Frjáls verslun - 01.02.1986, Page 5

itstjórnargrein
Frjáls
verslun
Stofnað 1939
Sérrit um viðskipta-,
efnahags- og atvinnumál
RITSTJÓRI OG
ÁBYRGÐARMAÐUR:
Kjartan Stefánsson
LJÓSMYNDARAR:
Jens Alexandersson
LofturÁsgeirsson
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sjöfn Sigurgeirsdóttir
ÚTGEFANDI:
Frjálst framtak hf.
Tímaritið er gefið út í samvinnu
við samtök í verslun og viðskiptum
SKRIFSTOFA OG
AFGREIÐSLA:
Ármúli 18, sími 82300
Auglýsingasími 31661
RITSTJÓRN:
Ármúli 38, sími 685380
STJÓRNARFORMAÐUR:
Magnús Hreggviðsson
AÐALRITSTJÓRI:
Steinar J. Lúðvíksson
SKRIFSTOFUSTJÓRI:
Halldóra Viktorsdóttir
ÁSKRIFTARVERÐ:
945 kr.,jan. — júní,
(eintak í áskrift 189 kr.)
LAUSASÖLUVERÐ:
229 kr.
SETNING, PRENTUN OG
BÓKBAND:
Prentstofa G. Benediktssonar
LITGREININGAR:
Prentmyndastofan hf.
Öll réttindi áskilin varðandi efni
ogmyndir.
Þörf á breyttu
skattakerfi
Umræður um skattamál snúast gjaman um nauðsyn þess að ríkið
dragi úr sívaxandi skattheimtu og er ekki vanþörf á því. Hitt er þó ekki
síður mikilvægt að gefa því gaum 1 vemig ríkið aflar teknanna. Þar er
margs að gæta. Skattheimtan má hvorki mismuna þegnum landsins né
beina atvinnustarfsemi á ranga braut. Söluskatturinn, sem gefur ríkinu
mestar tekjur, hefur verið gagnrýndur m.a. fyrir þessar sakir og tillögur
hafa komið fram um að taka upp virðisaukaskatt í hans stað.
Söluskattur í núverandi mynd hefur verið innheimtur frá árinu 1960.
Frá þeim tíma hafa allar aðstæður breyst og viðskipti tekið stakkaskipt-
um. Fjölgun undanþága, aukin sérhæfing í atvinnulifinu og há skatt-
prósenta hefur leitt til þess að það kerfi sem nú er stuðst við hentar eng-
an veginn.
Yfirvöld eiga í sivaxandi erfiðleikum með að koma fram réttlátri inn-
heimtu skattsins og gjaldendur hans eru í óvissu um skattskyldu í mörg-
um tilvikum. Óþolandi réttaróvissa ríkir á fjölmörgum sviðum varðandi
innheimtu söluskatts.
★ I blandaðri verslun er miklum erfiðleikum háð að greina á milli sölu á
þeim vörum sem eru söluskattskyldar og sölu á þeim vörum sem ekki
eru söluskattskyldar.
★ Veruleg vandkvæði eru á innheimtu söluskatts af ýmissi innri starf-
semi og notkun fyrirtækja á eigin þjónustu og framleiðslu. Af þessu
getur leitt mismunun gagnvart aðkeyptri vöru og þjónustu.
★ Vegna uppsöfnunar söluskatts í framleiðslu getur hann í mörgum til-
vikum staðið í vegi fyrir eðlilegri þróun í framleiðslu m.a. fyrir nauð-
synlegri sérhæfingu.
Reynt hefur verið að bæta úr göllum söluskattsins með undanþágum
og endurgreiðslum en reynslan er sú að þær aðgerðir hafa skapað fleiri
vandamál en þær haf a leyst.
Virðisaukaskatturinn eyðir sjálfkrafa flestum göllum söluskattsins.
Virðisaukaskatturinn er hlutlaus gagnvart atvinnulífinu og einstökum
greinum þess. Hann hvorki ívilnar né íþyngir einstökum aðilum. Skatt-
urinn hefur þar af leiðandi ekki áhrif á dreifingu framleiðsluafla til
hinna ýmsu framleiðslugreina og stuðlar því að skynsamlegri nýtingu
þeirra.
Einn meginn kostur virðisaukaskattsins er sá að hann safnast ekki
upp í vöruverði á hinu mörgu framleiðslu- og viðskiptastigum á leið vör-
unnar til neytandans. Skatturinn er því hlutlaus gagnvart vali neytand-
ans.
I utanríkisviðskiptum er virðisaukaskattur hlutlaus bæði að því er
varðar inn-og útflutning. Skattur sem leggst á innflutning er jafnhár og
skattur á innlenda framleiðslu. Útfluttar vörur eru undanþegnar skattin-
um svo þær standa jafnfætis vörum annarra þjóða á erlendum mörkuð-
um. Þannig hefur skatturinn ekki neikvæð áhrif á samkeppnisstöðu ís-
lensks útflutnings eins og núverandi söluskattskerfi getur gert.
Að sjálfsögðu er virðisaukaskatturinn ekki gallalaus. Bæði hefur verið
rætt um aukna skriffinnsku, meiri fjárbindingu í sumum greinum og síð-
ast en ekki síst að hann leiði til hækkunar á matvörum. Sumt í þessari
gagnrýni á rétt á sér annað ekki. Til dæmi er alls óvist að meira pappírs-
flóð fylgi virðisaukaskatti en söluskatti og áhrifum á matvöruverð má
eyða með margvíslegum hætti. Meginmálið er þó að virðisaukaskattur-
inn hefur miklu fleiri kosti en galla og hann er miklu heilsteyptari lausn
en götótt og illframkvæmanlegt söluskattskerfi.
5