Frjáls verslun - 01.01.1989, Blaðsíða 36

AFMÆLI
í anda stríðs og hernumins lands
auglýsti Parker umboðið á Islandi
árið 1944 — á ensku! Þar er hinu
ágæta skriffæri Iíkt við skriðdreka.
hagsmunasamtök allra verslunar-
manna, kaupmanna jafnt sem þeirra
er stóðu innanbúðar við afgreiðslu.
Þetta kemur vel fram í efni fyrstu
blaðanna og einnig í orðum ritstjóra er
hann fylgir 1. tölublaði úr hlaði:
„Gert er ráð fyrir að Frjáls verslun
ræði málefni verslunarstéttarinnar
frá öllum hliðum. Það mun birta grein-
ar um pólitísk málefni er varða versl-
un og viðskipti og ræða afstöðu
stjórnarvaldanna og ráðstafanir
þeirra í málefnum stéttarinnar.
Fræðirit á það einnig að verða í ýms-
um greinum, og mun flytja fræðandi
kafla um vörusölu, skrifstofutækni,
bréfaskriftir, auglýsingar, útstilling-
ar, vörulýsingar og annað, sem versl-
unarmenn varðar og þeim er nauð-
synlegt að vita, er við verslun fást.
Það mun einnig flytja erlend tíðindi
um verslun og fjármál svo að lesendur
þess geti fylgst með því markverð-
asta er gerist á sviði viðskiptanna
meðal annarra þjóða.“ I lokin segir
ritstjórinn: „Frjáls verslun er það
sem þjóðin þarfnast nú mest, en ekki
klafabundin verslun, mýld og tjóðruð
með höftum, reglugerðum, einkasöl-
óstjórn."
Hér var gefinn
ónn sem lengi eimdi
af á síðum blaðsins. Skriffinnar þess
börðust með oddi og egg gegn for-
sjármönnum landsstjómarinnar á
þessum árum og þar urðu einkum að
skotspóni forystumenn Framsóknar-
flokksins og ritstjórar Tímans. Sakaði
Frjáls verslun þá um að hygla sam-
vinnuversluninni á kostnað annarra
viðskipta en á móti komu ásakanir á
hendur tímaritinu fyrir að vera mál-
gagn fjárplógsmanna og braskara.
Dæmi um hörkuna í þessum skoðana-
skiptum koma vel fram íleiðara 9. tbl.
Frjálsrar verslunar árið 1939:
„f síðasta blaði var gert að um-
ræðuefni hverjar hafi verið bardaga-
aðferðir Framsóknarflokksins gegn
verslunarstéttinni síðustu árin. Róg-
urinn takmarkalaus, svívirðingarnar
Halldór Pétursson listmálari setti
svip á Frjálsa verslun framan af.
Lengi birtust eftir hann skopmyndir
af þekktum kaupsýslumönnum og
þessi er af Erlendi Ó. Péturssyni.
ófyrirleitnar og meðulin ódrengileg.
Hinn pólitíski aðili samvinnustefnunn-
ar hér á landi hefir reynt að sannfæra
þjóðina um það, að kaupmannastéttin
hafi engan tilverurétt enda veljist
þangað úrhrök mannfélagsins, brask-
arar, óreiðumenn og samviskulausir
fjárplógsmenn. Þeim verður ekki
brugðið um feimni, sem þannig tala
um keppinauta sína til þess að koma
þeim á kné. En þrátt fyrir einlægan
vilja, góða hæfileika og heppilegt upp-
lag til að svívirða verslunarstéttina í
hvívetna, hefir vopnið reynst bitlaust
í höndum hinna pólitísku samvinnu-
manna. Þeir hafa tapað. Þjóðin fyrir-
lítur bardaga-aðferð þeirra og hina
takmarkalausu sérhagsmunastreitu.“
FYRSTA AUGLÝSINGIN
Það er greinilegt á fyrsta árgangi
Frjálsrar verslunar að þar fór saman
metnaðarfull útgáfa og greinilegur
vilji til að gera enn betur. Undirtektir
áskrifenda og auglýsenda voru að
sama skapi góðar enda var ritið rekið
með hagnaði fyrstu 10 mánuðina.
Auglýsingar setja skemmtilegan svip
á blaðið og þekja 15 af 34 síðum fyrsta
tölublaðsins. Mest voru það hvers
konar innflytjendur sem auglýstu en
langflestir smásalar landsins keyptu
blaðið á þessum tíma og það því kjör-
inn auglýsingamiðill. Fyrsta auglýs-
ingin var frá 0. Johnson & Kaaber og
næstu árin birtust margar slíkar sem
minntu á hinn landsfræga og hress-
andi kaffisopa.
HANDBRAGÐ HALLDÓRS PÉTURSSONAR
Sá sem átti drýgstan þátt í útliti
Frjálsrar verslunar fyrstu árin var
Halldór Pétursson auglýsingateiknari
og listmálari. Hannaði hann fyrsta
„haus“ blaðsins og var hann notaður
allt fram á mitt ár 1955, enda afar vel
gerður eins og Halldórs var von og
vísa. Ennfremur teiknaði hann mikið í
blaðið, bæði mannamyndir og yfir-
skriftir fastra dálka.
Ef gefa á fyrsta árgangi Frjálsrar
EINAR ASMUNDSSON, hrl :
0NNUK
Hvernig sósíalisminn varO til: — o n e i n
Karl lHaraz
Frjáls verslun var málgagn Verslun-
armannafélags Reykjavíkur fyrstu
áratugina og var m.a. skrifað um til-
urð sósíalismans og ævi Karls Marx
rakin.
36