Morgunblaðið - 06.06.2001, Blaðsíða 14

Frá Hofsstöðum í gær. Hleðslumenn voru að störfum þeg-
ar ljósmyndara bar þar að garði.
FRAMKVÆMDUM við
fyrsta áfanga minjagarðs í
landi Hofsstaða er að ljúka en
fornleifarannsóknir benda til
að þar hafi verið byggð frá
fyrstu tíð Íslandsbyggðar.
Bæjarstjórn ákvað á sínum
tíma að fornleifarnar yrðu
verndaðar og setti 20 milljónir
króna í það verkefni.
Menn urðu fyrst gamalla
rústa varir þar árið 1985 þegar
unnið var að byggingu leik-
skólans Kirkjubóls. Í ljós
komu tvær soðholur og vegg-
hleðsla og var ákveðið að
hrófla ekki við svæðinu. Þrem-
ur árum seinna var svæðið
kannað nánar vegna bygginga-
og vegaframkvæmda og komu
þá í ljós enn fleiri hleðslur.
Niðurstöður úr gjóskulaga-
könnun staðfestu að Hofsstað-
ir væru frá landnámsöld og
rannsóknir sýndu að þar hefði
staðið stórbýli á söguöld. Upp-
gröftur hófst 1994.
Miðað við árið 1000
Ragnhildur Skarphéðins-
dóttir landslagsarkitekt hjá
Hornsteinum-arkitektum ehf.,
sem hefur ásamt starfsliði sínu
séð um alla hönnunarvinnu
tengda þessu verkefni, segir
fyrsta áfanga minjagarðsins að
ljúka. „Það eru komnir upp
miklir hlaðnir veggir, sem
mynda jaðar garðsins. Inni í
garðrýminu hefur verið byggð
um 70 cm há torfhleðsla sem
myndar útlínur þessa gamla
bæjar sem þarna var og þykir
æðimerkilegur. Fornleifa-
fræðingarnir hafa lagt okkur
línurnar í formi skálans, sem
miðar við árið um 1000 og nú á
fólk að geta séð hversu stór
hann var,“ segir hún.
Að sögn Ragnhildar verður í
öðrum áfanga gengið frá lang-
eldinum í skálanum og soðhol-
unum sem og öllum merking-
um á svæðinu.
„Minjagarðurinn er eigin-
lega stór hlekkur í göngustíga-
æð úr miðbæ Garðabæjar og
út í úthverfin og útmörkina.
Lóð tónlistarskólans er felld
saman við garðinn með áfram-
haldandi hlöðnum veggjum og
setpöllum sem koma til með að
nýtast vel til tónleikahalds og
annarra smærri uppákoma í
mjög svo sérstöku umhverfi,
þar sem gamli og nýi tíminn
mætast,“ segir Ragnhildur og
bætir því við að lokum að þetta
sé „algjört gæluverkefni“.
Fyrsti áfangi við minjagarð í landi Hofsstaða
Garðabær
Morgunblaðið/Arnaldur
„Gæluverkefni“
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
14 MIÐVIKUDAGUR 6. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„LÍFSINS fegurð ljómar hér
af litlu dýri, þú er indælt æv-
intýri, útbúinn með kló og
stýri“. Þessi fleygu orð og ein-
kunnarorð Kattavinafélags Ís-
lands standa undir einkennis-
merki félagsins sem
myndskreytt var af Ríkharði
Jónssyni myndlistarmanni og
kattaunnanda og sýnir brönd-
óttan kött sem hringar sig og
leikur við rófuna. Kattavina-
félagið fagnar 25 ára afmæli
um þessar mundir en Kattholt,
húsnæði Kattavinafélagsins í
Stangarhyl í Árbæ, verður 10
ára síðsumars.
Sigríður Heiðberg formaður
félagsins hafði verið félags-
maður í Kattavinafélaginu um
alllanga hríð áður en henni var
boðið að taka við formennsku
fyrir 11 árum. Hún segist ekki
hafa trúað því í fyrstu þegar
henni var boðin formannstað-
an.
