Morgunblaðið - 01.06.2001, Qupperneq 1

122. TBL. 89. ÁRG. FÖSTUDAGUR 1. JÚNÍ 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 1. JÚNÍ 2001
ÁTÖK Ísraela og Palestínumanna kostuðu tvo menn
til viðbótar lífið í gær og Palestínumenn minntust
dauða æðsta embættismanns palestínsku heima-
stjórnarinnar, en hann lézt úr hjartaáfalli í fyrradag,
með því að sverja þess eið að slá hvergi af baráttunni
fyrir stofnun sjálfstæðs Palestínuríkis.
Ísraelska lögreglan átti í gær fullt í fangi með að
halda aftur af heift gyðingalandnema en í gær lét
fjórði maðurinn úr hópi landnema í þessari viku lífið
fyrir byssukúlu palestínskra byssumanna. Land-
nemarnir grýttu og skutu á palestínska bíla og skor-
uðu á Ariel Sharon forsætisráðherra að aflýsa yf-
irlýstu vopnahléi.
Stundu eftir að landneminn var skotinn lét 17 ára
gamall Palestínumaður lífið og annar særðist alvar-
lega í átökum við ísraelskar öryggissveitir í nágrenni
borgarinnar Ramallah, að sögn sjúkrahússlækna.
Þá andaðist 12 ára gamalt palestínskt barn sem
særðist í sprengingu á Gazasvæðinu í fyrradag. Frá
því nýjasta átakabylgjan í Mið-Austurlöndum hófst
sl. haust hafa 483 Palestínumenn látið lífið, 91 Ísraeli
– þar af 24 landnemar – og 13 ísraelskir arabar.
Landnemarnir, sem þegar voru æfir vegna fyrri
árása, sneru heift sinni gegn Sharon, manninum sem
þeir hjálpuðu í valdastól fyrir fjórum mánuðum.
Helltu þeir úr skálum reiði sinnar yfir forsætis-
ráðherrann fyrir það sem þeir kalla óþolandi
hófstefnu hans gagnvart Palestínumönnum og að
hann skyldi ekki vera búinn að ákveða að beita full-
um styrk Ísraelshers til að stöðva árásir palest-
ínskra byssu- og hryðjuverkamanna.
Sharon hvatti í símasamtali við Colin Powell, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, að bandarísk stjórn-
völd ykju þrýstinginn á Jasser Arafat, leiðtoga Pal-
estínumanna, að gera allt sem í hans valdi stæði til að
binda enda á óöldina.
Einni hófsemisröddinni færra
Á sjálfstjórnarsvæðum Palestínumanna flykktist
fólk víða saman til að minnast Faisals Husseini, sem
gegndi jafngildi ráðherraembættis í heimastjórn
Palestínumanna og fór með málefni Jerúsalem fyrir
hennar hönd en hann dó á ferðalagi til Kúveits. Bæði
ísraelskir og palestínskir stjórnmálaskýrendur
sögðu Husseini hafa verið skynsemisrödd í átökun-
um í Mið-Austurlöndum.
Fjórði gyðingalandneminn í vikunni drepinn og fleiri Palestínumenn falla
Skora á ríkisstjórnina
að aflýsa vopnahléi
Reuters
Ísraelskir lögreglumenn handtaka vopn-
aðan gyðingalandnema í Jerúsalem í gær.
Jerúsalem. AP, Reuters.
KVEIKT var í pappamassaeftirlík-
ingu af sígarettureykjandi kúreka
á baráttufundi gegn óbeinum reyk-
ingum í Genf í gær sem var liður í
viðburðum sem efnt var til úti um
allan heim í tilefni af alþjóðlega
reyklausa deginum.
„Sannleikurinn er sá að tóbak
drepur,“ sagði Gro Harlem Brundt-
land, yfirmaður Alþjóðaheilbrigð-
ismálastofnunarinnar, WHO, í
ávarpi í tilefni dagsins. „Fólk verð-
ur að gera sér grein fyrir að reyk-
ingar bana einnig fólki sem sjálft
ekki reykir,“ sagði hún. Á að gizka
700 milljónir manna þurfa að þola
óbeinar reykingar. Hvetur Brundt-
land til þess að fólk hiki ekki við að
krefjast reykingabanns á stöðum
sem opnir eru almenningi.
Kúreka-
bruni gegn
reykingum
AP
ÞEGAR síðasta vika kosningabar-
áttunnar í Bretlandi rann upp í gær
virtist flest ganga forsætisráð-
herranum Tony Blair í haginn. Skoð-
anakannanir staðfestu örugga for-
ystu Verkamannaflokksins, auk þess
sem ný könnun benti til aukins
stuðnings meðal bresku þjóðarinnar
við stefnu Blairs gagnvart evrunni.
