Morgunblaðið - 04.03.2001, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 4. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UNDANFARIN fimm ár hefurmarkaðshlutdeild bílaumboð-anna Ingvars Helgasonar ogBílheima aukist verulega og
eru þau nú sameiginlega með 26% af
heilarinnflutningi nýrra bíla, fólks-
bíla og jeppa.
Ingvar Helgason hóf bílainnflutn-
ing árið 1963 með því að flytja inn
Trabant bíla frá Austur-Þýskalandi.
Árið 1972 fékk fyrirtækið umboð fyr-
ir Datsun bifreiðar sem nú heita
Nissan og síðan Subaru árið 1976 en
báðar tegundirnar eru framleiddar í
Japan. Árið 1993 keyptu eigendurnir
Véladeild Sambandsins. Innan þess
fyrirtækis var landbúnaðardeild,
sem seldi meðal annars Massey
Ferguson dráttarvélar og mikið úr-
val þungavinnuvéla.
Bílahluti véladeildarinnar sem þá
hét Jötunn hf. flutti inn bílategund-
irnar Opel, Isuzu og bandaríska bíla
frá General Motors. Síðar bættist við
sænska bílategundin Saab.
Júlíus Vífill Ingvarsson fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins segir að
Nissan og Subaru hafi í gegnum tíð-
ina fest sig í sessi á íslenskum mark-
aði og þyki bílarnir vel hannaðir og
traustir. Bak við ágæta sölu á þeim
standi örugg og góð þjónusta.
„Stærsta fjárfesting fólks er ekki í
húsnæði heldur í bílum. Fólk ætlast
því til þess að varahluta- og viðgerða-
þjónusta sé góð og að þeir eigi sér
vissa bakhjarla hjá umboðunum sem
þeir geti leitað til,“ segir hann.
„Þegar við tókum við sölu á Opel
og Isuzu bifreiðunum ákváðum við að
vinna þessum merkjum verðugan
sess á íslenskum bílamarkaði og hef-
ur okkur tekist það. Síðan 1996 höf-
um við verið með sterkustu stöðuna á
íslenskum bílamarkaði hvað varðar
sölu á nýjum bílum.“
Sígandi lukka best
Júlíus Vífill segir að ólíkt öðrum
bílaumboðum þá séu bílamerkin sem
boðið er upp á aðgreind í tvö fyrir-
tæki og sé það að ósk framleiðend-
anna sem telja það styrkja stöðu sína
að bílategundir, sem voru í beinni
samkeppni, væru ekki hjá sama fyr-
irtækinu. „Við lítum þó alltaf á Ing-
var Helgason og Bílheima sem eitt og
sama fyrirtækið. Þau lúta sömu yf-
irstjórn, en aðrir starfsmenn eru
ekki þeir sömu hjá fyrirtækjunum.
Hugmyndafræðin sem býr að baki
beggja fyrirtækjanna er einnig hlið-
stæð.“
Þegar Júlíus Vífill er spurður
hverju hann þakki þennan ágæta ár-
angur segir hann sígandi lukku alltaf
besta. „Við höfum leitast við að vinna
jafnt og þétt að okkar sölumálum og
haft það að leiðarljósi að þolinmæði
og þrautseigja er það sem gildir.
Þegar við fengum umboðin fyrir Opel
og Isuzu árið 1993 rukum við ekki til
og settum allt af stað til að vinna
þessum umboðum sess á svipstundu.
Í stað þess gáfum við okkur fjögur til
fimm ár til að afla bílategundunum
þeirrar virðingar sem við teljum að
þeim beri og náðum við settum mark-
miðum í sölu þessara bílategunda.“
Fjölskyldufyrirtæki
algeng í bílgreininni
Það er alkunna að Ingvar Helga-
son og Bílheimar eru fjölskyldufyr-
irtæki, en hvernig hefur það gengið
fyrir skylduliðið að vinna saman?
„Það er athyglisvert að í bílgrein-
inni eru nær eingöngu starfandi fjöl-
skyldufyrirtæki. Í flestum tilvikum
er það önnur kynslóðin sem er við
stjórnvölinn og það er ekki annað að
sjá en það gangi vel upp.
