Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 36

672
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
það var spegilslétt, sjórinn með olíu-
mýkt og gljáði eins og brjóst á sund
fugli. Og í hafnarmynninu lágu nú fá-
ein fiskiskip með sindrandi segl, og
var líkt og þau hefðu verið töfruð
þangað, því að fólk hafði alls ekki séð,
er þau sigldu inn. Þau sigu hægt inn
höfnina, hvert eftir annað og þá
skýrðust þessi djásn hafsins, sem áður
sveimuðu í ljósvakakenndum óskýr-
leika úti á bárunum, urðu áþreifanleg
og hversdagsleg. Seglin urðu að þung-
lamalegum, gráum voðum, stormrifn-
um og karbættum, reiðaútbúnaðurinn,
fínn sem köngullóarvefur varð stór-
gerð, úrþvöl kaðlabenda. Og sjálf skip-
in, hinar perlumóðurgljáandi, svifléttu
skeljar, voru þá ekki annað en breiðir
skrjóðar, málaðir ljósbláir eða ljós-
grænir, hlaðnir daunillri síld ug hrúg-
um af flóknum síldarnetjum. Enda
þótt sami útgangur væri á öllum skip-
unum, sem renndu að bryggju, hlaut
fólk þó enn að ætla, að skipin, sem
dokuðu við úti á Sundinu, væru fegurri
og fullkomnari. Og auðvitað kom eng-
inn aug-a á, að rósvængjaðar dísir flögr-
uðu allt umhverfis hina alvörugefnu
menn við stjórnvelina og þá, sem
greiddu úr síldarnetjunum, menn í klof
háum stígvélum með sjóhatta á höfð-
um. Sumar þeirra sveifluðust umhverf-
is þá líkt og í dansvímu, aðrar steyptu
sér niður á höfuð þeirra. Þær læstu
sig utan í löngu hattbörðin og hvísluðu.
Enginn getur gert sér í hugarlund, hve
mjög þær hvísluðu.
Það bar við dag einn litlu eftir, að
Amor og dísirnar hurfu brott, héldu
áfram för sinni, að gestur kom til ung-
frúarinnar, sem átti húsið á bökkun-
um. Þetta var sjómannskona. Hún
hafði verið í vist árum saman hjá for-
eldrum ungfrúarinnar og gætt hennar,
þegar hún var barn. Ungfrú Ally tók
henni með virktum. Hún leiddi hana
til sætis i hægindi í viðhafnarstofunni
og bauð henni kaffi. Hún spjallaði við
hana í nokkrar stundir um sildveiði,
netjahnýtingu, um hauststormana og
tröllauknu hafnargerðina, um mann
hennar og böm og um hjálpræðisher-
inn. Konan rifjaði hins vegar upp sög-
ur frá bernsku ungfrúarinnar og
kvaðst vart geta oflofað foreldra henn
ar. Ungfrú Ally varð sárglöð við.
Einum eða tveimur dögum seinna
kom enn gestur til hennar úi sjávar-
þorpinu, öldruð, ógift kona, sem verið
hafði matselja hjá foreldrum ungfrúar
innar 1 meir en 20 ár. Hún færði Ally
að gjöf dásamlega stóra sjávar-
köngulló, rauða að lit og með göddum
og tönnum. Henni var líka vel fagnað,
hún komst ekki hjá að halla sér í dún-
mjúkan legubekk í beztu stofunni, og
hún varð að þiggja kaffi. Hún var
vitur og mælsk. Hún hafði sínar skoð-
anir á skólamálum og kennimönnum
og aðskilnaði ríkis og kirkju, og hún
leitaðist við að koma ungfrú Ally í
skilning um þetta allt. Ungfrú Ally
fannst eins og rétt var, skemmtilegt
að hlusta á þessar hispurslausu konur
úr veiðistöðinni miklu.
Matseljan stóð við lengi dags. Þegar
hún fór, bar þegar gest að garði. Það
var sjómaður, sem kom til hennar með
þorsk. En þegar ungfrú Ally vildi
borga þorskinn, kvað hann ekki koma
til mála, að hann tæki eyri fyrir hann.
Hann sagði, að þetta væri smávægileg
borgun á gamalli skuld, því faðir henn-
ar hefði satt að segja bjargað honum
úr volæði og komið honum til manns.