Samkvæmt skoðanakönnun Gall-
up, sem birt var í The Daily Tele-
graph í gær, er fylgi Verkamanna-
flokksins 47% en Íhaldsflokkurinn
nýtur stuðnings 31% aðspurðra. Í
könnun MORI fyrir The Times eru
hlutföllin 48 og 30 af hundraði.
Frjálslyndir demókratar hljóta 16%
í báðum könnununum og bæta að-
eins við sig. Í síðustu þingkosning-
um, árið 1997, hlaut Verkamanna-
flokkurinn 44,4% atkvæða, Íhalds-
flokkurinn 31,4% og Frjálslyndir
demókratar 17,2%.
Gallup kannaði einnig afstöðu
Breta til inngöngu í Myntbandalag
Evrópu, EMU. Reyndust 46% styðja
þá skoðun að Bretland ætti senni-
lega að taka upp evruna, en ekki al-
veg strax. Það fer saman við stefnu
Blairs, sem hefur heitið þjóðarat-
kvæðagreiðslu um málið eftir eitt til
tvö ár. 11% voru enn hrifnari af evr-
unni og vildu ganga inn í EMU eins
fljótt og auðið yrði. Í fyrri könnunum
hafa allt að 70% aðspurðra viljað
halda pundinu og lýst sig andvíg inn-
göngu í EMU.
Tæp vika til þingkosn-
inganna í Bretlandi
Blair
heldur
öruggri
forystu
London. AFP, AP, The Daily Telegraph.
STJÓRN Makedóníu og albanskir
uppreisnarmenn deildu í gær um
hvernig flytja ætti á brott þúsundir
þorpsbúa sem hafa orðið innlyksa á
átakasvæðunum í landinu.
Ekkert lát var á átökunum í gær
og hætt var við að flytja um 8.000
manns úr þorpum sem eru á valdi
albönsku uppreisnarmannanna.
Stjórn Makedóníu sakar uppreisnar-
mennina um að halda fólkinu nauð-
ugu í þorpunum og nota það sem
nokkurs konar skildi í vopnaðri bar-
áttu þeirra fyrir auknum réttindum
albanska minnihlutans í landinu.
Uppreisnarmennirnir segja hins
vegar að þorpsbúarnir vilji vera um
kyrrt þar sem þeir óttist að þeir sæti
illri meðferð öryggissveitanna flýi
þeir frá þorpunum.
Uppreisnarmennirnir höfnuðu í
gær tillögu stjórnarinnar um að fólk-
inu yrði safnað saman á íþróttaleik-
vangi í bænum Kumanovo. Þeir
kröfðust þess að þorpin Lipkovo og
Otlja yrðu lýst griðasvæði, sem nytu
verndar Sameinuðu þjóðanna, og
sögðu að mikill skortur væri þar á
matvælum og lyfjum.
Forsetinn leggur
til sakaruppgjöf
Boris Trajkovski, forseti Maked-
óníu, hefur lagt til að þorra uppreisn-
armannanna verði veitt sakarupp-
gjöf til að fá þá til að leggja niður
vopn.
Leiðtogar uppreisnarmannanna
og þeir sem hefðu orðið hermönnum
að bana eða framið grimmdarverk
yrðu þó undanskildir.
Ali Ahmeti, stjórnmálaleiðtogi
skæruliðanna, tók tillögunni fálega
og sagði að „alþjóðlegir dómstólar“
ættu að taka hana til athugunar.
Fulltrúar Albana í samsteypu-
stjórn Makedóníu fögnuðu hins veg-
ar tillögunni og vestrænir stjórnar-
erindrekar sögðu að hún gæti verið
mikilvægur þáttur í því að koma á
friði í landinu.
Deilt um brottflutning
þúsunda þorpsbúa
Skopje. Reuters.
FINNSKUR þingmaður hefur lagt
fram formlega kvörtun vegna þess
að Paavo Lipponen forsætisráð-
herra anzaði ekki er þingmaðurinn
bauð honum góðan daginn.
„Maður sem hagar sér svona er
ekki hæfur til að vera forsætisráð-
herra,“ hefur dagblaðið Ilta-
Sanomat eftir óháða þingmann-
inum Sulo Aittoniemi í gær.
Aittoniemi sagðist hafa hitt
Lipponen á göngum þinghússins á
dögunum. Hann hafi litið framan
hann og sagt „góðan daginn, herra
forsætisráðherra“. Sá ávarpaði hafi
hins vegar ekki látið svo lítið að
svara. „Að heilsast er forn finnskur
siður,“ segir í kvörtunarbréfi Aitt-
oniemis og hann spyr hví Lipponen
hafi ekki anzað kveðjunni. Í svar-
bréfi sýndi Lipponen enga iðrun.
Lipponen
klagaður
Helsinki. Reuters.