Frjáls verslun - 01.08.1972, Qupperneq 49

bandi við sölu á freðfiskinum
í Bandaríkjunum. Þar hafa ís-
lendingar, Kanadamenn og
Norðmenn samvinnu um að
takmarka framboð ef þörf
krefur, og tryggja þar með
hátt markaðsverð á fiskinum.
— Stundið þið „iðnaða.r-
njósnir“ erlendis til að fylgjast
með og búa ykkur undir átök-
in á mörkuðunum?
— Við reynum eftir beztu
getu að fylgjast með því, hvað
keppinautar okkar eru að að-
hafast og fáum við um það
nokkuð ýtarlegar upplýsingar.
Það er líka reynt að sjá fyrir,
hver verðlagsþróunin verður,
svo að hægt sé að haga fram-
leiðslunni í samræmi við hana
í fyrra fengum við upplýsing-
ar, sem leiddu til þess, að við
framleiddum mikið, en útlitið
núna er ekki alveg eins gott
og það hefur verið síðustu tvö
eða þrjú árin. Norðmenn hafa
aukið sína framleiðslu að und-
anförnu og það hefur sitt að
segja.
— Verðið þið varir við, að
alþjóðapólitík setji mark siít
á afstöðu ráðamanna í einstök-
um ríkjum til viðskiptasam-
bandanna við ykkur?
—Já. Þetta á sérstaklega við
um Portúgali núna upp á síð-
kastið. Þeir og aðrir, fylgjast
greinilega vel með, hvaða af-
stöðu við tökum í málefnum
þeirra. Við seldum saltfisk
til Portúgals fyrir um einn
miljarð kr. á síðasta ári, svo
að um mikilvægan markað er
að ræða fyrir okkur, enda
borðar hvert mannsbarn í
Portúgal að meðaltali 11 kíló
af fiski á ári.
Við erum óneitanlega hrædd-
ir um, að eindregin afstaða
gegn Portúgal í nýlendumálun-
um geti skaðað hagsmuni okk-
ar þar suður frá. Oft má satt
kyrrt liggja, og ég get ekki
séð, að þarna sé um að ræða
mál, sem beinlínis snerta okk-
ur. Svíar hafa haldið uppi mót-
mælum gegn Portúgölum, og í
eitt skipti voru viðbrögðin af
þeirra hálfu þau, að Portú-
galskir hafnarverkamenn neit-
uðu að skipa upp sænskum
bílum, sem selja átti í Portú-
gal.
Portúgalar hafa látið í ljós
óskir um, að við keyptum
meira frá þeim, en nú er gert.
Spánverjar hafa gert slíkt hið
sama, en mega nú allvel við
una eftir samningana um skut-
togarakaupin og aukinn ferða-
mannastraum, sem liggur frá
íslandi til þeirra. Árið 1968,
þegar ástandið var hvað verst
í saltfisksölumálum okkar, fór
ég ásamt Gylfa Þ. Gíslasyni
viðskiptamálaráðherra, Guð-
mundi í. Guðmundssyni sendi-
herra í London og Helga Þór-
arinssyni, framkvæmdastjóra
S. í. F. suður til Spánar að
semja, og þó að mjög strang-
ar reglur giltu um innflutn-
ingsleyfi, fengum við betri
fyrirgreiðslu en margir aðrir,
þrátt fyrir að við keyptum lít-
ið af þeim og iíka þótt þeir
lægju sjálfir með óseldan fisk.
Neyzla Spánverja sjálfra er að
meðaltali um 100 þús. tonn af
saltfiski á ári en 1968 fram-
leiddu þeir um 140 þús. tonn.
Það var í þessari ferð við-
skiptaráðherra íslands, sem
ræddir voru möguleikar á, að
Spánverjar smíðuðu fyrir okk-
ur skuttogara.
— Þú minntist á það áðan,
Tómas, að hér fyrr á áruin
hefði vertíðarfólkið verið tekið
inn á heimilin hér í Grindavík.
Nú er þetta fyrir Iöngu breytt
aftur og þú ert búinn að reisa
nýjar verbúðir, sem gefa nýju
sumarhótelunum ekkert eftir.
— Við höfum húsnæði fyr-
ir verkafólkið hér í tveimur
timburhúsum, Bræðraborg og
Hrafnabjörgum, en í fyrra
fluttum við í nýtt hús. Þar er
svefnpláss fyrir 54 og mötu-
neyti. Herbergi eru fyrir tvo,
í þeim eru fataskápar og heitt
og kalt vatn. Baðherbergi eru
mjög nýtízkuleg og um allt
húsið er kallkerfi.
í samvinnu við Flugfélag ís-
lands og Ferðaskrifstofuna Úr-
val hefur verið gerð tilraun
með ferðir frá Bretlandi til
sjóstangaveiða héðan úr
Grindavík með gistingu í ver-
búðunum. Þetta er frumtil-
raun, sem hefur tekizt allbæri-
lega, en einn af bátunum okk-
ar fer með fólkið á veiðar.
— Að endingu la.ngar mig
að spyrja þig um hugmyndir,
sem þú hefur áður sett á fram-
færi um þjónustu- 02 menntun-
armiðstöð Suðurnesja. Hafa
viðbrögð ma.nna við þeim verið
slík, að þú gerir þér vonir um
að þeim verði hrundið í fram-
kvæmd bráðlega?
— Um það get ég ekki
dæmt. En ég hef bent á þær
stórfelldu breytingar, sem orð-
ið hafa hér á Suðurnesjum.
Þegar ég var orðinn fulltíða
maður, þótti það enn vel af
sér vikið að fara til Keflavík-
ur einu sinni eða tvisvar á
ári. Upp úr aldamótunum var
fimm tíma verið að fara þessa
leið, sem nú tekur 15—20 mín-
útur að keyra.
Nú er samgangur barna og
unglinga á Suðurnesjum svo
mikill í leikjum, skemmtunum
og skólum, að mér finnst tíma-
bært, að við förum að líta á
okkur sem eina heild. Við gæt-
um í sameiningu byggt upp
menntamiðstöð í líkingu við
skólamiðstöð Suðurlands að
Laugarvatni. Hér eru fjarlægð-
ir svo litlar, að með skólabíl-
um mætti fara daglega milli
heimila og skóla í stað þess
að nú fara börnin í heimavist-
arskólana úti á landi eða
leigja herbergi yfir veturinn í
Reykjavík. Framtíðarsjúkra-
hús, slökkvilið og lögregla
ættu líka heima í þjónustu- og
mermtamiðstöðinni.
Ég vil, að könnun fari fram
á því, hvaða staðsetning myndi
henta bezt, en til hennar yrði
mjög að vanda. Um þetta mál
þurfa Suðurnesjamenn að sam-
einast, sagði Tómas Þorvalds-
son að lokum.
FV 8 1972
37