Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1984, Blaðsíða 4

Lesbók/Friðþjófur.
ð boða leyndardóm Guðs — hver skyldi
geta það? Svarið er augijóst og einfalt: Það
getur enginn maður. Nema svo sé, að Guð
sjálfur vilji trúa einhverjum fyrir því að
gera það. Ef þú átt leyndarmál, get ég ekki
I
Páil postuli skrifar: Er ég kom til yðar,
bræður, og boðaði yður leyndardóm Guðs,
kom ég ekki með frábærri mælskusnilid
eða speki. Ég ásetti mér að vita ekkert á
meðal yðar nema Jesú Krist og hann
krossfestan.
(1. Kor. 2).
Ræða í Hallgrímskirkju
á 110. ártíð Hallgríms
27. október 1984.
Eftir SIGURBJÖRN
EINARSSON biskup
boðað það, nema þú birtir það, og ekki með
réttu, nema þú felir mér að
gera það. Og sá leyndardómur, sem þú ert
sjálfur — ekki er það á mínu færi né neins
annars manns að 3kynja hann til grunns
né túlka hann fyrir öðrum.
Hvað mundi þá um Guð, leyndardóm
allra leyndardóma.
En nú talar postulinn blátt áfram um
það erindi, sem hann átti við bræður sína
og systur: Hann kom til þeirra til þess að
boða þeim leyndardóm Guðs. Og hann seg-
ir jafn blátt áfram, hver sá leyndardómur
er: Jesús Kristur krossfestur.
Guð hefur afhjúpað sitt innsta og
stærsta leyndarmál. Og Páll hefur fengið
að sjá það. Hann hefur mætt Jesú Kristi
og horft gegnum hjarta hans inn í barm-
inn á sjálfum Guði. Jesús snerti augu
hans, lauk upp huga hans, svo að hann sá:
Þetta er Guð, þetta er hans leyndarmál,
hann klæddist holdi, tók á sig mennska
mynd, varð eins og ég í minni smæð og
blindni og flekkun, tók á sig sjálfan þá sök,
sem er mín, að ég hef brugðist mínum
heilaga, góða skapara, brugðist lífinu,
bræðrum og systrum og sjálfum mér.
Hann tók það á sig allt til þess að gefa mér
aftur það líf, sem ég hef fyrirgert og glat-
að. Nú er allt orðið nýtt. Svo elskar Guð.
Hvað annað skiptir máli héðan af en að
þiggja þetta undur, tileinka sér þetta
leyndarmál og boða það?
Þetta meinar Páll, þegar hann segist
ásetja sér að vita ekkert 1 boðun 3inni
nema Jesú Krist og hann krossfestan. Eitt
er það, sem ég veit og vil. Ég er höndlaður
af Kristi Jesú (Fil. 3,12), hef gefið mig á
hans vald, bið þess eins, að mér verði gefin
orð að mæla til þess að kunngjöra með
djörfung leyndardóm fagnaðarerindisins
(Ef. 6,19).
Þetta erindi er sannarlega þess vert, að
æðstu hæfileikar, hvers kyns manniegar
gáfur, þjóni því. En það er of stórt til þess
að mælskusnilld, þótt frábær væri, eða
mannleg speki á hæsta stigi, dugi til þess
að ná tökum á því eða koma því til skila.
Guðs skapandi máttarorð, Guðs heilagi
andi, verður sjálfur að ljúka upp og lýsa
upp hið dimma hjarta manns, svo að undr-
ið gerist þar, kraftaverk lífsins.
II
Margir komu eftir Pál, gagnteknir af
sömu auðmýkt og hann frammi fyrir
þeirri köllun að boöa leyndardóm Guðs.
Hallgrímur kom. Hann ásetti sér að boða
og útbreiða krossins orð. Hann treysti
ekki fremur en Páll á frábæra mælsku-
snilld eða speki. Þó var hann það dómbær
á sjálfan sig, að hann vissi vel um þá snilld
í máli og hugkvæmni sem honum var gef-
in. Hann vildi ekki skiljast við Passíu-
sálmana sína fyrr en þeir stæðust ýtrustu
kröfur um skáldlega áferð. Seint hefur
honum fundist, að ekki mætti betur gera.
Ekkert verk hefur hann nostrað við af
þvílíkri natni og engin iðja hefur veitt
honum eins mikla fullnægju. Það sést m.a.
af því, hversu oft hann afritar þessa sálma
sína. Og þó er það vafalaust ekki ofmælt
hjá honum, þegar hann skrifar, að þessa
sína iðkun, skáldskapinn, hafi hann svo
sem á hlaupi henda hlotið, „hversdagsleg
húsiðja vill ekki undan fellast hjá þeim
fátæku". Hann þurfti að sýsla um bú sitt
og embættisómak hafði hann, 3em honum
fannst stundum strangt.
En því ljúfari og dýrmætari voru næð-
isstundir hljóðra morgna, þegar hann, eins
og segir í gamalli heimild, „nýstiginn af
sæng sinni" orti 2, 3, eða 4 vers, sem hann
síðan umbætti og fullgerði. Hann hefur
þakkað þá dropa, sem féllu í „sjóðinn
hjartans" á slíkum stundum innsæis og
hugljómunar. Og glaðst þegar „móðurmál-
ið mitt“ lék ljúflega við taum og strengir
þess ómuðu tærir og djúpir við grip hans.
Það var unun að hugsa á þessari tungu og
beita speki hennar. Það tókst honum.
Hann elskaði þessa sálma sjálfur og fyrst-
ur. Efnið er þess eðlis, að „fögnuður er að
hugsa um það“. Það sem hann fékk „í þau
fáorðu sálmavers innbundið" var runnið
frá dýpstu hjartarótum.