Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 35

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
671
um svefnhús, svo að geitungarnir
gætu haft sina hentisemi og verið í
friði. Hún átti sér uppáhaldsblett í
skógarþykkni garðsins, en lét hann eft
ir, þegar hún varð þess vör, að hættu-
lítill smásnákur kunni einnig vel við
sig á blettinum. Hún hefði ekki hrak-
ið drengina burt, hefði hún ekki vit-
að, að eigi getur meira yndi fyrir
snáða á því reki en ævintýralegur
flótti í rúgakri. Hún öfundaði þá ekki
af því í fyrstu að liggja í netlum og
þyrnum fyrir utan garð hennar.
Hún hafði orðið fullveðja fyrir fá-
einum mánuðum, og um svipað leyti
hafði hún erft nokkrar eignir eftir
roskinn frænda sinn. Þá varð henni
tíðhugsað til þessa býlis á bökkunum.
Foreldrar hennar höfðu átt það, en
orðið þar gjaldþrota. Þau höfðu síðan
farið þaðan byggðum langt, langt í
burt, og það hafði flýtt fyrir dauða
þeirra, hve þau treguðu Sundið og
býlið og fornt gengi. Hana dreymdi
um að reka af ættinni slyðruorðið og
gera sér það til ágætis að kaupa aftur
misstu föðurleifðina. Hún kenndi sárr-
ar heimþrár. Hana sárlangaði að téyga
lungun full af mjúku, röku lofti eins
og hún minntist frá bernskuárunum.
Hún vildi finna þanglykt, sjá flatn-
eskjuna aftur, heyra skánsku talaða.
Hún þráði, að rakin norðanátt kæmi,
hvassviðri, sem um munaði, og hrekti
óveðursský suður Sundið, en öðru
hverju bæri hvítan væng á máv við
óveðursbakkann.
Hún brauzt í að kaupa húsið og
jörðina þar á bökkunum og fluttist
þangað. Hún stóð fyrir búinu. Það ber
svo að skilja, að gamli ráðsmaðurinn,
sem verið hafði hjá fyrri eigendum
jarðarinnar, sá um framkvæmdir en
hún lagði til féð. Hún varð sér úti um
húsgögn og búshluti, og hún réð til
sín gifta miðaldra konu sér til aðstoð-
ar og þjónustu. Það taldi hún bezt
henta, því að efnin leyfðu henni ekki
að ráða lagsmeyju. Hún hafði komið
sér vel fyrir og viðað að sér góðum
bókakosti. Hún var stúdent, og ætlun-
in var að helga sig nú einvörðungu
visindunum.
Með þessu öllu taldi hún sig rækja
helga skyldu. Hún sannaði, að hún
var góð og ræktarsöm dóttir. Hún barg
við heiðri ættarinnar. En uppi í þeim
héröðum landsins, þar sem árnar
steypa sér kollhnís fram af fossbrún-
unum og uppskera jarðar er sein-
þroska, enda afrakstur jarðar að kalla
fura og greni, en ekki korn, þar bjó
maður, sem þótti háttalag hennar frá-
leitt og óréttlátt. Það var maðurinn,
sem hafði verið henni heitbundinn.
Hann var embættismaður og bundinn
við ýmis störf þar norður frá. Honum
var allt tal hennar um ættaróðal, heið-
ur foreldranna og fegurð sléttunnar
innantóm orð. Hann vildi festa ráð
sitt, og maður, sem er búsettur í Norð-
landi, getur auðvitað ekki sætt sig við,
að húsfreyja sín búi suður á Skáni.
Eigi að síður kom í ljós, að heimþrá
var ríkasta aflið í sál ungu stúlkunn-
ar, og það olli því, að þau urðu ósátt.
Hún fluttist búferlum suður, en. hann
átti ekki önnur úrræði en ákalla alla
guði, sem vernda ástina og biðja þá að
færa sér stúikuna sína aftur.
-Bænir þessar, sem stigu svo títt upp
í loftið, höfðu áhrif á Amor og dís-
irnar, sem sunnanvindar og farfuglar
báru norður til Skandinavíu og lokk-
uðu þau líkt og vitaljós lokkar sjávar-
fugla. Þessar ótrauðu reykelsisfórnir,
sem stigu frá altari ástarinnar, mynd-
uðu magnmikið hvirfilsog í Norð-
landi, og að því rak, að Amor og dís-
irnar soguðust þangað. Og í þessum
hrokkinhærðu kollum þróuðust brátt
ráð til þess að hjálpa hinum þráa
Norðlingi.
