Frjáls verslun - 01.05.1969, Blaðsíða 11

FRJÁLS VERZLUN'
n
verzlanir geti hvergi þrifizt nema
við Laugaveg. Matvörur og aðrar
daglegar neyzluvörur eiga, eðlis
síns vegna, að vera á boðstólum í
íbúðarhverfunum. Annars vegnar
Laugavegsbænum misjafnlega,
eins og sést á tíðum eigendaskipt-
um. Það dylst heldur engum, sem
gengur niður Laugveg, hvað smá-
söluverzlunin hefur sett ofan síð-
ustu tvo áratugina. Sannleikurinn
er sá, að þegar fjárfestingarhöftin
voru afnumin, var fjármagnsflótt-
inn fyrir löngu hafinn frá smá-
söluverzluninni. Einkafjármagnið
var farið yfir í iðnaðinn og bygg-
ingarstarfsemi. Þegar svo rýmkað
var um, leitaði það mest yfir í inn-
flutningsverzlunina. Hér við
Laugaveg og í miðbænum sátu
menn eftir í sínum gömlu hjöll-
um. Síðan fengu þeir að vísu tæki-
færi til að hressa þá við, þegar
tímarnir bötnuðu. En almenn upp-
bygging gat með engu móti farið
fram, verðlagshöftin sáu um það.
Að vísu hefur einstaka verzlun
tekizt að byggja, en „hallirnar“
hér fyrir innan eru sannarlega
ekki byggðar fyrir neinn smásölu-
gróða!
Á LAUGAVEGI
ER BEZT AÐ VERA
í inngangi kom fram, að einn
hinna fyrstu iðnaðarmanna á
Laugaveginum var Samúel Ólafs-
son, söðlasmiður. Svo vill til, að
tvær dætra hans, Svava og Lára,
eru enn búsettar á Laugavegi 53,
í húsinu, er faðir þeirra reisti fyr-
ir 72 árum. Við kvöddum dyra
hjá Láru og báðum hana að segja
okkur frá götunni, sem hún hef-
ur séð byggjast upp.
— Þegar við fluttum hingað,
man ég ekki önnur hús í grennd-
inni en nr. 63; þar bjó fjölskylda
mín áður. Innar var svo Rauðarár-
bærinn; þangað sóttum við mjólk-
ina. Neðar við götuna stóð húsið
á Frakkastígshominu. Fljótlega
fór svo að komast skriður á
byggðina. Eitt sumarið dvaldi ég
uppi í sveit. Þegar ég kom aftur
í bæinn, voru skyndilega sprottn-
ar upp tvær heilar götur hér fyrir
ofan. Aðstreymið í bæinn var mik-
ið á þessum árum, ný hús risu upp
næstum daglega, og hamarshögg-
in bergmáluðu langt fram á kvöld.
Við vorum í þjóðbraut. Utan-
bæjarmennirnir riðu um fjölmenn-
ir, oft ráku þeir kvikfé á undan
sér, sem þeir seldu til slátrunar.
Verkstæðið naut góðs af umferð-
inni, rétt eins og bílabúðirnar gera
í dag. Það var oft mikið um að
vera, mest á haustin. Verkstæði
föður míns var í austurenda húss-
ins og fyrir framan var hesta-
portið. Pabbi hafði fjóra menn í
vinnu. Þeir höfðu nóg að gera við
hnakkasmíð og beizlagerð. Þá
kostaði hnakkurinn 48 krónur, í
dag kostar hann 12.500 krónum
Lára Samúelsdóttir við húsið, sem
faðir hennar byggði fyrir 72 árum.
betur. Beizlið seldist á 18 krónur
í þá daga.
Eitt sinn kom skólamaður héð-
an úr bæ til föður míns. Sá var
dálítið utan við sig. Hann hafði
meðferðis gamlan hnakk, sem
hann vildi selja. Pabbi innti hann
eftir verðinu. — „Ég vil alltaf
fá tvær krónur fyrir hnakkinn,“
var svarið. Pabbi hafði nefnilega,
nokkru áður, selt honum reiða
fyrir þá upphæð.
Og svo kom bíllinn til sögunn-
ar. Fyrstu árin dróst allt saman
á verkstæðinu, en svo komst þarf-
asti þjónninn í tízku. Þá lifnaði
aftur yfir. En Laugavegurinn varð
ekki samur eftir. Hófadynurinn
þagnaði, en í staðinn komu bíla-
skellir, sem jukust með hverju
ári. Ég hef tekið eftir því, hvað
fólk gengur miklu minna niður
Laugaveginn á kvöldin, heldur en
áður var. Þá þótti góð skemmtun
að anda að sér hreinu lofti og
kíkja í búðarglugga.
Það er margt breytt á Lauga-
veginum, síðan olíutýrurnar lýstu
leiðina, og leðurlyktin er fyrir
löngu horfin úr húsinu. Nágrann-
arnir hafa líka týnt tölunni smám
saman, því hvert íbúðarhúsið á
fætur öðru er tekið undir verzlan-
ir. Þau eru orðin fá, gömlu andlit-
in, sem maður þekkir hér í kring.
En bregði ég mér út í önnur
hverfi, er ég þó alltaf jafn fegin,
þegar ég kemst aftur á Laugaveg-
inn. Hér hefur mér ævinlega liðið
vel og héðan vildi ég ekki flytja,
hvað sem í boði væri.