Frjáls verslun - 01.12.1960, Blaðsíða 5

Aðalstræti 1836. Margir eiga bið við vatnspóstinn
scra Björn Halldórsson í Sauðlauksdal ritaði og út
kom 1780. Þar er þessi ráðlegging gefin manni, er
hyggst hefja búskap: „Fyrst skaltu velja þér gott
vatnsból, því flestum óhægindum er það verra, ef
þess er vant. Það vatn er bezt, sem engan smekk
hefur og skúmar vel með sápu.“
Himneskir bninnar
Sennilega hafa íslendingar, auk reynslu forfeðr-
anna, mátt búa við þessar ráðleggingar séra Björns
einar saman langt fram eftir öldinni sem leið, því
að varla mun annað að finna í prentuðum heim-
ildum en þær, til leiðbeiningar um þetta efni. í
öðrum bókum er hins vegar að finna ýmislegt um
brunna. Það er í hinu mikla flóði guðsorðabóka,
sem þá gekk yfir, en það eru ekki hversdagsbrunnar,
scm þar er rætt um, hcldur brunnur sannrar misk-
unnar, brunnur réttrar læringar og aðrir brunnar
himneskrar náttúru.
I prédikanasafni einu frá 18. öld er, eins og í
fleiri slíkum ritum, útmáluð dýrð himnaríkis mcð
þeim hætti, sem áhrifamestur mun hafa verið tal-
inn á þeim tíma. Það er ekki nóg með, að íbúum
á ísaköldu iandi séu gefin fyrirheit um „svöl lysti-
göng“, marmaralíkneskjur og trjálundi með svo
ágætum viðum sem sýprustrjám, reykelsis- og
myrrutrjám og öðrum slíkum kjörviði, heldur er
það sérstaklega tekið fram, að þar séu „þær hagan-
legasta tilreiddar vatnsleiðslur“. Og aðdáunin á slík-
um öndvegismannvirkjum sem vatnsleiðslum er
ekki takmörkuð við guðsorðabækurnar. í Oddsens-
landafræði, sem Bókmenntafélagið gaf út á önd-
verðri öldinni sem leið, segir svo í kaflanum um
héraðið Estremadura í Portúgal: „Þar er nafn-
kunn vatnsleiðing í manngjörðum steinboga yfir
1200 skrefa brciðan dal. Það er aðdáanlegt snilld-
arverk.“
Og svo liðu áratugir, að Islendingar létu sér
nægja að liugsa um þessi aðdáanlegu snilldarverk,
þessa heims og annars, án þess að hefjast handa.
Ingólfsbrunnur og vatnsskatturinn
í ritgerð Skúla Magnússonar landfógeta, Lýsing
Gullbringu- og Kjósarsýslu, segir m. a.: „Reykjavík
hefur gott ósalt vatnsból, sem nefnist Ingólfsbrunn-
ur eftir fyrsta landnámsmanni íslands.“ Mjög má
draga í efa, að þetta nafn hafi tíðkazt lengi, þegar
ritgerðin var skrifuð, því að nafn Ingólfs Arnar-
sonar virðist algerlega hafa verið gleymt mönnum,
FRJÁLS VERZLUN
5