Bílaviðskipti eru skemmtileg við-
skipti og því eðlilegt að börnin laðist
að þeim og þannig var það með okkur
systkinin. Strax í uppvextinum fór-
um við að hjálpa til í fyrirtækinu og
lærðum því ung að vinna saman.
Í upphafi fluttu foreldrar okkar
inn leikföng og gjafavöru. Það þýddi
til dæmis, að í jólamánuðinum þá
hjálpuðust allir að við að pakka inn
vörum og senda út á land eða við ók-
um vörunni út á höfuðborgarsvæð-
inu.
Við erum þrír bræðurnir sem stýr-
um fyrirtækinu, fyrir utan mig eru
það Helgi og Guðmundur Ágúst. Við
erum ólíkir að mörgu leyti og að
sumu leyti höfum við mismunandi
áhugamál. Ég held að það sé nauð-
synlegt fyrir fyrirtæki sem er af
þeirri stærðargráðu sem okkar er að
þar starfi fólk sem er ekki of líkt. Það
þarf að vera hægt að líta á málin frá
mismunandi sjónarhornum. Við
þurfum að ná til hinna ýmsu þjóð-
félagshópa og skilja og skynja hvað
það er sem þeir vilja.
Æskilegt að starfsfólkið
hafi ólíkan bakgrunn
Hjá stórum erlendum bílafram-
leiðslufyrirtækjum, til dæmis í Jap-
an, er ekki aðeins að finna viðskipta-
menntað fólk heldur hef ég verið að
hitta þar bókmenntafræðinga og
heimspekinga. Þetta fólk hefur verið
valið úr stórum hópi umsækjenda.
Japanir hafa áttað sig á því að það er
ekki skynsamlegt að hafa starfs-
mannahópinn of einlitan því til að fá
fram fjölbreyttar og frjóar hug-
myndir þarf starfsfólkið að hafa ólík-
an bakgrunn. Það er tiltölulega auð-
velt að finna duglegt fólk á
atvinnumarkaðnum en fólk með góð-
ar hugmyndir er vandfundnara, en
skiptir fyrirtækin miklu máli.
Í leikfanga- og gjafavörufyrirtæk-
inu sem heitir Bjarkey er það móðir
mín sem leiðir þann hóp sem þar
starfar ásamt tveim systrum okkar.
Við vinnum því fimm við fyrirtækið.
Fjórði bróðirinn starfar sem læknir
og tvær systur okkar eru kennarar.“
Sala í nýjum bílum
sveiflukennd
Á þessu ári hefur orðið mikill sam-
dráttur í sölu á nýjum bílum og
birgðir af notuðum bílum hafa hlaðist
upp, hefur þetta ekki skapað ýmsa
erfiðleika?
„Það sem hefur einkennt sölu á
nýjum bílum í gegnum tíðina er
hversu sveiflukennd hún er. Árið
1985 var til dæmis bílgreininni mjög
erfitt. Þá seldist lítið af nýjum og not-
uðum bílum. Ári síðar voru tollar á
bílum lækkaðir, það þýddi að árið
1987 varð metár í sölu nýrra bíla.
Næstu tvö árin þar á eftir voru mög-
ur ár í bílaviðskiptum.
Ef það er samdráttur í samfélag-
inu þá finnum við sem flytjum inn
bíla mikið fyrir honum og mun meira
en aðrar greinar verslunar. Bílar eru
stór fjárfesting og það fyrsta sem
fólk byrjar að spara við sig. Það er
þverstæðukennt en þó satt að góð-
ærin hafa reynst bílaviðskiptunum
erfiðust. Það má auðveldlega finna
margar ástæður fyrir því. Ein er sú
að stjórnendur fyrirtækjanna hafa í
gegnum árin fyllst bjartsýni í góð-
ærinu og farið út í fjárfestingar sem
fyrirtækin hafa ekki staðið undir.
Þetta ætlar ekki að endurtaka sig í
því góðæri sem við búum við nú held-
ur hafa menn sem betur fer haldið að
sér höndum.
