Frjáls verslun - 01.11.1996, Blaðsíða 20

FORSÍÐUGREIN
„Ég er ekki ríkur. Maður, sem er að verða 75 ára, er
ekki lengur ríkur. Ungt fólk, sem á allt lífið fram undan
í þessu yndislega fagra landi, það er stórríkt.“
□ uðvitað er þetta eins og hvert
annað ævintýri. Að hugsa sér
að ég, sem einu sinni var aum-
astur allra, skuli eiga meirihluta í
fyrirtæki sem veltir tæpum þremur
milljörðum.
Það hefði mér aldrei dottið í hug.“
Sá sem talar heitir Aðalsteinn Jóns-
son og býr á Eskifirði þar sem hann
fæst við útgerð og fiskvinnslu. Hann
er oft kallaður Alli ríki en hefur aldrei
verið sérlega hrifinn af því viðumefni.
Alli verður 75 ára 30. janúar næst-
komandi. Hann er næstyngstur sex
bama hjónanna
Guðrúnar Þork-
elsdóttur og Jóns
Kjartanssonar í
Eskifjarðarseli.
Eskifjarðarsel var
sex hundraða jörð
þar sem Guðrún
og Jón bjuggu í þríbýli á tveim hundr-
uðum. Bústofninn var ein kýr, 20-30
kindur og einn hestur. Jón vann það
sem til féll utan heimilis og var að auki
póstur sveitarinnar. Með því móti gat
hann framfleytt fjölskyldu sinni. Jón
lést árið 1928, 55 ára að aldri.
„Það kom oft fyrir að maður var
svangur. Það er ekki gott að vera
svangur. En ég nenni ekkert að vera
að lýsa nákvæmlega þeim aðstæðum
sem maður ólst upp við. Ef við fórum í
kaupstað þá þurfti maður að liggja í
rúminu daginn áður svo það væri
hægt að þvo fötin. Það er ömurlegt að
vera fátækur."
Alli rifjar upp atriðið úr íslands-
klukkunni þegar Amas Amæus kem-
ur með fylgdarliði sínu að Rein. Eina
lýsing skáldsins á húsakynnum eru
hin fleygu orð Snæfríðar:
„Vinur, hví dregur þú mig inn í
þetta skelfilega hús?“
Þetta finnst honum orð að sönnu og
engin ástæða að fara ítarlegar út í
það.“
En hvemig mótar fátæktin menn?
„Ég minnist þess ekki að maður
væri neitt sérstaklega óánægður með
hlutskipti sitt. Maður þekkti jú ekkert
annað en að vera fátækur og það var
lífið.“
FJÖLSKYLDAN Á 40 FERMETRUM
Ekkjan barðist áfram við búskap
með bömum sínum í tvö ár en flutti
síðan út á Eskifjörð. Þar settist fjöl-
skyldan fyrst að í húsi sem var kallað
Sandur og var 40 fermetrar. Það er
nú horfið. Húsið kostaði 1100 krónur
og áttu elstu drengimir 80 krónur í
handraða til að leggja í kaupin. Annað
var í skuld og
næstu árin unnu
systkinin og móð-
irin baki brotnu við
að komast af í fá-
tækt kreppuár-
anna. Elstu bræð-
umir voru orðnir
ígildi fullorðinna í vinnu þegar hér var
komið sögu en Alli fór að vinna við að
hjálpa bræðrum sínum í beitingu strax
þegar hann gat sem var um 10 ára
aldur. Hann sá aldrei neinn pening
fyrir sína vinnu fyrstu árin því það
rann allt til heimilisins. Allir þurftu að
leggjast á eitt til að greiða skuldir.
Vinna var stopul og ekkert mátti út af
bregða til þess að ekki væri vá fyrir
dyrum.
BYGGT ÚR SANDI
En lífið var ekki bara vinna heldur
leikur líka. Og hvað lék AIli sér við? Jú
hann var undi sér löngum stundum í
fjörunni.
„Mér fannst ákaflega gaman að
byggja úr sandinum. Ég byggði hús
og báta, vegi og mannvirki. Svo fór
þetta allt á næsta flóði og ég gat byrj-
að aftur upp á nýtt.“
Fyrsta vinnan, sem Alli fékk föst
laun fyrir, var þegar hann var 15 ára
gamall kaupamaður á Hallgeirsstöð-
um í Jökulsárhlíð og fékk 45 krónur á
mánuði og fannst hann vera stórefna-
maður.
VIÐTAL:
PÁLL ÁSGEIR ÁSGEIRSSON
MYNDIR:
GEIR ÓLAFSSON
. ■

20