Frjáls verslun - 01.01.2000, Síða 6

RITSTJÓRNARGREIN
ímynd Bónusfeðga
ímynd Bónusfeðga hefur versnað. Þeir Jóhannes
Jónsson og sonur hans, Jón Asgeir, hljóta að hrökkva í
kút og staldra við nýja könnun Frjálsrar verslunar yfir
vinsældir fyrirtækja. Baugsbúðir hrynja allar í vinsæld-
um og það svo um munar. Aldrei hefur verið um svo
miklá niðursveiflu að ræða í tólf ára sögu listans. Meira
að segja flaggskip feðganna, Bónus, sem vermt hefur
efsta sætí listans flórum sinnum á undanförnum fimm
árum, og ævinlega verið á meðal allra vinsælustu fyrir-
tækja frá því könnunin var fyrst gerð, fellur núna niður
í fimmta sætí! Bónus á metíð í þessum vinsældakönn-
unum. Ekkert fyrirtæki hefur notið eins mikilla vin-
sælda og Bónus fyrir tveimur árum þegar fyrirtækið
fékk 26% fylgi og var í mestum metum hjá fjórðungi allra svarenda. Núna
mælist Bónus með tæplega 7% fylgi. Vinsældir Hagkaups og 10-11 dvína
sömuleiðis verulega og Nýkaup er ekki nefnt á nafn. Þó er mest sláandi
að þeim hefur flölgað stórlega sem nefna Baug og verslanir hans á nafn
yfir fyrirtæki sem þeir hafa sérstaka andúð á. Fyrir vikið eru óvinsældir
Baugsveldisins orðnar meiri en vinsældir.
Jóhannes af sviðinu í lok ársins 1997 útnefhdi Frjáls verslun þá Jóhann-
es Jónsson og Jón Asgeir menn ársins í atvinnulífinu á Islandi fyrir að hafa
innleitt nýja hugmynd í verslunarrekstri á Islandi, svonefhda afsláttar-
verslun, sem leiddi tíl aukinnar samkeppni og stórlækkaðs verðs á mat-
vörum, neytendum í hag. Á þessum tíma höfðu þeir þjóðina á bak við sig,
það sýndi vinsældametið sem Bónus settí í könnuninni í janúar 1998.1 þá
daga var það Jóhannes sem var ævinlega á sviðinu í fjölmiðlum og við
hann festíst nafnið Jóhannes í Bónus. Það nafri táknaði aðeins eitt hjá
fólki; lágt verð á matvöru. Um mitt árið 1998 breyttu þeir feðgar um stíl í
atvinnurekstri. Jóhannes dró sig í hlé í fjölmiðlum og Jón Ásgeir steig
fram á sviðið. Um leið urðu þeir auðugir í hugum fólks. Utþenslan byrjaði
með kaupum þeirra og frármálafyrirtækjanna FBA og Kaupþings á stór-
veldi Hagkaups en þvf hafði skömmu áður verið skipt upp í Hagkaup og
Nýkaup. Áfram héldu fjárfestingarnar og Baugur keyptí 10-11. Samhliða
þessu öllu hefur gárfestingarfélag þeirra feðga, Gaumur, látíð að sér
kveða og keypt veitíngastaði, eins og Hard Rock, Pizza Hut og áfram
mættí nokkuð lengi telja. Síðastliðið sumar voru þeir
einir af fjórum máttarstólpunum í Orcunni sem keyptí í
FBA á yfir 5 milljarða. Þegar Þorsteinn Vilhelmsson
seldi Kaupþingi hlut sinn í Samherja á dögunum fyrir 3
milljarða liðu aðeins þrír dagar þar tíl tílkynnt var um að
Bónusfjölskyldan hefði keypt helminginn af Samheija-
bréfum Þorsteins af Kaupþingi fyrir 1,5 milljarða. Hvað
er milljarður á milli vina? Þetta er gert eins og að drekka
vatn og að peningar vaxi á tíjánum. Á sama tíma hafa
vinsældir Baugs og Baugsbúða ekki aðeins minnkað -
heldur hrapað.
Einokunarstimpill Ástæður minnkandi vinsælda eru ef-
laustýmsar. En í augum fólks er Baugsveldið komið með stóran einokun-
arstímpil á sig og Bónusfeðgarnir eru ekki lengur fátækir kaupmenn í
Skútuvoginum heldur forríkir. Núna er það ekki lengur Jóhannes kaup-
maður heldur Jón Ásgeir, forstjóri Baugs. Rökin fyrir stærðinni eru sögð
hagkvæmni í innkaupum og að hún nái verðinu ffekar niður en sam-
keppni. Með öðrum orðum; hve miklu hærra væri verðið ef stærðar
Baugs nytí ekki við? Fólk lítur hins vegar svo á að risarnir tveir á matvöru-
markaðnum, Baugur og Kaupás, þ.e. Nóatún o.fl. - skipti með sér mark-
aðnum landffæðilega. Þetta er höfuðástæðan fyrir minnkandi vinsældum!
Eflaust bættí það ekki úr skák í könnuninni að umræður um hækkandi
matarverð hafa verið miklar frá áramótum og hefur Jón Ásgeir, forsúóri
Baugs, verið í nokkurri varnarstöðu vegna þessa i fjölmiðlum. Sömuleið-
is birtust dagana, sem könnunin var tekin, dæmalausar fféttír um að
starfsmaður 10-11 hefði verið kærður tíl lögreglu fyrir meintan stuld á
einni pepsíflösku að andvirði kr. 100 og rekinn á staðnum. Við hann var
síðan gerð sátt og honum greiddur viku uppsagnarfrestur því sekt hans
hafi ekki verið sönnuð.
Með opnun Bónus lyftu Bónusfeðgar grettístaki hvað það varðar að
lækka matarverð í landinu og fyrir það eiga þeir lof skilið - og hafa hlotið
það. En þjóðina hafa þeir ekki lengur eins dyggilega á bak við sig og áður.
Einhvern veginn sér hún ekki sama geislabauginn yfir Baugi og hún sá
yfir Bónusi.
Jón G. Hauksson
gJB ijii jr ’TTZFT TTTTi
F'i fjyia. j LLllJ
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskiþta-, efnahags- og atvinnumál - 62. ár
Sjöfh Geir Óla/sson
Sigurgeirsdóttir Ijósmyndari
auglýsingastjóri
Hallgrímur
Egilsson
útlitsteiknari
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir
UÓSMYNDARI: Geir Ólafsson
ÁSKRIFTARVERÐ: 3.185 kr. fyrir 1.-5. tbl. - 10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti.
LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr.
UMBROT: Hallgrímur Egilsson
UTGEFANDI: Talnakönnun hf.
RTTSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSIA:
DREIFING: Talnakönnun, hf., sími 561 7575
FILMUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf.
LTTGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir
Borgartúni 23,105 Reykjavík,
sími: 561 7575, fax: 561 8646, netfang: fv@tainakonnun.is ISSN 1017-3544
6