Nokkrir klaufar í hópnum reyndu að
gera hana leiða á öllu saman með því
að beina til hennar ýmsum sendingum,
sem voru henni til skapraunar Það
voru þeir, sem settu geitungahyskið og
snákinn henni til höfuðs. Það voru
þeir, sem öttu strákagreyjunum dag
hvern til þess að fara og njósna um
hana og komast að, hvernig önnur eins
kvenfrelsiskona liti út. Og það voru
þeir, sem gripu til þeirra örþrifaráða
að sýkja kýrnar og gera hestana haita
og hjúin óauðsveip og hyskin. En auð-
vitað missti þetta marks. Þeir, sem
sjálfir leiða sig sjálfa og eru geðgóðir,
láta sig litlu skipta, þótt þeim sé skap-
raunað. Vopn þeirra er ástúð, og eina
vopnið, sem þá sjálfa bítur, er ástúð.
Ofurlitlu píslarvætti kunna beir vel,
og þeim vex ásmegin, þegar gert er
á hluta þeirra.
Þegar sumri tók að halla og Amor
og dísirnar gerðust þreytt á sumar-
leikjunum, létu þau svölurnar bera sig
suður á bóginn, enda leið nú að því,
að farfuglarnir héldu brott. Á góðviðr-
iskvöldi bar svölurnar að Sundinu, og
þær settust á raðir ufsa ótal jafnhárra
og jafnstórra húsa í stóru sjávarþorpi.
En til vinstri, í litlum fjarska frá þorp-
inu, komu dísirnar auga á hvítt hús,
sem stóð í íðilgrænum garði. Þarna
bjó hún, stórsyndarinn, sem hafði
rofið heit til að eignast landspildu og
fáein tré. Svölurnar stungu saman nefj-
um um, að þær skyldu doka þarna við
í nokkra daga og hvíla sig, unz ferða-
félagar af sléttunni slægjust í hópinn.
Og ekki stóð á því, að Amor og dísirnar
höfðu hug á að láta sér verða sem
mest úr töfinni þarna.
Ef þeir menn, sem reikuðu um torg
bæjarins, og allar þær frúr og ungfrúr,
sem þessa dagana fóru út í þeim erind-
um að kaupa síld, hefðu ekki verið
dálítið glámskyggn, þá hefðu þau séð
merkilegar sýnir við borðin, par sem
fiskurinn var boðinn til sölu. Þar
stóðu hvassnefjaðar, útiteknar sjó-
mannakonur með köflóttar skýlur um
höfuð og þríhyrnur hnýttar að aftan.
Þorskaugu loddu við olíubornar svunt-
ur þeirra, og síldarhreistrið gljáði um
allt, alveg fram á æðadökkar stórbein-
óttar hendurnar. En engin þessara
hversdagslegu kvenna slapp við heim-
sókn Amors og dísanna smávöxnu.
Sumar dísanna flögruðu aftur og fram
við ennin á þeim, aðrar settust á axlir
þeirra, tylltu sér á tær, beygðu sig
undir skýluklútana og hvísluðu Ja,
hvílík býsn þær hvísluðu.
Fólk, sem var á skemmtigöngu úti
við höfriina ,var sárgramt yfir blind-
þoku, sem tálmaði því að sjá Sundið
í morgunljjýma. Fólkið greindi sjó ein-
ungis fáein fet frá ströndinni, og þá
tók við grár, ólögulegur þokuhjúpur,
og trosnaður þokufaldurinn dróst eftir
sjónum. En þá brauzt stórt svart gufu-
skip fram úr þokunni, hvellur blástur
kvað við, mökkur stóð upp úr reyk-
háfnum, og sjór löðraði kinnungana.
Þar, sem hafskip þetta skreið, hélzt
skarð í þokuna. Og nú urðu menn
þess varir, að úti á Sundinu hafði
þokunni þegar létt, hún hafði síðast
grúft yfir höfninni. Heiðskírt varð þó
ekki. en húmgrámi eða silfurgrámi auð
kenndi morguninn. Þokubelti og móða
lá grafkyrr yfir ströndunum ug huldi
lit þeirra. Ýmist heiðgulir eða loga-
rauðir flekkir beykiskóganna og hag-
arnir, sem enn voru grænir, og gulgráa
tollhúsið voru öll jafnfagurlega glýjuð
þoku. Himinninn var hrannaður hvít-
um skýjum. Á sundinu var ládeyða,