„Ég hef alltaf haldið því
fram að það sé bara á færi
brjálaðrar manneskju að
standa í þessu. Einhverrar
sem gefur sig út í þetta af lífi
og sál,“ segir hún og brosir út í
annað.
„Ég sef aldrei og sérstak-
lega sef ég lítið nóttina áður en
svæfing fer fram,“ segir hún.
Þó Kattholt sé griðastaður
fyrir ketti eiga dýrin það sam-
merkt að þeirra bíður svæfing
að lokum ef ekki finnast eig-
endur. Sigríður viðurkennir þó
að hún reyni í lengstu lög að
draga það að farga dýrunum.
„Ég held að ég geti alveg
fullyrt að sá sem tekur ein-
hvern tíma við af mér muni
ekki halda köttunum jafn lengi
og ég geri. Þetta er allt of
dýrt,“ bætir hún við.
Tíu ár eru liðin frá því að
Kattholt var tekið í notkun en
húsnæðið er rúmir 700 fer-
metrar að stærð. Að sögn Sig-
ríðar vantar þó enn nokkuð
upp á að það geti talist full-
klárað.
„Það á alveg eftir að pússa
veggina að utan og ganga frá
ýmsu, meðal annars í loftunum
að innanverðu,“ segir Sigríður.
Hún er bjartsýn á framhaldið
og þakklát þeim stuðningi sem
félagið hefur fengið. Tilvist
Kattaholts segir hún hvíla á
framlögum, bæði frá einstak-
lingum, félagasamtökum og
borgaryfirvöldum. Að auki séu
leigðar út 3 íbúðir í húsinu.
Binding í 12–13 ár
Kattholt getur tekið við 100
köttum á hótelið en til viðbótar
er tekið á móti óskilaköttum
sem fólk finnur á víðavangi og
kemur með í Kattholt. Um
þessar mundir eru um 30 kett-
ir á hótelinu auk 70 óskilakatta
og kettlinga.
Þegar blaðamaður og ljós-
myndari voru á ferð þar í vik-
unni varð fyrir heldur mikill
köttur sem heitir Emil. Emil
hefur verið á Kattholti frá upp-
hafi en hann fannst í nágrenni
Vífilsstaðaspítala þar sem ein-
hver hafði tapað honum eða
skilið eftir.
Sigríður segir allt of algengt
að kattaeigendur losi sig við
ketti með þessum hætti og því
sé nauðsynlegt að tryggja að
slíkt geti ekki átt sér stað. Hún
segir kattaeigendur verða að
hafa ákveðnar grundvallar-
reglur að leiðarljósi áður en
þeir takast á hendur það
ábyrgðarmikla hlutverk að
halda kött.
„Fólk verður að gera sér
grein fyrir því að það er að
binda sig næstu 12–13 árin svo
að segja. Það verður að merkja
köttinn, bæði með ól og eyrna-
merkingu, og ákveða strax frá
upphafi hvort kötturinn eigi að
vera inni- eða útiköttur.“
Sigríður segir að miðað við
hraðann í nútímaþjóðfélagi
stafi köttunum beinlínis hætta
af útiverunni. Mikið sé um að
kettir verði fyrir bíl og per-
sónuleg skoðun hennar sé því
sú að kettir eigi að vera inni.
Þá vill hún herða viðurlög við
vanhirðu á köttum.
Staðið vörð um
hagsmuni katta
Kattavinafélagið var stofnað
árið 1976 af nokkrum kattavin-
um sem vildu koma af stað
félagsskap til að standa vörð
um hagsmuni katta og bæta
aðbúnað þeirra. Frá upphafi
var ákveðið að byggja athvarf
fyrir ketti sem fengi nafnið
Kattholt. Fyrsta skóflustung-
an að húsinu var tekin árið
1982 en húsið ekki opnað fyrr
en í júlí 1991 að viðstöddum
þáverandi borgarstjóra í
Reykjavík og vígt af séra Guð-
mundi Þorsteinssyni fyrrver-
andi dómprófasti og sóknar-
presti í Árbæjarprestakalli.
