Frjáls verslun - 01.04.1974, Page 21

toga- og stjórnlaust að nafn-
inu til, þar ti'l Yitzhak Rab-
in tókst að mynda nýja
ríkisstjórn 24. maí s.l., en
þingið samþykkti hina nýju
stjórn 2. júní.
f Lúxemborg, þar sem
stjórnmálalíf hefur verið
stöðugt um langt árabil,
urðu óvænt stjórnarskipti
þegar stjórnarflokkarnir
töpuðu þingkosningum í
maí og vinstri stiórnarand-
staða tók við völdum.
Ástandið í stjórnmálalífi
Bandaríkjanna hefur verið
í molum um nokkurt skeið,
vegna Wategatemáls Nix-
ons, forseta. Repúblikana-
flokkurinn er ríkisstjórnar-
flokkurinn, en demókratar
hafa meirihluta á þingi og
virðast ætla að styrkja
stöðu sína í þingkosningun-
um í nóvember n.k.
Óhætt er að fullyrða, að
fá ríki Vesturlanda búi við
D‘Estaing.
traust og stöðugt stjórnar^
far um þessar mundir. í
nokkrum ríkjum sitja mjög
óstyrkar stjórnir, sem gætu
fallið þá og þegar og í enn
öðrum ríkjum sitja veiklu-
legar minnihlutastjórnir við
völd.
í Danmörku situr minni-
hlutastjórn Pauls Hartlings,
sem aðeins hefur 22 þing-
sæti af 179.
Ríkisstjórn Verkamanna-
flokksins í Noregi hefur að-
eins 62 þingsæti af 155.
í Svíþjóð ríkir undarlegt
stjórnmálatímabil, sem gæti
breytst án fyrirvara, en þar
hefur ríkisstjórn Olofs
Palme 50% þingstuðning og
stjórnarandstaðan 50%.
Það tók tvo mánuði að
mynda ríkisstjórn í Belgíu
í vor, en þar hefur ríkis-
stjórnin aðeins stuðning 102
þingmanna, en á þingi sitja
212 þingmenn.
í Hollandi hefur ástandið
verið erfitt á stjórnmála-
sviðinu um langt skeið,
og það tók sex mánuði að
mynda stjórnina, sem nú
situr við völd þar í landi.
Herinn gerði byltingu í
Portúgal fyri skömmu og
mynduð hefur verið bráða-
birgða borgarastjórn á
breiðum grundvelli, en her-
inn er enn sterkasta aflið í
þjóðlífinu.
Er kerfi „kapitalismanns
að sundrast" eins og komm-
únistar hafa verið að spá
á undanförnum árum? Er
grundvallarsamnefnari vest-
rænna þjóðfélaga að gefa
sig, með þeim afleiðingum
að ríkisstjórnir falla hver
um aðra þvera?
Brezkur fréttaskýrandi
heldur því fram, að „virð-
ingarleysi fyrir stjórnmála-
Trudeau.
forystunni, þjóðfélags- og
stjórnmálahollusta fólks,
dreifbýlis- í þéttbýlisþjóðfé-
lag, og aukin áhrif fjöl-
miðla á fólk“, eigi sök á
þessari þróun mála.
HJÁLPARVANA
STJÓRNMÁLAMENN
Einn kunnasti hagfræð-
ingur Vestur-Evrópu hefur
eftirfarandi að segja um
þjóðfélagsþróunina: „Hvert
sem litið er, má sjá ríkis-
stjórnir, sem ekki lengur
hafa trúnaðartraust fólks,
enda eru stjórnmálamenn
hjálparvana gagnvart óða-
verðbólgu, atvinnuleysi, ört
hækkandi sköttum, offjölg-
un í þéttbýli og mengun.
En bak við þessa efnahags-
sjúkdóma leynast þjóðfé-
lags- og sálfræðilegar ástæð-
ur, þ. e. a. s. algjör breyt-
ing hefur orðið á skoðun-
um almennings gagnvart
þjóðfélaginu og stjórnvöld-
um. Þeir tímar eru liðnir,
þegar auðsveipir launþegar
sættu sig við sjálfsaga og
skynsemi, í þeirri von að
slíkt flýtti fyrir efnahags-
uppbyggingunni“.
„Nú á tímum lítur flest
fólk, þó sérstaklega ungt
fólk, á atvinnuöryggi og
háar launahækkanir á
hverju ári, sem sjálfsagðan
hlut. Öflug verkalýðsfélög
og aðrir hagsmunahópar
hika ekki lengur við að
leggja til atlögu við stefnu
stjórnvalda í þjóðmálum og
hafa ekki minnstu áhyggj-
ur, þótt slíkar aðgerðir
skaði efnahagsástandið“.
Vestur-þýskur sérfræð-
ingur á þessu sviði segir,
að „þjóðskipulag óábyrgra
manna“ sé nú að skjóta
Nixon.
upp kollinum, þ. e. a. s. al-
menningur krefst þess, að
yfirvöld uppfylli allar kröf-
ur sínar, jafnvel þótt vitað
sé að geta stjórnvalda til
þess að auka enn velmegun
fólks sé ekki eins mikil og
verið hefur fram til þessa.
Hann heldur því fram, að
listinn yfir „óleyst vanda-
mál“ og „þjóðfélagsleg um-
kvörtunarefni“ lengist stöð-
ugt, á sama tima og virðing
fyrir stjórnmálaleiðtogum
minnkar að sama skapi.
Mönnum ber saman um,
að skortur sé á hæfum leiðr
togum, sem hafa tiltrú og
traust fólks bæði heima
fyrir og erlendis. Menn
spyrja: Hvar finnast leið-
togar á borð við Churchill,
De Gaulle og Adenauer?
FV 4 1974
)
21