Frjáls verslun - 01.08.1972, Qupperneq 33

Samtíðarmaður:
Tómcts við málverk ai œskustöðvunum að Jámgerðarstöðum.
Tómas Þorvaldsson
útgerðarmaður í Grindavík
— Kynni mín af útgerðar-
málum hófust strax á bernsku-
árunum heima á Járngerðar-
stöðum, sem var vestasti bær-
inn hér í byggðarlaginu. Þa.r
var þríbýli og gert út frá öll-
um bæjunum. Svo var einnig
um aðra bæi í nágrenninu, alls
staðar stunduð sjósókn þó að
biiskapurinn væri líka talsverð-
ur. Sjálfur fór ég á sjóinn á
fermingaraldri og var það að
mestu leyti í 11 ár, alla vetur
og flest sumur.
Þannig var reynsla Tómasar
Þorvaldssonar, útgerðamanns 1
Grindavík, af sjávarútvegsmál-
um sveitunga sinna á þriðja og
fjórða áratug aldarinnar. Nú er
Grindavík með mestu verstöðv-
um á landinu, og það er
kannski einmitt þess vegna,
sem Tómas viðurkennir kinn-
roðalaust, að fyrir nokkrum
áratugum hafi viðhorfið verið
dálítið annað:
— Það var nú svo, að feimn-
ir unglingar úr sveit skömmuð-
ust sín fyrir að viðurkenna,
að þeir væru að fara til
Grindavíkur í verið, segir
Tómas. Þetta var allt fremur
rislágt hér og menn voru með
fleiður og marin bök eftir að
setja upp skip hér kvölds og
morgna við fiskhúsin. Það tíðk-
aðist alveg fram að seinna
stríði.
Hér voru einvörðungu gerð
út áraskip til ársins 1926 eða
28, en þá voru settar vélar í
þau, og línuspil um sömu
mundir. Þau voru notuð jöfn-
um höndum á línuveiðum og
til þess að draga net með þeim.
— Hvaðan af landinu komu
þessir feimnu unglingar til
vertíðarstarfa hér í Grinda.vík?
— Þeir voru alls staðar að,
vestan úr Dölum, af Suður-
landi og líka að norðan. Að
sjálfsögðu voru þar ekki bara
unglingar á ferðinni heldur
líka fullorðnir menn. Verbúða-
líf tíðkaðist hér fram í fyrri
heimsstyrjöld en þá var farið
að taka sjómennina inn á heim-
ilin. Á þrem býlum á Járn-
gerðarstöðum voru að jafnaði
15 menn yfir vertíðina og var
tekin inn á heimilið kona til
að þjóna þeim.
Það voru 8—9 menn á hverj-
um báti og var róið út í einn
tíma og veiðarfæri lögð og
stímt í annan klukkutíma á
meðan. Fiskirí var gott á ár-
unum 1928 til 1933, en upp úr
því snarminnkaði aflinn og
töldu menn, að fiskurinn væri
algjörlega genginn til þurrðar.
En í seinna stríðinu náði hann
sér upo aftur.
— Bátum hér í Grindavík
hefur fjölgað mjög mikið á síð-
ustu árum. Getur þú nefnt ein-
hverjar tölur um þá þróun?
— Já. Á árunum 1948—50
voru um tólf bátar í eigu Grind-
víkinga, en eru núna yfir 40.
Hér eru líka alltaf fjölmargir
aðkomubátar, svo að algengt
er að 78—80 bátar séu hér
samtímis í höfninni.
— Hér hefur stórgrýtið sóp-
azt upp á bryggjur í stór-
streymi og legið við, að skipin
skemmdust eða ræki upp í
fjöru. Eru hafnarbætur á fram-
kvæmdaáætlun nú á næst-
unni?
— Það er búið að skipu-
leggja höfnina. Það, sem vant-
ar, er að framkvæma nokkuð
veigamiklar aðgerðir til að
verja pollinn betur og gera
nokkrar bryggjur. Hér háttar
svo til, að utan hafnarinnar er
úthafið, opið alla leið á Suð-
urpólinn.
í flóðunum í vetur brotn-
aði garðurinn og sjór óð inn
FV 8 1972
33