Frjáls verslun - 01.03.1971, Blaðsíða 11

FKJÁLS VERZLUN NR. 3 1971
9
BREF TIL RITSTJORNAR
Frjáis verzlun -
eínokun?
Hveitlmyllan
Frjáls verzlun er baráttumál
verzlunarstéttarinnar og að
mínum dómi góður málstaður
í þágu alþjóðar. Málstaðnum til
framdráttar er gefið út sam-
nefnt tímarit, veglegt og fróð-
legt, þar sem saman hefur far-
ið útlit og innræti. Mér brá því
í brún, er ég fletti síðasta ein-
taki og þóttist sjá, að efni blaðs
ins stingi a. m. k. á einum stað
verulega í stúf við heiti þess.
M. ö. o. kallað var einokun,
það sem ég hef fram til þessa
álitið vera frjálsa verzlun. —-
Svo bregðast krosstré sem önn-
ur tré.
Saga málsins er sú, að í
fréttaþætti um ísland 2. tbl.
1971. bls 8, birtist pistill um
iðnað undir fyrirsögninni „Nýtt
einokunarfyrirtæki?“ Þar er
skýrt frá niðurstöðum 4 manna
nefndar, sem skipuð var af Iðn-
aðarráðuneytinu til athugunar
á hagkvæmni reksturs hveiti-
myllu hérlendis. Greint var frá
að minnihluti mælti gegn stofn-
un myllunar að svo stöddu.
Meirihluti nefndarinnar stæði
hins vegar saman um að telja
hveitimyllurekstur álitlegan,
þó við vissar forsendur. í lok
frásagnarinnar er því svo hnýtt
við, að „þeir fyrirvarar, sem
um er að ræða, séu þess eðlis,
að stór spurning hljóti að
vakna um það, hvort rekstur
hveitimyllu hér sé raunhæfur
miðað við frjáls viðskipti...“
Hverjar skyldu nú forsendur
þessar vera, sem meirihluti
téðrar nefndar telur nauðsyn-
legar fyrir arðbærum rekstri
hveitimyllu?
Útlitsteikning af hveitimyllu-
húsinu, sem rætt cr um að
byggja í Sundahöfn í Reykja-
vík.
Lesendum Frjálsrar Verzlun-
ar til fróðleiks langar mig til
þess að rifja þær upp, sbr.
ÍSLENZK HVEITIMILLA, bls.
31:
Vernd gegn „dumpun“
Frjáls álagning
Frjáls innflutningur
Engin tollvernd
Arðsemisútreikningur nefnd-
arinnar miðast við ofangreind-
ar forsendur. Gert er ráð fyrir,
að vegna samkeppnishæfni
sinnar muni myllan ná undir-
tökum á íslenzkum markaði og
um leið þeirri afkastanýtingu,
sem er forsenda eftirsóknar-
verðrar arðsemi. Hvernig
FRJÁLS VERZLUN stendur
undir nafni með að kalla slíka
viðskintahætti einokun fæ ég
alls ekki séð fremur en það,
að slíkur málflutningur sé
frjálsari verzlun og framtaki
til framdráttar.
Ótvíræðar missagnir í til-
vitnuðum greinarstúf og síðan
í annarri grein í ritinu bls. 27,
„f salti: Hugmynd um hveiti-
myllu, fóðurmyllu og korn-
forðabúr“ hirði ég ekki að fjöl-
yrða um að svo stöddu Sé það
hins vegar áhugi ritstjórnar
blaðsins að gefa lesendum
FRJÁLSRAR VERZLUNAR
sannari mynd af málavöxtum,
skal ekki standa á liðsinni
þeirra, sem öðrum fremur hafa
eytt orku og tíma í þetta mál.
Eggert Hauksson,
viðskiptafræðingur.
Aths. ritstjóra:
Fullyrðingar bréfritara um
missagnir, sem hann hirðir
ekki um að ræða að svo
stöddu, hlýt ég að leiða hjá
mér.
Það er rétt, að meirihluti
hveitimyllunefndarinnar telur
greind atriði forsendu þess að
hveitimyllan nái a. m. k. 75%
af markaðnum og skili arði.
Engu að síður telur meirihlut-
inn, að myllan þoli ekki nema
þá um mjög skamman tíma
meira en 7% verðlækkun frá
því sem áætlað er og miðað er
við útreikninga frá 1969. Og
meirihlutinn telur einnig að
samkennnisafstaða núverandi
hveitiinnflytjenda, sem hann
kallar neikvæða afstöðu,
myndi þýða, að hveitimyllan
yrði að ryðja sér leið í verð-
samkeppni, sem kynni að hafa
neikvæð áhrif á reksturinn á
byrjunarskeiði. Þegar þessa
og raunar fleiri hliðstæðra at-
riða er gætt. svo og að minni-
hluti nefndarinnar segir geysi-
harða samkeDpni meðal hveiti-
útflutningsþjóða og reynzlu
þar sem svipað er ástatt og hér
að settar hafi verið strangar
hömlur á innflutning sekkjaðs
hveitis eða hann bannaður, er
að því komið að spyrja: Er mál-
ið fullathugað? Standist ekki
þessi 140 milljóna fjárfesting,
hvað þá? Reynzla úr þjóðlífinu
bendir til þess. að ríkisvaldið
myndi reyna að verja hana frá
glötun með einhverjum ráðum,
af því að við höfum ekki efni
á að tana 140 milljónum, jafn-
vel þótt þær séu dýrari í rekstri
en skyldi. Þarna vaknar spurn-
ingin: „Nýtt einokunarfyrir-
tæki?“ Vonandi er hún óþörf
við nánari athugun, en svar
við henni er ekki að finna í
skýrslu heitimyllunefndarinn-
ar.