Frjáls verslun - 01.01.1989, Blaðsíða 24

OPINBER REKSTUR
Miklar breytingar
urðu á starfsemi Rík-
isendurskoðunar eftir
að stofnunin heyrði
undir Alþingi.
og stjórnun metin og reynt að komast
fyrir þá hnökra sem á starfmu eru.
Hér er því um að ræða það sem nefn-
ist “performance auditing“ á ensku og
víða er lögð áhersla á í stjórnsýslu.
Niðurstöður eru gefnar út í skýrslu
sem telst opinbert gagn.
A undanförnum árum hefur Ríkis-
endurskoðun framkvæmt stjórn-
sýsluendurskoðun hjá nokkrum
stofnunum og má þar nefna Orku-
stofnun og Þjóðleikhúsið. A síðasta
ári var eitt ríkisfyrirtæki, Ríkisútvar-
pið, tekið til slíkrar meðferðar. í nið-
urstöðum skýrslu um RÚV var m.a.
lögð áhersla á bætta fjármálastjórn-
un, virkari yfirstjóm og skýrari reglur
um ýmislegt er varðar starfsmanna-
hald og eftirlit. Af þessu sést e.t.v.
best að hverju stjómsýsluendurskoð-
unin beinist og að hvaða leyti hún er
frábrugðin hreinni fjárhagsendur-
skoðun.
FRAMKVÆMD FJÁRLAGA
Að lokum skal nefnd sú vinna
Ríkisendurskoðunar sem lýtur að því
að fylgjast með framkvæmd fjárlága
fyrir hönd Alþingis. Þetta er nýlunda í
starfi stofnunarinnar.
Vinnan fer þannig fram að fylgst er
með greiðslum úr ríkissjóði eftir
ákveðið tímabil á fjárlagaárinu, t.d.
eftir fyrstu þrjá eða fyrstu sex mánuði
ársins og þær bornar saman við það
sem fjárlögin gerðu ráð fyrir.
Oft er kannaður sérstaklega tiltek-
inn þáttur útgjaldanna og skýringa
leitað á honum. Lesendur rekur
kannski minni til þess er deilur voru
uppi sl. sumar á milli fjármálaráðu-
neytisins og Ríkisendurskoðunar um
starfsmannahald ríkisins. Þar bar töl-
um ekki saman og er það dæmi um
nokkuð sem óhugsandi hefði verið
fyrir fáeinum árum, þegar Ríkisend-
urskoðun var undirstofnun fjármála-
ráðuneytisins. A svipuðum tíma voru
á milli þessara aðila skiptar skoðanir
um umfang fjárlagahallans. Aður fyrr
hefðu þessar tvær stofnanir komist
að sameiginlegri niðurstöðu fundið
einhverja tölu, í stað þess að takast á
um staðreyndimar.
Ekki eru fastmótaðar reglur um
hversu oft könnun sem þessi fer
fram, en líklegast er að í framtíðninni
komi út skýrslur þrisvar á ári um
framkvæmd íjárlaga. Reyndar geta
alþingismenn, með fulltingi forseta
Alþingis, hvenær sem er beðið Ríkis-
endurskoðun að kanna stöðu ríkis-
sjóðs og framkvæmd fjárlaga sérstak-
lega. Það gerðist einmitt í haust,
þegar tölum Ríkisendurskoðunar og
fjármálaráðuneytis um fjárlagahallann
bar ekki saman.
Af samtölum við starfsmenn Ríkis-
endurskoðunar má ráða að þar fara
varfærnir menn og vandvirkir um
störf sín. Andrúmsloft innan stofnun-
arinnar er vingjarnlegt og rólegt og
fjarri þeirri ímynd Ríkisendurskoðun-
ar að hún sé hálfgerð lögreglustofnun
og svipa yfir höfðum opinberra starfs-
manna.
Hitt er þó jafn ljóst að stofnunin
veitir umtalsvert aðhald þeim sem
með opinbera ijármuni sýsla. Þetta á
ekki eingöngu við um þær stofnanir
sem hún skoðar hverju sinni, heldur
ríkiskerfið í heild sinni, sem er farið
að skynja að Ríkisendurskoðun
hyggst sinna starfi sínu af kostgæfni.
Stofnunin hefur orð á sér fyrir
vandvirkni og traust vinnubrögð.
Skýrslur eru ritaðar af hógværð en
festu. Þar er látið nægja að lýsa stað-
festum staðreyndum og benda á hvað
megi betur fara. Framsetning er skýr
og orðalagið kurteislegt, en skýrsl-
urnar yfirleitt lausar við kansellístílinn
sem oft einkennir skýrslugerð á veg-
um hins opinbera.
Endurreisn Ríkisendurskoðunar
færir Alþingi einnig aukin völd í hend-
ur. Sjálfstæð upplýsingasöfnun og
eftirlit styrkir stöðu löggjafans í sam-
skiptum við framkvæmdavaldið,
“embættismannaveldið" sem sumir
þingmenn hafa nefnt svo. Það var
enda einn tilgangur nýrra laga um
Ríkisendurskoðun, að auka þá þekk-
ingu og sérfræðiaðstoð sem alþingis-
menn geta haft aðgang að við vinnu
sína. Eflaust munu þeir nýta sér
þessa aðstöðu meira þegar fram í
sækir og ljósara verður hvaða þjón-
usta og möguleikar bjóðast þeim með
störfum Ríkisendurskoðunar.
24