Morgunblaðið - 28.07.2001, Blaðsíða 19

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 2001 19
UM liðna helgi lauk 10 daga hátíð-
arhöldum í Árborg, en þess var
minnst að fyrir 100 árum settust
Kanadamenn af íslenskum ættum
að á svæðinu, sem þá var ekkert
nema mýri, grjót og moskítóflugur,
eins og Bert Kindzierski bæj-
arstjóri orðaði það í setningarræðu
sinni. „Síðan hefur Árborg breyst
mjög mikið – hér er land tækifær-
anna, mjög gjöfult landbún-
aðarhérað, og ekki er langt í fisk-
veiðarnar, svo það tekur því ekki
að minnast á flugurnar.“
Um 1.100 manns búa í Árborg,
sem er rúmlega 100 km fyrir norð-
an Winnipeg á milli Manitobavatns
og Winnipegvatns. Íbúarnir eru
ekki aðeins af íslenskum uppruna
heldur búa þar líka m.a. mennonít-
ar og Kanadamenn af úkraínskum
ættum. Þeir sameinuðust um að
minnast tímamótanna á sem glæsi-
legastan hátt og segir Sigurbjörg
Lillian Skúlason, sem var í skipu-
lagsnefnd hátíðarhaldanna, að sér-
staklega vel hafi tekist til. „Íbúar
Árborgar minntust liðinnar tíðar
og horfa spenntir til bjartrar fram-
tíðar.“
Hátíðarhöldin hófust föstudag-
inn 14. júlí og síðan var eitthvað um
að vera á hverjum degi. Skemmt-
uninni lauk með kúrekasýningu,
ródeó, sl. sunnudag, en þá var jafn-
framt árleg sumarhátíð í Árborg.
Fjölmargir gestir sóttu Árborg
heim á þessum tíma, en þar á meðal
voru m.a. Peter Liba, fylkisstjóri
Manitoba, og Howard Hilstom
þingmaður. Liba sagði m.a. í ræðu
sinni að erfitt væri að gera sér í
hugarlund þá miklu erfiðleika sem
landnemarnir hefðu þurft að glíma
við, en þeir hefðu unnið mikið þrek-
virki, eins og sjá mætti á svæðinu.
Íbúarnir mættu vera hreyknir af
þeim og hefðu ærna ástæðu til að
gera sér glaðan dag.
Margt var sér til gamans gert.
Sigurbjörg Lillian segir að ýmsar
sýningar hafi vakið athygli, en m.a.
var sýnt hvernig íslenskar lopa-
peysur eru prjónaðar, landbún-
aðartæki frá því í byrjun 20. aldar
voru sett upp og gerð var grein fyr-
ir öllum fyrirtækjum sem hafa ver-
ið starfrækt í Árborg á sérstakri
sýningu. Stórfengleg flugeldasýn-
ing gladdi augað og fjölmennasta
skrúðganga í sögu Árborgar var
gengin. Ennfremur var boðið upp á
mat frá upprunaþjóðum íbúanna og
smakkaðist hann sérlega vel, að
sögn Sigurbjargar Lillian.
Ljósmynd/Gladys Gislason
Barnakórinn í Árborg skemmti á 100 ára afmælishátíðinni.

 

 

Skemmtun í 10 daga
HALLGRÍMUR Benediktsson var
skipaður heiðursræðismaður í
Suður-Alberta snemma á árinu en
þar sem hann var í Hollandi þar til í
byrjun júní reyndi ekki á það fyrr en
þjóðhátíðardaginn 17. júní, þegar
hann flutti ræðu í Markerville í tilefni
dagsins. Hann hefur ýmislegt í huga
á þessum vettvangi.
Skipti á listamönnum
í fremstu röð
Menningarmál eru ofarlega í huga
Hallgríms og hann segir að hann hafi
mestan áhuga á að stuðla að auknum
menningarsamskiptum milli Alberta
og Íslands og leggja þeim lið. „Við
höfum reyndar komið að þessum
málum áður og aðeins hjálpað til við
komu listamanna hingað,“ segir
hann. „Það er hlutur sem mig langar
til að halda áfram að stuðla að og taka
þátt í.“
Fyrir skömmu var Mótettukór
Hallgrímskirkju á ferð í Calgary og
fékk sérlega góðar viðtökur. Kenneth
Delong, prófessor við tónlistadeild
háskólans í Calgary og tónlistar-
gagnrýnandi blaðsins Calgary Her-
ald, ritaði umsögn um frammistöðu
kórsins fyrir Lögberg-Heimskringlu,
og hældi honum í hástert. Hallgrímur
segir að í Kanada þurfi listamenn í
raun að vera heimsfrægir til að
helstu gagnrýnendur hafi fyrir því að
mæta og skrifa og umrædd umsögn
Delongs hafi verið mjög sterk og já-
kvæð.
