Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1961, Síða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
591
á Vaterland, þar sem hún hafði
lifað og starfað um 17 ár.
„Eitt er víst, að sá sem fekk að
njóta ástúðlegrar umhyggju henn-
ar og fyrirbæna, mun aldrei
gleyma henni. Guð blessi nafn
þitt og minningu þína“, sagði
einn af skjólstæðingum hennar.
Hér lýkur þá þessari grein.
★
Hælið, sem Ólafía kom upp fyr-
ir ungar og afvegaleiddar stúlk-
ur, tók fyrst til starfa 1913 og
fengu 140 stúlkur þar griðastað
fyrsta árið og var hjálpað til
sjálfshjálpar. Það heitir nú
„Nanna Storjohanns Minne“
vegna þess að það var sameinað
hæli, sem sú kona hafði komið á
fót.
Árið 1957 voru Rit Ólafíu Jó-
hannsdóttur gefin út hér í
Reykjavík og ritaði Bjarni Bene-
diktsson forsætisráðherra ágætan
og fróðlegan inngang að þeim.
Þar segir hann að lokum:
„Henni nægði ekki að boða trú
sína, heldur varð hún að sýna
hana í verki. Það tókst henni á
þann veg, að ekki verður talið of-
mælt, að henni hafi verið líkt við
helga menn kristinnar kirkju, svo
sem Franz frá Assisi“.
Ólafía hafði sjálf óskað þess að
fá hinztu hvílu við hlið fóstru
sinnar Þorbjargar Sveinsdóttur,
og þess vegna var lík hennar
flutt heim og jarðað hér með
mikilli viðhöfn. Síðan reistu ís-
lenzkir vinir hennar veglegan
bautastein á leiði hennar í
Reykjavík.
En Norðmenn reistu henni
minnisvarða hjá sér, eins og fyr
er sagt. Fengu þeir íslenzkan
listamann, Kristin Pétursson
myndhöggvara til þess að gera
minnisvarðann. En Kristinn var
þé svo huflkva?.mur„ að hana
stakk upp á því, að gerðar væri
tvær afsteypur minnisvarðans,
því að íslendingar myndi gjarna
vilja eiga minnisvarða hennar og
hafa hjá sér.
Þetta var gert. Tvær afsteypur
voru gerðar af minnisvarðanum
og svo sendu Norðmenn aðra til
íslands að gjöf, sem þakklætis-
vott fyrir starf hinnar íslenzku
konu í Noregi.
Myndastyttan var gefin Hinu
íslenzka kvenfélagi, vegna þess
að Ólafía hafði verið stofnandi
þess. Hefir hún verið geymd hér
síðan, eða í full 30 ár.
Ástæðan til þess hve lengi hef-
ir dregizt að reisa minnisvarðann,
mun vera sú, að konur hafi á-
kveðið að hann skuli vera í for-
sal kvennaheimilisins Hallveigar-
staða. En bygging þess heimilis
hefir dregizt og dregizt eins og
allir vita. Og þess vegna hefir
minnisvarði Ólafíu verið í
geymslu á heimili hér í bæ. Einu
sinni var þó komið svo langt, að
talað var um að reisa minnisvarð-
ann og safna gjöfum til þess að
smíða fótstall undir hann. Barst
þá Góðtemplarareglunni 1000 kr.
gjöf í þessu skyni frá einum
manni, og er hún enn geymd hjá
Pétri Sigurðssyni ritstjóra, því að
þetta varð aldrei annað en laus-
legt umtal.
Það er leiðinlegt hve lengi hef-
ir dregizt að reisa þennan minnis-
varða, sem er vinargjöf frá
frændum vorum í Noregi, og er
af þeim kvenskörungi, sem ekki
á síður minnisvarða skilið á ís-
landi en margur annar.
Er það svo bráðnauðsynlegt að
minnisvarðinn sé í Hallveigar-
stöðum? Má ekki finna honum
annan stað, sem honum er alveg
eins samboðinn?
Má ekki reisa þennan minnis-
vaxða hjá Háskólanum? Margt
ætti að mæla með því, og það þá
fyrst, að Ólafía var einhver skel-
eggasti brautryðjandi þess, að ís-
land eignaðist háskóla. Þegar
Benedikt Sveinsson móðurbróðir
hennar hóf fyrstur manna máls á
því að háskóli yrði stofnaður hér,
vann hún ótrauðlega með honum
að þeirri hugmynd og bar stofnun
háskólans æ fyrir brjósti síðan.
Þess vegna helt hún hinn fræga
fyrirlestur sinn í stúdentafélaginu
norska og bað um „samúð“ Norð-
manna í því máli.
Ólafía er einnig fræg sem rit-
höfundur.
Hún var brautryðjandi kven-
réttinda hér á landi, og hún er
eina konan sem varpað hefir
Ijóma á nafn íslands erlendis.
Hún unni íslandi heitt og vann
að frelsi þess og sjálfstæði. Hún
saumaði fyrsta bláhvíta fánann,
og hann var dreginn að hún í
Reykjavík þjóðhátíðardaginn 2.
ágúst 1897.
Hver ætti fremur skilið að
eiga minnismerki hjá háskól-
anum? Það yrði þá um leið
minnismerki íslenzku kvenþjóðar-
innar, sem verndaði menningu og
tungu landsins um aldir.
Eftir tæp tvö ár er aldaraf-
mæli Ólafíu Jóhannsdóttur. Þá
ætti minnisvarði hennar að vera
kominn á sinn stað.
Á. Ó.
?