Ungfrú Ally bauð honum bjórkoliu. en
hann hírðist allan tímann í dyrunum
milli borðstofu og eldhúss — kvaðst
ekki hætta sér inn í viðhafnarstofur
— og sagði henni ævisögu sína. þar
sem hann stóð í sömu sporunum. Tján-
ing er auðveld í návist þeirra, sem eru
þýðir og aðlaðandi. Hann hrósaði föður
hennar á hvert reipi, en hún gekkst
upp við það og varð harla mjúk á
manninn.
Það var áreiðanlega vegna áhrifa
Amors unga og dísanna, að fólk þar i
sjávarþorpinu hampaði ungfrú Ally
svo mjög. Enn átti hún enga vini í
borginni, en fólkið í þorpinu tók hana
að sér. Það heimsótti hana og bauð
henni heim, og hún þá það. Þar nairt
hún vinsælda foreldra sinna. Satt að
segja þótti henni vænna um að minn-
ing foreldra hennar var svo dáð, en
að fólk hefði haft dálæti á henni sjálfr
ar hennar vegna.
Ungfrú Ally heillaði þetta óbreytta
fólk með alúð sinni. Gamlir Vestur-
heimseyjafarar tóku kórallavöndla,
sem líktust mosasteingervingum. fram
úr veggskápum sínum og afarstórar sæ
stjörnur, grábrúnar og harðar sem pip-
arkökur. Strákhnokkar söfnuðu skelj-
um og ígulkerum og kuðungakröbb-
um við ströndina. Og allt var þetta
gert fyrir hana, allt merkilegt og fag-
urt, sem fannst í blessuðu sjávar-
þorpinu, var fyrir hana.
Eitt sinn er ungfrú Ally sat stór-
veizlu í sjávaxþorpinu, rak hún sig ,á
það, að þegar síldarkerlingarnar stát-
uðu í silkikjólum og gullskarti, þá veitt
ist henni erfitt að taka þær tali Hún
reyndi að tala við þær um húsið á
bökkunum, um síldarnetin, um haust-
stormana, um skólann og börnin og
hjálpræðisherinn, en samtalið gekk
stirt. Þá braut hún að nýju á tali um
síldina, spurði, hvernig þær legðu sild
í saltpækil. Þá var sem opnuðust flóð-
gáttir, frúrnar tóku allar að skýra
frá, hvernig þær legðu i pækil. Hver
þeirra hafði sína aðferð, sem lýst var
út í hörgul og varin. Þær lögðu síðan
í pækil alveg fram að kvöldverðartíma
og meðan á kvöldverði stóð og meira
að segja allt til háttumála.
Ungfrú Ally var ekki alls kostar
ánægð með það, hvernig hún hafði
varið kvöldinu. Hún hafði heyrt, að
andinn ætti að leita í hæðir, en ekki
í svaðið. En þarna hafðist hún við og
gerði lítið úr sér, hitti enga sál fyrir,
er var jafnoki hennar að gáfum og
hæfileikum. Það var hyggið og mætt
fólk þarna í sjávarþorpinu. Hún var
snortin af hjartagæzku þess. Það
vegsamaði minningu foreldra hennar
með eindæmum. Hún mat fóikið, en
ekki á réttan hátt. Með skelfingu
veitti hún athygli því hyldýpi. sem
staðfest var milli hennar og fólksins
— hyldýpi uppeldis og venja.
Fólkið heimsótti hana oft, ef til vill
alltof oft. Barnfóstran, matseljan
og sjómaðurinn, sem bjargað var úr
volæði, riðu á vaðið, en á eftir komu
síðan allir þorpsbúar. Hún var svo
ákaflega viðfelldin, svo dæmalaust
gestrisin. Hún sagði stúlkunum til við
listsaum og leiðbeindi börnunum við
nám þeirra. Hún þreyttist aldrei á að
hafa boð inni, og rausnin var íbrigðul.
Hún hafði ekki næði til að lesa gat
yarla farið ein á skemmtigöngu, þótt
hún vildi. Þótt hún hefði sagt upp í
opið geðið á fólki, að hún þyrfti næði
og einveru til þess að geta unnið þá
hefði vináttan samt ekki farið út um
þúfur. En hún var helzti alúðleg
og eftirlát. Hún stuggaði eRki við
neinum.
Að því rak, að hún gerðist lang-
þreytt á þessu öllu. Henni var sem sé
ekki unnt að líta á sjómennina sem
jafningja. Hún fyrirvarð sig vegna af-
stöðu sjálfrar sín: þeir höfðu í raun
og veru verið sera safngripir fyrir