„Þetta er dæmi um heimsókn lista-
fólks frá Íslandi sem verulega gaman
er að vera viðriðinn vegna þess að
Mótettukórinn er kór á heimsmæli-
kvarða og tónleikarnir hérna voru í
einu orði sagt stórkostlegir,“ segir
Hallgrímur. „Það var gaman að
heyra slíkan flutning koma frá Ís-
landi og sjá viðtökurnar sem hann
fékk.“
Í þessu sambandi segist hann vilja
sjá aukin samskipti á báða bóga, að
stuðla líka að því að koma kanadísk-
um listamönnum til Íslands. „Í báð-
um tilfellum er aðalatriðið að vel sé
vandað til verks til að tryggja að að-
eins listamenn sem standa undir
nafni komi fram.“
Allir vilja til Markerville
Hallgrímur bendir á að Marker-
ville sé í Suður-Alberta, en þar bjó
skáldið Stephan G. Stephansson.
„Þangað vilja allir koma sem koma
hingað frá Íslandi enda staður sem
hefur mikla menningarlega þýð-
ingu.“ Hann segir að stjórn Alberta
hafi staðið vel að mörgu leyti að mál-
um í Markerville. Komið hafi verið á
stofn safni, m.a. með styrkjum frá Ís-
landi og Íslendingafélaginu í Calg-
ary, til að halda minningu Stephans
G. á lofti, en ýmislegt megi gera til að
bæta safnið enn meira. Í því sam-
bandi nefnir hann að stöðugt vanti
ungt fólk, sem tali íslensku, til að
vinna í safninu og leiðbeina íslensk-
um gestum og öðrum. Hallgrímur
segist hafa rætt þetta við stjórnar-
menn í Alberta og
lagt til að komið
yrði á fót ein-
hvers konar nem-
endaskiptum.
„Hugmynd mín
er að íslenskir
námsmenn geti
komið og unnið í
safninu sumar-
langt, en málið er
enn á umræðu-
stigi,“ segir Hall-
grímur. Hann
segist líka vilja stuðla að því að ís-
lenskir fræðimenn geti stundað sín
fræði í rólegheitum í Markerville.
„Þetta er sérstakur staður fyrir Ís-
lendinga og jafnvel þarf að kynna
hann enn frekar.“
Feðgarnir kenna saman
Hallgrímur er sonur Benedikts
Jakobssonar, íþróttakennara, sem
lést 1967, og Vivan Svavarsson, sem
býr í Reykjavík. Hann útskrifaðist úr
læknadeild Háskóla Íslands 1973 og
sérhæfði sig síðan í meinafræði á Ís-
landi, í Manitoba og Minnesota.
Hann var aðstoðarprófessor í meina-
fræði við Manitoba-háskóla í Winni-
peg 1978 til 1981 en starfaði síðan á
Íslandi í þrjú ár. Árið 1984 fór hann
til háskólans í Calgary sem meina-
fræðingur og er þar prófessor og yf-
irmaður meinafræðideildarinnar.
Auk þess er hann yfirlæknir meina-
fræðideildar Calgary-sjúkrahússins,
sem stjórnar öllum heilbrigðismálum
í borginni, jafnt sjúkrahúsum sem
heilsugæslum og læknisstofum.
Hallgrímur er kvæntur Guðrúnu
Jörundsdóttur, sem starfar sem
sjálfstæður arkitekt, og eiga þau
fjögur börn og tvö barnabörn. Börnin
eru Benedikt, sem er prófessor við
læknadeild háskólans í Calgary,
Helga, sem er í doktorsnámi í félags-
fræði við Vestur-Ontario-háskólann,
Gunnar, sem er í doktorsnámi í ensku
við háskólann í Iowa, og Ingunn, sem
leggur stund á sellóleik í Calgary.
„Það hefur komið fyrir að við
Benedikt höfum kennt saman og
læknanemum finnst það ákaflega
skrýtið að hafa kennara sem heita
Hallgrímur Benediktsson og Bene-
dikt Hallgrímsson, en ég vissi að
hann stæði sig vel þegar þeir voru
farnir að kalla mig dr. Hallgríms-
son,“ segir Hallgrímur.
Fallegt í Alberta
Hallgrímur segir að þó menning-
armálin skipti sig miklu hafi hann
líka mikinn áhuga á ferðamálum.
„Allir sem hafa komið hingað vita
hvað fallegt er í Alberta og ekki
skemmir hvað hagstætt gengi er á
kanadíska dollaranum,“ segir Hall-
grímur og bætir við að það komi mjög
á óvart að Flugleiðir ætli að hætta að
fljúga til Kanada í haust. „En auðvelt
er að komast til Alberta eftir öðrum
leiðum,“ segir Hallgrímur Bene-
diktsson.
Vill auka tengslin
við Markerville
Hallgrímur Benediktsson
Dr. Hallgrímur Benediktsson hefur
mikinn hug á að stuðla að auknum
menningarsamskiptum milli Alberta í
Kanada og Íslands og hefur lagt til við
ráðamenn í Alberta, að íslenskir
námsmenn fái sumarvinnu í safninu í
Markerville, þar sem skáldið Stephan
G. Stephansson bjó, og að íslenskir
fræðimenn geti stundað fræðin á
staðnum. Steinþór Guðbjartsson
ræddi við lækninn og heiðursræð-
ismanninn, en í Alberta eru meira en
10.000 íbúar af íslensku bergi brotnir.
steg@mbl.is
Ljósmynd/Freda Abrahamson
KANADÍSKIR gagnrýnendur fóru
lofsamlegum orðum um söng Mót-
ettukórsins í heimsókn hans til
Kanada fyrr í sumar.
