Frjáls verslun - 01.12.1960, Blaðsíða 11

venjulegar götur. Það er einstaklingum og þjóð-
félaginu mjög mikilvægt, að þeir sem um lengri
eða skemmri tíma hafa orðið undir í lífsbaráttunni,
af einni eða annarri ástæðu, safnist ekki saman í
heil hverfi, iieldur blandi sem mest geði við aðra.
í þessu sambandi má minnast á atriði, sem er
ekki alls óskylt, en það er sú staðreynd, að kjall-
araíbúðir gegna allmikilvægu, þjóðfélagslegu hlut-
verki. Þær eru ódýrari en aðrar íbúðir, og því býr
þar að jafnaði fólk, sem hefur tiltölulega lágar
tekjur, en þar með dreifist þetta fólk innan um hina,
sem meira fé hafa á milli handanna, og er það vel.
En þá er að sjálfsögðu átt við húsnæði í kjallara,
sem stenzt nútímakröfur, það er að vera lítið niður-
grafið, að íbúðarherbergin snúi í sólarátt og séu all-
langt frá götu, og að sómasamlega sé frá öllu gengið
að öðru leyti. Enginn þarf að skammast sín fyrir
að búa í slíku húsnæði, en þó þykir betra að búa
á liæðum, enda er kjallari oft bráðabirgðaviðkomu-
staður þeirra, sem hugsa hærra. Þrátt fvrir það,
sem hér hefur verið bent. á, verður að telja æski-
legt, að kjallaraíbúðum fari smám saman fækkandi
að tiltölu, enda hafa víða verið innréttaðar íbúðir
í kjöllurum, þar sem hagkvæmni mælti á móti
slíku.
Um leið og reist hefði verið hæfilega mikið af
áðurnefndu „bráðabirgðahúsnæði“, ætti að rífa alla
bragga og skúra, sem búið er í, og ganga ríkt eftir
því, að allt lélegt og heilsuspillandi húsnæði yrði
í eitt skipti fyrir öll tekið úr notkun. Mætti hugsa
sér að Reykjavíkurbær og aðrir kaupstaðir hefðu
ekki annað íbúðarhúsnæði til leigu en hér hefur
verið lýst og seldu því það, sem þeir nú eiga í fjöl-
býlishúsum og víðar.
Með skynsamlegri byggingarháttum, og þar með
mun lægri byggingarkostnaði en verið hefur, standa
vonir til, að langflestar fjölskyldur geti komið sér
upp eigin húsnæði. Því enda þótt tiltölulega fleiri
fjölskyldur eigi húsnæði hér á landi, en í flestum, ef
ekki öllum öðrum löndum, þá þurfum við að setja
markið enn hærra. Ýmsar eðlilegar ástæður geta leg-
ið því til grundvallar, að fólk þurfi að leigja um
lengri eða skemmri tíma, svo sem ungt fólk á fyrstu
árum búskaparins. Á hinn bóginn standa vonir til,
að þeim muni fara fækkandi, sem raunverulega þurfa
á beinni hjálp hins opinbera að halda í þessu sam-
bandi. Hætt er þó við, að þeir verði alltaf ein-
hverjir, og þá væri mjög æskilegt að koma heildar-
skipulagi á þessi mál í líkingu við það, sem lýst
var hér að framan. Annars losnum við seint eða
aldrei við braggana, skúrana og gömlu, niðurgröfnu
kjallarana, sem mannabústaði.
★
Það skiptir miklu máli, í hvers konar umhverfi
fólk býr, og hefur að nokkru verið bent á það hér
að framan. Þannig má segja, til dæmis, að gatna-
gerðin sé beint tengd húsnæðismálunum, enda
þykja hús í mörgum löndum vart íbúðarhæf nema
þau standi við fullgerðar götur. Er þá gengið
frá öllu svo til samtímis — húsum, lóðum og göt-
um, enda eru kaupendur húsanna látnir greiða
beint fyrir það allt.
Hér á landi hefur lengi ríkt sú venja, að menn
Einbýlishús eiga iullan rétt á sér, þegar húseigendur eru látnir greiSa allan kostnað við lóða-
úthlutun og gatnagerð
FRJÁLS VERZLUN
11