Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1986, Page 31

á
Sá horaði lengst til hægrí — og öll hin goðin með gítarana sína.
vart mennskt á köflum.
Og einn eftirmiðdaginn vorum við svo
sestir framan við grammófóninn og biðum
andaktugir eftir fyrstu tónum „Hljóma
1965—68“, samansafnshljómplötum sem SG
hafði verið svo vænn að gefa út skömmu
áður. Þau komu, hvert af öðru, meistara-
stykkin sem svo vel höfðu verið rædd á
umliðnum vikum; „Hey, heyrðu mig góða“,
„Ástarsæla", „Sandgerður" o.fl., o.fl. Hæst
risu þó tilfinningamar þegar „Lífsgleði"
hljómaði í öllu sínu veldi og þandi tauga-
kerfí Stenna útí ystu æsar. Hann vildi
ábyrgjast að ég missti ekki af einum ein-
asta tóni, ekki einum minnsta gítarhljómi,
úr þessu magnaða listaverki sjöunda áratug-
arins. „Núna fer Berti uppá háa séð,“
hrópaði vinur minn, um leið og Engilbert
hóf þaninn englasönginn hátt ofar mannleg-
um raddböndum. Eg sat stjarfur undir
hamförunum. Nei, Stenni hafði engu ofauk-
ið í sínum dramatísku lýsingum. Svona
söngvari kom ekki fram nema einu sinni,
tvisvar á öld. Þegar svo „drengurinn með
englaröddina" hafði loksins lokið sér af og
Rúnar öskrað úr sér spennuna, barst hin
„Lífsglaða tíska" úr titrandi ungmeyjar-
barka Shadyar.
„Sagði ég ekki,“ æpti Stenni upp og
horfði á mig sigrihrósandi augum. Hin
lífsglaða tíska var semsé ein af hinum þraut-
diskúteruðu laglínum okkar félaganna.
Núna fékk ég að heyra hana sjálfur. Þetta
var „bítlegra" en orð fái lýst. Eftir þessa
reynslu sátum við magnvana í stólum okkar
langa hríð uns við komumst í dagsdaglegt
hugarástand á ný.
Stór stund: Hfjómar leika í Cavern-klúbbnum í Liverpool.
sviði tók hann skýra þjóðlega afstöðu, valdi
skilyrðislaust íslenskt, sem verður að teljast
athyglisvert miðað við hve alþjóðlegt, eður
engilsaxneskt, fyrirbrigði bítið í rauninni
er. Ég ætlaði einu sinni í bamslegri ein-
lægni minni að fá fram mat hans á þeim
Bítlum, bjóst svo sannarlega við lofsamleg-
um ummælum um þessa frumkvöðla bítsins.
Ég fékk hin harkalegustu viðbrögð. Stenni
svarði kuldalega, næstum þóttafullur í
bragði: „Neiiii,... það er ekkert varið í
þá . .. Saxi bróðir á piötu með þeim og ég
er búinn að hlusta á þetta allt... Það er
bara „Sí lofsjú" og búið, hitt er rusl. Ringó
er sá eini sem ber af...“
Já, fátt hefði honum þótt ómerkilegra en
Cavem, klúbburinn í Liverpool, altént við
hliðina á Glaumbæ, Silfurtunglinu nýja, Lídó
eða Krossinum í Keflavtk. Það var einmitt
sá síðastnefndi, Krossinn, sem gekk helgi,-
stað næst í huga hans þetta umbrotasama
vor. Það var þar sem bít-sveitin Hljómar
hafði háði sína fmmráun á síðkveldi einu
árið 1963, gmndvallarþekking að mati
Stenna.
Það vom nefnilega Hljómar sem skipuðu
fyrsta sætið hjá vini mínum og sjálfsagt
hið annað og þriðja líka. Sannfæringar-
þróttur og dáleiðsluafl Stenna var gífurlegt.
