Frjáls verslun - 01.02.1971, Blaðsíða 14

14
ÚTLÖND
FRJÁLS VERZLUN NR. 2 1971
Vélsleðar eru bæði gagnlegir og
og til skemmtunar.
Sjónv.mastur KTHI-Fargo, N Dakota 2063 ft (1963)
Heimsviðsk.miðstöðin
New York 1353 ft 1972
Empire State New York 1250 ft utan masturs
Eiffel Turninn París 1052 ft (1889)
Og nú eru menn famir að búa ofan skýja í raun og veru.
tækið er hávaðinn, sem vélin
gefur frá sér, og hafa margir
kvartað yfir honum. En nú eru
löggæzlu- og slysavarnayfir-
völd farin að láta málið til sín
taka vegna slysafjölda sem
hlotizt hefur af vélsleðum.
Þetta eru æði hraðskreið farar-
tæki, geta náð allt að 150 km
hámarkshraða á klukkustund
og þá þarf ekki mikið að
bregða út af til að illa fari. Er
nú víða í Bandaríkjunum ver-
ið að semja reglugerðir um
akstur og meðferð vélsleða,
sem eiga að draga úr slysum og
gera faratækið öruggara í með-
ferð.
Þó að flestir vélsleðanna séu
notaðir til skemmtunar og
dægrastyttingar er einnig hægt
að hagnýta þá í sambandi við
atvinnurekstur og þá einkum
landbúnað að vetrarlagi, því
að þeir hafa reynzt bændum
víða um heim kærkomið
hjálpartæki við búskapinn, þeg-
ar snjólög eru mest. Þá getur
bóndinn á örstuttum tíma far-
ið allra sinna ferða og sinnt
nauðsynlegum störfum, sem
ella mundu taka hann fleiri
daga, eða yrðu jafnvel að sitja
á hakanum unz snjóa leysti.
í Bandaríkjunum hafa ýmis
náttúruverndarfélög látið í ljós
áhyggjur af mikilli notkun vél-
sleða í óbyggðum, sem ann-
ars myndu hvílast yfir vetur-
inn og einkum hefur verið
kvartað yfir villimannslegri
hegðun ökumanna vélsleða,
sem vilja láta gamminn geisa
er út í óbyggðirnar kemur og
valda því oft tjóni, bæði á dýra-
lífi og gróðri. Reglugerðir
hljóta hér að verða að leysa
vandann. því að búizt er við að
um 250 þúsund vélsleðar bæt-
ist í hópinn í Bandaríkjunum
einum á þessu ári og getur því
skapazt algert öngþveiti, ef
ekki verður að gert í tæka tíð.
Bandarikin
Skýjakljúfarnir
teygjast æ hærra
Empire State byggingin í
New York, sem verið hefur
hæzti skýjaklúfur heims sl. 40
ár, er það ekki lengur. Fyrir
skömmu var fullgerður í New
York, neðarlega á Manhattan-
eyju, annar turninn af tveim-
ur í „Bandarísku heimsvið-
skiptamiðstöðinni.1 ‘ Hvor turn-
inn um sig telur 110 hæðir og
er um 420 metrar á hæð, en
Empire State er 102 hæðir og
um 400 metrar. Þess ber þó að
geta að ofan á Empire State
er sjónvarpsturn, sem gerir
hina raunverulegu hæð bygg-
ingarinnar um 460 metra,
þannig að tæknilega séð hefur
hún ennþá vinninginn.
Kostnaðurinn við byggingu
Heimsviðskiptamiðstöðvarinnar
er áætlaður um 600 milljónir
dollara og beinn byggingar-
kostnaður þar af 350 milljónir.
Þyngdarútreikningar og jafn-
vægisreikningar við bygginga-
framkvæmdirnar eru sagðir
mjög sérstæðir, en á það bent
að undirstaðan í jörðinni er
granít. Um 19.200 lestir af
stáli fara í bygginguna og eru
stálbitarnir framleiddir í verk-
smiðjum og síðan fluttir á
byggingarstaðinn og settir sam-
an þar. Sumir bitarnir vega um
32 tonn og er lyft upp í allt að
400 metra hæð, þar sem þeir
eru settir á sinn stað.
Allt í sambandi við þessa
byggingu er á stórmælikvarða
eins og Bandaríkjamönnum er
svo tamt. Erlendir arkitektar
hafa ekki látið í ljós neina stór-
hrifningu yfir byggingunni.
Þeir viðurkenna að vísu að
turnfyrirkomulagið sé nýtt, en
eru ekki alveg vissir um hvaða
áhrif þrýstingur og umferð
muni hafa á undirstöðurnar.
Annars eru menn sammála um
að með núverandi byggingar-
tækni sé hægt að byggja allt að
500 metra há hús án teljandi
erfiðleika, en ekki sé skynsam-
legt að fara miklu hærra.
Nu er í undirbúningi í Chi-
cago bygging skýjakljúfs, sem
verður enn hærri en turnarnir,
en fyrir einu ári var lokið við
stærsta skýjaklúfinn þar í
borg til þessa, sem tryggingar
og verzlunarsamsteypan John
Hancock lét reisa. Sú bygging
er 94 hæðir og eru íbúðir á 50
efstu hæðunum. Chicagobúar
kalla bygginguna „Stóra Jón“,
og þeir sem búa á hæðum 70-
94 þurfa oft að hringja niður
í anddyri til að spyrja hvernig
veðrið sé, því að þeir sjá ekki
niður, ef lágskýjað er.
Þess má að lokum geta að í
Heimsviðskiptamiðstöðinni eru
250 lyftur, sem geta flutt 50
þúsund manns daglega. Það
tekur lyfturnar 90 sekúndur að
fara frá jarðhæð upp á 110
hæð. Hafa sumir látið í ljós