Það hefur jafnframt reynst mönn-
um erfitt í þessum miklu sveiflum að
halda birgðum eðlilegum en þær eru
mjög fjárfrekar.
Sú ósk sem ég á til handa bílgrein-
inni er að sveiflurnar minnki og sala
á nýjum bílum verði jafnari.
Sem betur fer hafa birgðir notaðra
bíla hjá okkur lækkað verulega frá
áramótum og er það samkvæmt
áætlun okkar.“
Eruð þið búnir að kaupa mikið af
nýjum bílum sem þið sjáið ekki fram
á að selja?
„Það er með okkur sem aðra bíla-
innflytjendur að samdrátturinn
fyrstu mánuði ársins er meiri en við
áttum von á svo við eigum meira
magn af nýjum árgerðum nú en á
sama tíma í fyrra. Það er trú mín að
markaðurinn eigi eftir að taka við sér
aftur en það eru ákveðin atriði sem
hafa veruleg áhrif á bílasölu. Eitt er
trú manna á góða afkomu í nánustu
framtíð því stærsti hluti bíla er seld-
ur á lánum.
Efnahagslegar horfur skipta einn-
ig miklu máli. Menn verða að hafa trú
á því að verðbólgan rjúki ekki upp.
Verkföll hafa einnig mikil áhrif á
bílasölu. Verkföll voru áberandi í
kringum áramótin og sum voru lang-
vinn. Þótt það hafi aðeins verið
ákveðnir hópar sem þar áttu hlut að
máli þá snerta verkföll flesta í þjóð-
félaginu á einn eða annan hátt. Hugs-
anlega eru fleiri verkföll framundan
því það á eftir að semja um kaup og
kjör við stór stéttarfélög. Fólk hægir
á fjárfestingum við þessi skilyrði og
sér til hverju fram vindur. Ef ein-
staklingurinn er að kaupa bíl sem
hann ætlar að borga á næstu þremur
til sjö árum, eins og sumir gera, þá er
eðlilegt að hann spyrji sig, hvort
hann hafi ekki öruggar tekjur þann
tíma.“
Notaðir bílar hafa
lækkað í verði
Hvaða áhrif hefur þessi samdrátt-
ur haft á reksturinn hjá ykkur?
„Það hefur safnast upp mikið af
notuðum bílum hjá þrem stærstu
bílaumboðunum. Hlutfall okkar í
þeim fjölda er í réttu hlutfalli við þá
sölu sem við höfum haft í nýjum bíl-
um. Hins vegar lækkuðu notaðir
bílar í verði almennt á markaðnum í
kringum áramótin. Ástæðan var sú
að fólki fannst notaðir bílar of dýrir
miðað við nýja bíla. Þessar markaðs-
aðstæður leiddu til þess að salan
jókst svolítið.
Það er eðlilegt að fólk staldri við
þegar notaðir bílar lækka í verði því
það þýðir jafnframt að verðmæti bíla
lækkar almennt. Ef við horfum til
þess hvað er að gerast í Þýskalandi
þá sjáum við að afföll notaðra bíla eru
enn meiri þar.“
Eru þær birgðir sem þið eigið af
gömlum bílum nú óvenju miklar, ef
miðað er við önnur samdráttartíma-
bil?
„Það er mjög erfitt að miða við
önnur ár í þessu sambandi. Ástæðan
fyrir því er sú að efnahagsástandið
hefur verið mjög gott undanfarin ár
og bílaeign hefur aldrei verið meiri á
Íslandi en nú. Velmegun hefur held-
ur aldrei verið meiri hér á landi. Sú
þróun að notaðir bílar séu teknir upp
í nýja í langflestum viðskiptum leiðir
af sér að bílaumboðin í landinu eiga
stærri lager af notuðum bílum en
fyrr.
Frá síðari hluta síðastliðins árs
hefur lager okkar á notuðum bílum
minnkað um 25%. Við vorum með út-
sölu á notuðum bílum sem gerði það
að verkum að salan á þeim jókst
verulega. Sala nýrra bíla hefur dreg-
ist saman og færst yfir á notaða bíla.
