammast ég mín satt að segja
dálítið fyrir. Það er ótrúlegt, hvað þessi sífelldi söng-
ur um heildsalana fær áorkað. Ég hef stundum verið
að hugleiða hvort ég ætti ekki að kalla mig forstjóra,
framkvæmdastjóra eða fyrrverandi bæjarfulltrúa; svo
gæti ég líka tekið upp titla eins og t.d. cand. polyt.
eða civil ingeniör, en ég hef alltaf endað á verkfræð-
ingsnafninu. Ut úr hreinustu vandræðum auðvitað!
- En svo kemur maður til Ameríku, og þar er maður
bara réttur og slét'tur Mr. — meistari. Þar getur
meistari Gísli hringt í meistara Truman og þarf
ekki aðra titla! í því landi kann enginn að þérast,
jafnvel ekki Islendingar. Þetta er eitt af því, sem má
læra á einni eða tveimur Ameríkuförum.
Annars er það sitt hvað, sem læra má í Ameríku.
Þaðan kom ég t. d. einu sinni úr „Iúxusflakki“, sein
kallað er, með olíukyndingar-„ideuna“ og fór með
hana í útvarpið. Sú „idea“ og sjálfvirku hitastillarnir
kveiktu svo vel hjá almenningi, að það var sem félli
á mig skriða af fyrirspurnum og pöntunum á eftir.
Því miður voru tækin þá nær ófáanleg. En þá tóku
menn fyrst að nola sjálfvirka olíubrennara og olíu-
kynnta katla á þessu landi. Tvær tilraunir, sem gerðar
höfðu verið mörgum árum áður með handstillt tæki
höfðu mistekist.
Atómöld.
Ég hef nú umboð fyrir stærstu verksmiðjur heims-
ins í sjálfvirkum tækjum, Minneapolis Honevwell og
International Business Machines, og humyndin er að
fyrirtæki mitt verði miðstöð hérlendis um alls konar
sjálfvirk tæki. En þeirra framtíð er stórkostleg og;
óútreikr.anleg. Manni dettur nærri því í hug, að svo
geti farið, að mannskepnan verði nær óþörf, nema
rétt til að lesa af mælaborði! Það er jafnvel ekki ólík-
legt, að mannkynið geri einhvern líma allsherjar upp-
reisn gegn hinum Sjálfvirku. Þá verður það ekki
kommúnisminn gegn kapitalismanum, heldur hold og
blóð gegn hugsandi en sálarlausum vélum úr málmi
eða gerfiefni. En það er svo langt þangað til þetta
verður, að oss er enn óhætt að fullkomna hina Sjálf-
virku og láta þá vinna fyrir okkur.
Sjálfvirk tæki gæta hita og kulda. raka. þrýstings og
FRJÁLS VERZLUN
165