Frjáls verslun - 01.05.1998, Qupperneq 53

FRÉTTASKÝRING
arsjóðum hingað til fengið maka- og barnalífeyri en eftir breyting-
una með nýju lögunum er öllum sjóðunum skylt að bjóða þessa
tryggingu.
Misjaíht er eftir sjóðum hvaða réttindi þeir veita varðandi
makalífeyri en yfirleitt greiðist makalífeyrir í 2 ár eftir lát sjóðfé-
laga, eða þar til yngsta barnið er orðið 18 ára Oágmarkstími). Sé
fólk þvi barnlaust fær makinn bara lífeyri í 2 ár og einnig ef börn
eru eldri en 18 ára.
LÍFEYRIR OG LÍFTRYGGING
Eftir lagabreytinguna geta séreignasjóðir valið um þrennt; að
stofna sameignarsjóð eða deild; að gera samning við ákveðinn
sameignarsjóð um að taka við lágmarksréttindum vegna sjóðfé-
laga sinna; eða að kaupa kaupa tryggingar
hjá tryggingafélagi.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn var með þeim
fyrstu sem bauð upp á þá þjónustu að fólk
gæti keypt sér líftryggingu, sjúkratrygg-
ingu og/eða slysatryggingu og borgað íyr-
ir hana af inneign sinni í sjóðnum, þ.e. að
sjóðurinn greiddi trygginguna fyrir fólk.
Þetta hvattí fólk tíl að taka sér þessar trygggingar og síðan hafa all-
flestir séreignarsjóðirnir tekið upp þessa þjónustu.
Þetta á þó ekkert skylt við lífeyri og kemur ekki í staðinn fyrir
slíkar greiðslur. Þetta fyrirkomulag er hinsvegar hagkvæmt fyrir
fólk ef það er í séreignarsjóði því það gefur þeim skattfrestun af
tekjunum þar, þ.e. fólk greiðir tryggingariðgjöldin án þess að
borga tekjuskatt af peningunum sem í þær fara. Með þessu mótí
er hægt að tvinna saman sparnað og tryggingar.
STÓRAUKIN SAMKEPPNI
Lagabreytingarnar kalla á stóraukna samkeppni á markaðn-
um. Þær opna nýja möguleika á ýmsum sviðum og gera það að
verkum að harðar verður bitist um viðskiptavinina. Séreignarsjóð-
ir verða að stofna sameignardeildir eins og lífeyrissjóðir og öfúgt
ef þeir ætla að halda í sjóðfélaga sína.
Sjóðirnir koma því tíl með að keppa um tvennt, annars vegar
um séreignardeildirnar, þ.e.a.s. prósenturnar sem renna í séreign
og ávöxtun þeirra, og hins vegar um hversu háa prósentu þurfi til
að uppfylla lágmarkstryggingaverndina (því lægri því meira getur
fólk sett i séreign) eða með því að veita meiri tryggingavernd en
56% (t.d. 60%).
Sameinaði lífeyrissjóðurinn og Samvinnulífeyrissjóðurinn hafa
aukið fjölbreytnina enn frekar með því að
taka upp aldurstengda öflun réttinda í sjóð-
unum. Áunnin réttíndi eru þá mismunandi
eftír aldri og háð þvi hve iðgjöld sjóðfélaga
eiga eftír að ávaxtast lengi áður en ellilífeyr-
istaka hefst. Öflun réttínda er m.ö.o. ekki
jöfn alla starfsævina eins og nú er algengast
heldur fær sjóðfélaginn meiri rétt því yngri
sem hann er þegar hann byrjat' að greiða því þá hefur lífeyrissjóð-
urinn iðgjöldin lengur tíl ávöxtunar.
Það eru því miklar hræringar á þessum markaði í dag og fólk
mun að líkindum velta þessum hlutum betur fyrir sér í náinni
framtíð. Vinnandi fólki er alltaf að fækka, þ.e. þjóðin er að eldast
og starfsævin er að styttast. Fólk er lengur í skóla og fer e.t.v. fyrr
á ellilífeyri. Umræðan á því eftír að verða virkari og það má búast
við enn frekari þróun á næstu árum í framhaldi af því. 53
STÓRAUKIN SAMKEPPNI
Nýju lögin kalla á stóraukna samkeppni
á markaðnum. Harðar veröur bitist um
viðskiptavinina. Séreignasjóðirnir munu
stofna sameignadeildir og öfugt.
TAKMARKANIR
TÍMASKEKKJA
Brynhildur Sverrisdóttir, framkvæmdastjóri
Fjárvangs, fagnar heildarlöggjöf um lífeyrismál
en segir lögin tvíræd ogýmsar takmarkanir í
þeim tímaskekkju.
Brynhildur Sverrisdóttir, framkvæmdastjóri Fjárvangs, hefur
komið mjög að lífeyrismálum á undanförnum árum. Hún
metur hér nýju lögin.
□ að er jákvætt að heildarlöggjöf um lífeyrismál hafi litíð
dagsins ljós. Lögin eiga að tryggja að allir launþegar og
sjálfstætt starfandi aðilar tryggi sér lágmarkslífeyri bæði
hvað varðar elli- og örorkulffeyri. Þau taka gildi þann 1. júlí næst-
komandi, en lífeyrissjóðir hafa frest til 1. júlí 1999 tíl að aðlaga sig
að breytingunum. Þannig gætu t.d. þeir sem greiða í séreignar-
sjóði haldið því áfram óbreytt í eitt ár enn, þrátt fyrir ákvæði um
lágmarkstryggingavernd,” sagði Brynhildur Sverrisdóttír, fram-
kvæmdastjóri Fjárvangs.
„Að mínu matí er það hins vegar ókostur við lögin hversu tví-
ræð þau eru, það er erfitt að túlka sum ákvæði og mér finnst þau
enn ekki gefa fólki nærri nógu mikið frelsi til að velja sér sjóð þrátt
fyrir að það hafi aukist nokkuð. Það er ennþá of bundið við kjara-
samninga og þar með stéttarfélög.
Eg tel líka að ákvæði um lágmarkstryggingavernd séu of ströng.
Ég hefði kosið að hún miðaðist ffemur við upphæð en prósentur,
þ.e.a.s. að allir þyrftu e.t.v. að tryggja sig fyrir ákveðinni upphæð á
mánuði, t.d. 120 þúsund krónum, og láta upphæðina t.d. fylgja
53