Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 22

658
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
sennilega haldið, að á hinni miklu
strandlengju mundu eiga heima
langtum fleiri Eskimóar en þessir
12. Að minnsta kosti virðist svo,
sem honum hafi ekki þótt þessir
samfundir neitt merkilegir, enda
þótt hann hafi skrifað dálítið um
þá í ferðasögu sína. Á þeirri frá-
sögn má sjá. að þessir Eskimóar
hafa ekki verið mjög frábrugðnir
öðrum Eskimóum í Grænlandi. og
íshafslöndunum. En lýsingin á
þeim er þó ekki svo nákvæm, sem
hún mundi hafa verið, ef hann
hefði rennt grun í, að hann stóð
þarna augliti til auglitis við sein-
ustu leifar þeirrar Eskimóakyn-
kvíslar, sem um mörg hundruð
ára hafði hafzt við á austurströnd
Grænlands. , ;
Frásögn hans er á þessa leið:
— 18. ágúst 1823. Þegar bátur-
inn sem hafði verið langt á eftir
okkur, náði okkur, skýrðu bát-
verjar mér frá því að þeir hefði
séð Eskimóa skammt þaðan, er
vér höfðum gert oss bækistöð.
Eg fór þegar þangað. Þar var lítið
tjald úr selskinni og stóð skammt
frá fjörumáli. Enginn maður var
í því. Tjaldbúar höfðu orðið
hræddir, er þeir sáu oss og flúið
upp í kletta, sem voru skammt
frá tjaldinu Við sáum tvo þeirra
og að þeir gáfu oss nánar gætur.
Eg gekk þá ásamt öðrum yfir-
mönnum í áttina til þeirra og
reyndum vér á allan þann hátt
er oss hugkvæmdist, að gera þeim
skiljanlegt að þeir þyrfti ekkert
að óttast. Þannig gengum vér
upp undir klettana. Þar lögðum
vér niður spegil og prjónaða vetl-
inga, og hörfuðum síðan nokkuð
frá. Þá komu þeir hlaupandi og
hrifsuðu þetta, og flýttu sér að
því búnu upp í klettana aftur.
Vér gáfum þeim tóm til þess að
skqða gripina. Síðan gengum vér
til þeirra og nú flýðu þeir ekki.
Vér heilsuðum þeim með handa-
bandi, en þann sið virtust þeir
ekki skilja og hríðskulfu af
hræðslu, enda þótt vér reyndum
að vera vingjarnlegir. Að lokum
fylgdust þeir þó með okkur til
tjalds síns. Vér skoðuðum það nú
rækilega og hrósuðum því mikið.
Þetta var lítið tjald, um 12 fet
að ummáli og fimm feta hátt í
miðju. Tjaldgrindin var gerð úr
viði og hvalbeini. Viðinn hafa þeir
fengið þar á fjörunni.
Lítill kajak var þar hjá tjald-
inu, aðeins fyrir einn mann. Hann
var úr selskinni og alveg eins
þeir kajakar, sem Crantz og Egede
hafa lýst. Hjá kajaknum lágu
skutlar og spjót. Sköftin voru úr
tré, en broddarnir úr beini og
sumir úr járni, sem virtist komið
úr loftsteini.
Vér sýndum þeim nú bát vorn,
en þeir þorðu ekki að stíga út í
hann. Þá skildum vér við þá og
fórum til bækistöðvar vorrar og
sváfum um nóttina.
Morguninn eftir var oss mjög
í mun að hitta þá aftur. Þeir
höfðu þá haldið kyrru fyrir, og
á því sáum vér að þeir mundu
ekki lengur hræddir. Seinna um
daginn komu þeir svo, karlmenn,
konur og börn, að heimsækja oss
og höfðu meðferðis stórar þjósir
af selspiki og rostungskjöti og
vildu gefa oss. Þeir rifu þjósirnar
sundur með fingrum og tönnum,
svo viðbjóðslegt var á að horfa.
Vér gáfum þeim kex og saltkjöt,
en saltkjötinu hræktu þeir óðar
út úr sér.
Þeir urðu alveg forviða, er ég
skipaði að þvo einu barninu í
framan því að það var svo svart
af óhreinindum og lýsi, að ekki
sá neinn hörundslit á því. Eftir
þvottinn kom í ljós að það var
dökkbrúnt. Allir voru svarthærð-
ir og kringluleitir. Hendur og fæt-
ur var bólgið. Þeir voru ósköp
kindarlegir á svip, en það hefir
sennilega verið vegna þess hvað
þeir voru hissa á öllu sem þeir
sáu. Þeir voru í selskinnsfötum og
sneri hárramurinn inn
Vér skildum svo við þá og hugð-
umst finna þá er við kæmum
aftur.
23. og 24. ágúst. Þessa tvo daga
vorum vér með Eskimóunum. Þeir
voru alls 12, að konum og börn-
um meðtöldum. Þeir tóku oss vel,
en illa gekk oss að skilja þá.
Þeir voru sýnilega af sama kyn-
flokki og Eskimóarnir annars
staðar í Grænlandi og 'í Ameríku.
Vér vorum of skamma stund með
þeim til þess að geta lært mál
þeirra, en hún á við þá, lýsingin
hjá skipstjórunum Parry og Lyon
á Eskimóunum hjá Iglulik. Eg
tók sérstaklega eftir að þeir höfðu
hinn sama hjátrúarsið, að ausa
vatni á seli og rostung áður en
þeir byrjuðu að flá þá.
Ekki verður með orðum lýst
undrun þeirra, er einn af vorum
mönnum skaut sel. Þetta var í
fyrsta skipti að þeir höfðu heyrt
byssuskot. Selurinn flaut á sjón-
um og einn þeirra var beðinn að
skreppa út á kajak og ná í hann.
Áður en hann dró selinn á land,
velti hann honum við og sá þá
sárið eftir kúluna. Hann rak fing-
ur inn í sárið, æpti upp af undr-
un og dansaði og hoppaði eins
og galinn. Svo var hann beðinn
að flá selinn, og það gerði hann
bæði fljótt og vel.
Oss langaði nú til að sýna Eski-
móum enn betur hve vér værum
leiknir í að skjóta, og hleyptum
því af nokkrum byssum til marks,
en forðuðumst að láta þá sjá
hvernig vér hlóðum þær. Svo var
einum þeirra fengin pístóla í
hendur og hann látinn hleypa af
henni skoti út á haf. Byssan sló