Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 7

Guðinn Mardok berst við eina af ófreskjum þeim, sem fylgdu Tiamat. Myndin til vinstri er af Ashurnazir-pal konungi.
ELZTU MENNINGARÞJÓÐIR
UM LANGT SKEIÐ hafa hvítir
menn verið önnum kafnir við að
rannsaka feril mannkynsins alit
frá upphafi, eftir þeim minjum
sem þjóðirnar hafa látið eftir sig.
Og þeir hafa komizt að raun um,
að elzta menningarþjóðin, sem
enn er vitað um, hafi átt heima
í Mesopotamíu fyrir 6000 árum, en
á þeim tíma voru þjóðflokkar
þeir, er Norðurálfu byggðu, a
svipuðu menningarstigi og villi-
menn í frumskógum eru nú.
Þegar talað er un\ menningar-
þjóð, er átt við það, að hún hafi
komið á hjá sér einhvers konar
þjóðskipulagi, sett sér lög og
skiftist í stéttir eftir atvinnuhátt-
um, en leggi jafnframt stund á
fagrar listir, svo sem skáldskap og
tónlist, málaralist og höggmynda-
list. En til þess að slík menning
gæti þróast, urðu menn að hafa
fasta bústaði. Fastir bústaðir
þekktust varla fyr en menn fóru
að stunda akuryrkju. Það var þvi
ekki nema eðlilegt að menningin
ætti upptök sín í hinum frjósöm-
ustu héruðum jarðar. en það voru
þá dalir stórfljótanna Efrat og
Tigris, Nílar og Indusar. Og það
er einmitt á þessum slóðum. sem
elztu menningarþjóðirnar hafa
átt heima. Elzt þeirra var Sumer-
ar, og verður nú nokkuð sagt fra
þeim.
Sumerar
Um seinustu aldamót höfðu
fornfræðingar ekki hugmynd um
að þessi þjóð hefði verið til. En
nú hafa rannsóknir sýnt, að hun
hefir búið í Mesopotamíu um
margar aldir, áður en Babvlons-
menn komu til sögunnar.
Um uppruna Sumera vita menn
þó ekkert með vissu. Tungumái
þeirra hefir verið óskylt tungu-
máli Semítanna, sem voru næstu
nágrannar þeirra. Og á myndum,
sem þeir hafa gert, má sjá, að þeir
hafa verið gjörólíkir Semítum.
Sjálfir kalla þeir sig „svarthöfða“
og mætti af því ráða að þeir haíi
verið mjög dökkir á hörundslit.
Þeir voru lágvaxnir og þéttvaxnir
og rökuðu bæði höfuð og kjálka,
en Semítar voru hávaxnir og
höfðu mikið skegg.
Sennilegast þykir að Sumerar
hafi komið til Mesopotamíu úr
norðaustri, og hafi ef til vill farið
yfir Persíu. Ástæðan til þess að
þeir tóku sig upp, yfirgáfu heima-
hagana og heldu langar leiðir tií
þess að nema nýtt land, halda
menn að hafi verið sú, að veður-
far hafi mjög verið farið að spill-
ast þar sem þeir áttu heima. ,Sum-
ir halda að þeir muni komnir
austan af Indlandi, og styðja sitt
mál með því, að í Indusdalnum
hafi fundizt íornar minjar svipað-
ar minjum Sumera, og að þeim
muni hafa svipað mjög til hinna