Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1957, Blaðsíða 24

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Páll V. G, Kolka:
ÞINGEYRAKIRKJA
EG HEF stöku sinnum á ævinni
jorðið furðu lostinn yfir mikilleik
mannanna verka. Svo heillaður
varð eg og agndofa yfir síkvikri
og marglitri ljósadýrðinni á Times
Square, fyrsta kvöldið sem eg steig
þangað upp úr 'neðanjarðarstöð
fyrir 35 árum síðan, að mér lá við
að fara mér að voða í umferðinni,
enda máttu Ijósaauglýsingar þá
heita óþekkt fyrirbrigði austan
hafs. Ekki fannst mér verulega til
um hæð skýjakljúfanna í New
York fyrr en mér varð reikað inn i
Broad Street, stutta götu, sem er
þrengri en Austurstræti í Reykja-
vík, útsýnislaus til beggja enda, en
umgirt 20—30 hæða húsum. Þar
var undrurt mín ekki laus við ugg
eða óhugnun. Aftur á móti var
furða mín uppljómuð af hljóðri
hrifningu, þegar eg stóð löngu
seinna frammi fyrir „Varðliði“
Rembrandts í Mauritshuis í Haag.
Eg hvíldist sæll í töfraljóma og
dularfullu rökkri þessa óviðjafn-
anlega málverks, gat varla slitið
mig frá því og missti því af að sjá
aðrar myndir þessa merkilega
safns.
Eg held, að allar þessar tilfinn-
ingar hafi verið samanblandaðar í
undrandi huga mínum, þegar eg
kom fyrst til Þingeyrakirkju, sjö
eða átta ára gamall snáði. Eg hafði
haft hana fyrir augum mér úr
fjarska frá því eg fyrst man eftir,
því að hún stendur hæst á riman-
um milli Húnavatns og Hóps og var
tahn sjást úr sjö hreppum, en nú
eru þeir víst tíu, því að sumum
hreppunum hefur verið skipt. Við
Páll V. G. Kolka
gengum heim að kirkjunni utan
fyrir túngarðinn og eg virti hana
ekki verulega fyrir mér fyrr en eg
var kominn fast að henni, hef lík-
lega verið önnum kafinn við að
heilsa öðrum kirkjugestum. Þegar
eg stóð undir kirkjuveggnum og
keyrði höfuðið á bak aftur til þess
að sjá upp eftir turninum, var eg
sleginn uppblöndnum grun um
eitthvað máttugt og mikilfenglegt,
sejn allt hversdagslegt væri lítið og
lágt í samanburði við. Þung og
hrjúf blágrýtisbjörgin í þykkum
veggjunum urðu mér tákn þess,
sem hlyti að standa að eilífu ó-
haggað, löngu eftir að allir torf-
bæir væru orðnir að vallgrónum
tóftarbrotum og jafnvel verzlunar-
húsin á Blönduósi fúnuð til agna.
Inni í kirkjunni dróst athygli mín
að blárri hvelfingunni með sm-
um þúsund gylltu stjörnum og að
altaristöflunni, sem boglínur hvelf-
ingarinnar og veggjanna sveigðust
að, en sjálf var sem hlið inn í dul-
arfullan helgidóm, með sínum ala-
bastursmyndum, gyllingu og skæru
htum. Það var eins og aukið ör-
yggi í því að sjá guðspjallamenn-
ina, standandi með stórar bækur í
höndum á stöllum predikunarstóls-
ins. Þeir voru góðlátlegir og al-
skeggjaðir, ekki ólíkir gömlu bænd
unum, sem komu á hreppaskila-
þingið heima, þrátt fyrir gyllt og
marghtuð klæði sín.
Ef til vill eiga áhrifin frá þess-
ari kirkjuferð minni sinn þátt í
því, að mér hefur alltaf fundizt sú
trúarskoðun lágkúruleg, sem mjög
hefur verið í tízku um mína daga,
að Guð sé eins konar góðlátlegur
afi, sem hægt sé að gera sér dælt
við og toga í skeggið á. Eg stend
enn eins og undrandi og uggandi
barn frammi fyrir tilveru, sem
hlaðin er úr blágrýtisbjörgum
harðra og hrjúfra náttúrulögmála,
óbiíanlegra og óbreytanlegra, þótt
mannanna verk molni og verði að
dufti. Sú tilvera hlýtur að vera
uggvænleg hverjum hugsandi
manni, nema hann geti trúað því,
að hún sé aðeins ytra borð must-
eris, þar sem lotningaríullar kyn-
slóðir geta leitað sér hugsvölunar,
enda þótt þær táknmyndir, sem
mennirnir hafa fyrir augum og
eiga að túlka leyndardóm þess,
taki nokkrum breytingum við ald-
anna rás.
★
Á síðasthðnu hausti átti Þing-