Ég hlaut að hrífast með kjölsogi hrifningar-
innar. Þegar líða tók á sumarið fannst mér
ég farinn að þekkja þau Gunnar, Rúnar,
Erling, Engilbert, Östlund og Shady per-
sónulega, allt fyrir milligöngu þessa hrif-
næma vinar míns.
Og það var rætt um fleiri hljómsveitir;
Dátar, Tónar, Flowers, Óðmenn, Hljómsveit
Ingimars Eydal og Sextett Ólafs Gauks
vom einnig í hávegum hafðar þó „íslensku
Bítlamir" vermdu ætíð tindinn í dagdraum-
unum. En Beatles, Stones, og Kinks komust
vart á blað. „Þetta er erient," sagði Stenni,
þá oft með sérstakri lítilsvirðingaráherslu.
Með Ímyndaðan Gítar
Stenni virtist hafa einhveija óútskýran-
lega nasasjón af hinum gömlu Hljómaperl-
um og gat flutt gullin brot úr verkum
Gunnars Þórðarsonar heilu dagana, þó þau
heyrðust ekki nema með höppum og glöpp-
um í ríkisútvarpinu þegar þama var komið
sögu. Þannig var mér kunnugt um að Engil-
bert tók skæra sólóa í „Þú og ég“ og
„Lífsgleði" löngu áður en ég heyrði sjálf
verkin í frumuppfærslunni og ekki vissi ég
hvenær Gunni handlék gítarinn af meló-
dískri innlifun eða Shady kom inní með sinn
rafmagnaða hreim. Og til að fylgja þessu
eftir tók Stenni upp ímyndaðan gítar, færði
hökuna fram og sló strengina sem óður
væri, rétt eins og Gunni Þórðar væri þama
íióslifandi kominn í Krossinum í Keflavík.
Annars fannst mér Stenni bestur í Mini
Moog-leik, sem hann framkallaði í munn-
holinu að mætti Mills-bræðra og sírenuvæl
hans var þekkt um allan Kópavog, þótti
Maður sem nyög var litið upp til: Engil-
bert Jensen.
Og bítið magnaðist með hveijum degi.
Stenni hafði nú allar klær úti og með elju,
natni og þefvísi safnarans tókst honum að
verða sér úti um sjaldgæfustu muni úr bít-
minjasafninu. Þar á meðal má nefna „Sögu
Hljóma", hina myndauðugu og litskrúðugu
úttekt Ó.V. blaðamanns í þrautagöngu
Keflvíkinganna ungu til frægðar og frama.
Svo mikið er víst að það ágæta sagnfræði-
rit var Stenna uppspretta mikils lærdóms
sem ég fór ekki varhluta af. Samt yfírsást
honum það sem mér þótti einna markverð-
ast upplýsinga í bókinni, aldur Engilberts.
Hann var fáheyrður miðað við „energíið"
og bítið í manninum og alveg sömu skoðun-
ar var Stenni eftir að ég hafði lagt dæmið
upp fyrir hann:
„Haaa,... er Berti orðinn svona gam-
all?? ... þijátíu og fímm ára??? Haa. Piltur-
inn ... Óg alltaf sami bítistinn ...“
„Horaður Strákpiltur
FRÁHÓLMAVÍK"
Stærsta stundin í þessu safnmunagrúski
átti þó eftir að renna upp. Það var daginn
sem Stenni kom valhoppandi niður hlaðið
hjá mér með tvo dýrgripi undir handleggn-
um, báðar Hljómabreiðskífumar frá ’67 og
’68 og þær „orginal", eins og margítrekað
var. Það var hætt við að samansafnshljóm-
platan frá SG þætti heldur ómerkilegri eftir
þennan fund jafnvel þó „orginal" plötumar
væru eilítið rispaðar á köflum, kannski gull-
tryggði það bara orginalítetið. Og það vom
ekki aðeins upptökumar sem þóttu gera
þessar tvær breiðskífur gulls ígildi. Stenni
var ekki síður heillaður af umslögunum,
bít-legum í betra lagi. Munaði þar mest um
langa hugleiðingu útgefandans á bakhlið