„Þetta var mjög ánægjuleg
athöfn og sérstaklega þótti
okkur gaman að Guðmundur
skyldi vígja húsið,“ segir Sig-
ríður. Sigríður hefur sem fyrr
segir verið við stjórnvölinn í
Kattholti frá 1990 er hún tók
við af Ingibjörgu Tönsberg.
Aðalhvatamaður að stofnun
félagsins var hins vegar Svan-
laug Löve sem lést árið 1987
en í afmælisriti Kattavina-
félagins sem gefið var út í til-
efni af 20 ára afmælinu árið
1996 er þess getið að stofn-
fundurinn hafi verið haldinn að
Hallveigarstöðum í febrúar ’76
og voru stofnfélagar 142 sem
var meira en bjartsýnustu
menn þorðu að vona.
Tók köttinn með
til Suður -Karólínu
Í Kattholti hafa margir kett-
ir gist og sögurnar sem Sigríð-
ur þekkir af þeim eru ótelj-
andi. Í einu horninu liggur stór
og mikill rauðbirkinn köttur.
Sigríður bendir á hann um leið
og hún greinir frá því að hans
bíði vist á veitingahúsinu Ítal-
íu.
„Þessi köttur hafði verið þar
í fæði af og til undanfarin ár.
Þegar þeir fréttu að hann væri
hérna buðust þeir til að taka
við honum,“ segir hún og bætir
við að kisi muni næsta örugg-
lega búa við gott atlæti þar.
Sigríður dregur fram ljós-
myndaalbúm sem er uppfullt
af ljósmyndum af kettinum
Spora sem flutti vestur til Am-
eríku fyrir fimm árum.
„Spori hafði verið hérna hjá
okkur í 2 ár og var í miklu upp-
áhaldi þegar bandarískur
gestakennari við Háskóla Ís-
lands kom hingað og vildi ætt-
leiða kött og taka með sér til
Suður-Karólínu. Hún skoðaði
alla kettina og ákvað að lokum
að hún vildi taka Spora,“ segir
Sigríður og viðurkennir að hún
hafi í fyrstu verið treg til að
láta hann af hendi.
„Ég er í bréfasambandi við
eigandann,“ segir hún og dreg-
ur fram kort sem hún fékk ný-
verið sent að utan.
Sigríður segir það miklar
gleðifréttir í hvert sinn sem
köttur er ættleiddur af Katt-
holti. Þó sé það fyrst og fremst
markmið Kattavinafélagsins
að tryggja að vel sé hugsað um
kettina. Meðal þess sem spurt
sé um er hvort eigandinn
myndi sætta sig við að fá heim-
sókn frá starfsfólki Kattholts
eftir að kötturinn er fluttur í
nýju heimkynnin. „Fólk svarar
þessu alltaf játandi,“ segir Sig-
ríður og segir að enn sem kom-
ið er sé þessari skoðun fylgt
eftir þó aukningin á kattaætt-
leiðingum sé mikil.
Kattavinafélag Íslands orðið 25 ára og Kattholt verður 10 ára síðsumars
Af lífi og sál
Morgunblaðið/Billi
Sigríður Heiðberg með köttinn Emil. Auk Sigríðar voru Sigríður Elín Elnudóttir, Elín
Kristjánsdóttir og Olga Björk Friðriksdóttir að störfum í Kattholti.
Ártúnsholt
ELÍN Torfadóttir,
ekkja Guðmundar J.
Guðmundssonar verka-
lýðsforingja, segir úti-
taflið við Lækjargötu
hafa upprunalega verið
hugsað fyrir almenning
og ekki fyrir skákmenn
sérstaklega. Þetta segir
hún vegna ummæla
Hrannars B. Arnarsson-
ar, borgarfulltrúa og
forseta Skáksambands
Íslands, í Morgun-
blaðinu á föstudag um að
hægt væri að gera skák-
mönnum meira gagn en
að setja taflmennina á
útitaflið dagsdaglega.
Elín segir hugmynd-
ina að taflinu hafa kvikn-
að þegar þau hjón voru á
ferð í Stokkhólmi í kring
um 1980. „Þar var svona
taflborð, eða réttara
sagt bara gangstéttar-
hellur og léttir taflmenn.