Við sjáum því fram á að eign okkar á
notuðum bílum verði komin í viðun-
andi ástand á vormánuðum.“
Eiga enga eftirársbíla
Hvernig sjáið þið fyrir ykkur söl-
una á nýjum bílum? „Ég hef trú á að
sala í nýjum bílum eigi eftir að glæð-
ast þegar kemur fram á árið. Lag-
erstaða nýrra bíla hér er mismun-
andi eftir bílategundum en hún er
ekki það mikil að við höfum af því
miklar áhyggjur. Allur okkar lager
er nýr, þ.e. við erum ekki með neina
eftirársbíla. Við höfum því engar
áhyggjur af þeim þætti.“
Það er þá ekkert útlit fyrir að þið
verðið með útsölu á nýjum bílum um
mitt árið?
„Nei, það er ekki ástæða til að ætla
það. Hins vegar mun samdráttur í
greininni auðvitað leiða til þess að
fyrirtækin munu draga saman seglin.
Þau fækka fólki og draga úr kostn-
aði. Við höfum þegar hafið þann feril
eins og önnur fyrirtæki í bílgrein-
inni.“
Eiginfjárstaða fyrirtækisins góð
Hafið þið lent í rekstrarfjárerfið-
leikum vegna minnkandi sölu?
„Það er óumflýjanlegt þegar
birgðastaðan er eins og hún hefur
verið bæði á nýjum og notuðum bíl-
um, að fjármagnsþörf aukist og það
þarf að leysa hana. Þetta á ekki að-
eins við um okkur heldur alla í þess-
ari grein. Hins vegar stendur okkar
fyrirtæki mjög sterkt að vígi ekki síst
vegna þess að það hefur verið leið-
andi í sölu nýrra bíla í mörg ár og hef-
ur aldrei þurft að takast á við þreng-
ingar heldur hefur átt mikilli gæfu að
fagna. Eiginfjárstaða fyrirtækisins
er mjög góð eða á annan milljarð og
það þætti mörgum fyrirtækjum gott
veganesti inn í samdráttartímabil.
Líklega er fyrirtækið með bestu eig-
infjárstöðuna í greininni.
Undanfarið höfum við verið að
skoða ýmsa þætti varðandi fjármál
fyrirtækisins, lántökur, ábyrgðir og
annað slíkt. Við ákváðum að ráða sér-
stakan mann í það starf og réðum til
okkar mann í stöðu fjármálastjóra,
sem við þekkjum af góðu vegna
starfa hans í Íslandsbanka. Hann
heitir Rúnar Gíslason og hefur starf
hans þegar skilað fyrirtækinu góðum
árangri.“
Bylting í fjármögnunarmöguleikum
Á undanförnum árum hefur orðið
mikil breyting á fjármögnunarmögu-
leikum fólks til að kaupa bíla, hvernig
hafa söluform eins og rekstrarleigur
reynst?
„Það má tala um að það hafi orðið
bylting á fjarmögnunarmöguleikum
á bílum á undanförnum árum. Fyrir
nokkrum árum var mjög erfitt að fá
lán í bönkum til bílakaupa. Þá voru
bankastjórarnir ef til vill helsta skyn-
semisröddin, sem menn heyrðu þeg-
ar þeir ætluðu að fara út í fjárfest-
RÁÐANDI MARK-
AÐSSTAÐA UNDAN-
FARINNA ÁRA
KEMUR SÉR VEL
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Traust samband viðskiptavina og fyrirtækis er lykilatriði,“ segir Júlíus Vífill, framkvæmdastjóri Ingvars Helgasonar og Bílheima.
Á fyrstu mánuðum þessa árs dróst sala á nýjum bílum sam-
an um 44% en hjá bílaumboðum landsins er verulegur lager
notaðra bíla frá síðasta ári. Hildur Einarsdóttir ræðir við
Júlíus Vífil Ingvarsson, framkvæmdastjóra Ingvars Helgason-
ar og Bílheima, um horfurnar á bílamarkaðnum, en
fyrirtækið er stærsti innflytjandi á nýjum bílum hér á landi.