seinni skífunnar, persónulega úttekt á iista-
mönnunum og list þeirra, nokkuð sem Stenni
vildi láta fylgja hverri útgefínni hljómplötu:
„Sko það er eitt gott við hann Svav-
ar... hvað hann skrifar alltaf öðlingslega
mikið aftan á plötualbúmin. Þetta á alltaf
að gera...“
Ein af svipmyndum Svavars úr þessari
umslagaskriffinnsku átti eftir að lifa iengi
með okkur félögunum. Það var lýsing hans
á „horaða strákpiltinum á Hólmavík", sem
endur fyrir löngu hafði hímt við hljómsveit-
arpall út heilan dansleik hjá Svavari og
félögum. Þessi óhemjulegi tónlistaráhugi
hins „horaða" gat ekki farið framhjá hljóm-
sveitarstjóranum sem tók sveininn tali eftir
að allt var um garð gengið. Sá kvaðst heita
Gunnar og vera Þórðarson og aðspurður,
staðráðinn í því að vera „spilari" þegar
hann yrði stór. Hvað sem augljósum eftidum
þessa fyrirheits leið þá varð hitt líka víst
að upp frá þessu vildum við félagamir helst
ekki nefna Gunna annað en „horaða strák-
piltinn frá Hólmavík" í daglegri umræðu.
(Reyndar sá ég við grandskoðun umslags-
ins, nokkrum árum síðar að við höfðum
alltaf misskilið Svavar dálítið. Það var semsé
„strákpjakkur" en ekki strákpiltur sem hann
hitti á Hólmavík um árið. En hvað um það,
sá síðamefndi var fyrir löngu búinn að
tryggja sig í sessi og enginn til að fást um
það, enda ekkert verra að vera piltur en
pjakkur.)
Þegar líða tók á þetta makalausa sumar
hljóp viss óeirð í okkur vinina. Sérstaklega
var þetta áberandi með Stenna. Hann var
sem á glóðum, eins og hann væri í þann
veginn að missa af einhveiju, ^em aldrei
kæmi til baka. Ég held að hanp hafí aldrei
sætt sig við að hafa í rauninni misst af bít-
árunum, upplifuninni sjálfri. Einn daginn
þegar við höfðum sökkt okkur niður í
myndaalbúm, reis hann skyndilega við dogg
og horfði angurvær út um gluggann og
sagði stundarhátt eins og hann væri að
fullvissa sjálfan sig: „Það er ennþá dálítið
bít eftir í götunni, það em ennþá bít-ár að
sumu leyti í Kópavogi... Komdu og sjáðu
bara götuna ... Sérðu ekki bítið??“
Ég leit út og þóttist skynja það sem
Stenni var að tala um. En „bítið" var á
undanhaldi, amk. skv. Stenna skilgreiningu.
Lokaátakið í fullnaðarmalbikun Kópavogs
var nú í fullum gangi og fátt kvaldi vin
minn jafn átakanlega. Hann vildi standa
vörð um hina fomu ímynd Kópavogs, alla-
vega vesturbæjarins, malarvegina, holtin og
lausagijótið og öll hálfkömðu stillansa-
prýddu húsin. Þannig var hin helga umgjörð
bæjarins í Stenna augum, „ .. .eins og það
var á bítámnum“. Hann gat þó alltaf hugg
að sig við að „bít-legum arkitektúr" varð
ekki svo auðveldlega fyrirkomjð. Það var
honum t.d. nautn að fara um Öskjuhlíðar-
svæðið, ráfa um herbækistöðvamar og dást
að Slökkvistöð Reykjavíkur og Loftleiðahót-
elinu, hvort tveggja byggingum mikilla
geðhrifa enda báðar frá tímabilinu syrgða.
„Asni, veistu ekki hvenær Loftleiðahótel-
ið var vígt? Þú þarft ekki annað en að virða
fyrir þér yfírbragðið og stílinn . . . nú, 1966,
maður."
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 24. DESEMBER 1986
I'
i
í
31