Guðmundur var svo hrif-
inn af því að hann þurfti
ekki að tala við neinn.
Hann gat bara teflt og
það stóð ekkert á sænsk-
unni hjá honum þar.“
Þetta varð að sögn El-
ínar til þess að Guð-
mundur kynnti hug-
myndina í borgarstjórn
þar sem hann átti sæti.
„Það varð ekkert úr því
að þetta yrði almenn-
ingseign því það voru
gerðir svo þungir tafl-
menn þannig að þeir
voru teknir til hliðar. En
það var alltaf meiningin
að þetta yrðu bara léttir
trémenn og svo þurfti
svolítið að kenna mönn-
um að nota þetta. Við
vorum mjög ólukkuleg
að við fengum svona fína
taflmenn því þetta átti
að vera fyrir almenn-
ing,“ segir hún.
Taflið
fyrir al-
menning
Miðborg
Á ÖLD tölvuleikjanna heyr-
ir til undantekninga að sjá
börn að leik utandyra á góð-
viðrisdegi, hvað þá í rysj-
óttu veðri. En það gerðist nú
samt þegar Morgunblaðið
var á ferð við Bakkatjörn á
hvítasunnudag, því sjá mátti
þar flugdreka á lofti og þeg-
ar betur var að gáð kom í
ljós, að hún Sólborg Birg-
isdóttir, þriggja ára, hélt
um stjórntauminn og fórst
það vel úr hendi. Hún var
þangað mætt ásamt föður
sínum, Birgi Þ. Jóakimssyni,
en þau búa á Melhaganum í
Vesturbænum. Litla systir,
Bjargey, fimm mánaða, var
ekki orðin nógu gömul til að
stunda þessa iðju og beið því
heima hjá mömmu.
Hrædd við mávana
„Það er verið að fá smá
tilbreytingu frá róló, viðra
flugdrekann og sjá fjöruna
og öldurnar; þær eru svo
skemmtilegar og stórar
núna,“ sagði Birgir, þegar
hann var spurður um ástæð-
ur fyrir veru þeirra feðgina
við tjörnina. „Við ætluðum
eiginlega að skoða litlu álft-
arungana, en sú litla var
ekkert voðalega til í að sjá
þá, var hrædd við alla máv-
ana sem voru á sveimi.“
Hann sagði að þau kæmu
oft á þetta svæði, enda væri
þetta gott afdrep. „En við
höfum líka farið á Klam-
bratún, þar er líka mjög
gott að vera með flugdreka.
Og svo hefur maður verið
með drekann á þeim fríu
blettum sem enn er að finna
í borgarlandinu og þar sem
ekki er mjög aðþrengt.“
Að sögn Birgis er þetta
mjög skemmtileg tóm-
stundaiðja, en hann sagðist
ekki muna til að hafa séð
mikið af flugdrekum á lofti
undanfarin ár. Þó taldi hann
að einhver hópur væri um
þetta sport í Reykjavík og
nágrenni, en kvaðst ekki
vita um hversu marga ein-
staklinga væri þar að ræða.
Undarleg ljós á himni
Talið berst að því sem var
í gamla daga.
„Ég man eftir flugdrek-
anum sem faðir minn smíð-
aði,“ sagði Birgir. „Hann
var dálítið frábrugðinn því
sem nú tíðkast, með spýtum
í kross og síðan var léreft
heft á þær. Svo var bara
þráður aftan úr og Mogginn
tekinn og snúið upp á hann
og bundinn á. Það var sumsé
halinn. Og einhverju sinni
þegar faðir minn var ungur
maður og bjó fyrir austan
Selfoss festi hann blys eða
stjörnuljós í halann á flug-
dreka og dró hann síðan á
loft. Undarlegur ljósagang-
ur á himni varð síðan aðal-
umtalsefnið í sveitinni
næstu daga á eftir,“ sagði
Birgir og fór svo að aðstoða
með flugdrekann.
Þriggja ára flugdreka-
stjórnandi úr Vesturbæ
Seltjarnarnes
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Sólborgu, þriggja ára,
fórst stjórnun flugdrek-
ans vel úr hendi.