Í gagnrýni Carl B. Mathis á vef-
síðu Eyjarannsóknarstofnunar-
innar, www.islandstudies.com,
kemur m.a. eftirfarandi fram:
„Alla tónleikana í gegn var
söngur kórsins lýtalaus og ein-
kenndist af fallegum hljómi og
sterkri túlkun. Raddirnar sungu
hvert atkvæði eins og einn maður
væri. ... Það bjóðast sjaldan tæki-
færi til að heyra kór syngja af svo
mikilli færni og beita drjúgri
tæknikunnáttu sinni án und-
antekninga í þágu fallegrar túlk-
unar.“
Dr. Kenneth Delong skrifaði
eftirfarandi í gagnrýni sinni um
tónleika kórsins, sem birtist í Lög-
bergi-Heimskringlu, vikublaði
Vestur-Íslendinga:
„Allir góðir kórar hafa sinn eig-
in hljóm. Smekkur kórstjórans
hefur þar sitt að segja, en að sjálf-
sögðu uppruni söngvaranna, radd-
ir og tunga. Móttettukór Hall-
grímskirkju sýnir að þessu leyti
fram á áhugaverðan samruna. Hjá
kórnum má auðveldlega greina
hinn norræna hljóm, sem Eric Er-
icson hefur gert svo þekktan um
allan heim með kórunum sínum.
Saman við þennan norræna hljóm
hafa runnið áhrif frá þýskri kóra-
hefð, þar sem lögð er áhersla á
þéttan kjarna og kröftugan ten-
órhljóm. Útkoman af þessari
blöndu var hljómmikil og falleg
og túlkun verkanna afar sérstök.“
„Fallegur hljómur
og sterk túlkun“
Á ÞRIÐJU tónleikahelgi Sumartón-
leika í Skálholtskirkju leikur Bach-
sveitin í Skálholti einleiks- og kamm-
erverk frá barokktímanum. Í dag
verða tvennir tónleikar, kl. 15.00 og
17.00, en sunnudagstónleikarnir hefj-
ast kl. 15.00. Bachsveitin leikur einnig
við messu í Skálholtskirkju kl. 17.00 á
morgun.
Bachsveitin í Skálholti var stofnuð
árið 1986 á vegum Sumartónleika í
Skálholtskirkju oh helgar sig flutn-
ingi á tónlist 17. og 18. aldar..Jaap
Schröder hefur verið konsertmeistari
sveitarinnar síðustu ár. Jaap Schröd-
er hefur stundað ítarlegar rannsóknir
á fiðlubókmenntum 17.–19. aldar og
er einn helsti frumkvöðull þess að
færa flutning á tónlist þess tíma í upp-
runalegt horf, þ.e. að tónlistin sé flutt
á þann hátt sem tíðkaðist á þeim tíma
sem hún var samin, og á þau hljóðfæri
sem þá voru notuð.
Bachsveitin hefur komið sér upp
allgóðum hljóðfærakosti og réð það á
sínum tíma úrslitum að þjóðhátíðar-
sjóður veitti í fjögur ár styrk gagn-
gert til kaupa á hljóðfærum í stíl bar-
okktímans. Jafnframt hafa
áhugasamir hljóðfæraleikarar keypt
sér fleiri hljóðfæri í barokkstíl.
Klukkan 14.00 í dag, klukkutíma
fyrir fyrri tónleikana, flytur sr. Sig-
urður Sigurðarson vígslubiskup er-
indi um Þorlák helga og áhrif hans á
sögu Skálholtsstaðar.
Erindið er flutt í Skálholtsskóla.
Á tónleikunum kl. 15.00 leikur
Bachsveitin verk eftir Purcell, Bach,
Schmelzer og Muffat. Á seinni tón-
leikunum, kl. 17.00, leikur sveitin tón-
list við ensk leikhúsverk frá 17. öld og
tvo konserta frá 18. öld. Einleikari á
óbó er Peter Tompkins. Í kvöld verð-
ur boðið upp á miðaldahlaðborð í
Skálholtsskóla með viðeigandi dag-
skrá undir borðum. Tekið er á móti
pöntunum á skrifstofu skólans.
Á tónleikum Bachsveitarinnar á
morgun verður dagskrá fyrri tónleika
dagsins í dag endurtekin. Orgelstund
í Skálholtskirkju hefst á morgun
klukkan 16:40 með flutningi Guð-
mundar Sigurðssonar á orgelverkum
eftir Bach og Buxtehude. Í messu kl.
17:00 flytur Bachsveitin þætti úr tón-
verkum helgarinnar.
Tónleikar í Skálholtskirkju standa
yfir í u.þ.b. klukkustund og er boðið
upp á barnapössun í Skálholtsskóla
fyrir þá sem þurfa. Veitingasala á
milli tónleika er á vegum Skálholts-
skóla. Aðgangur er ókeypis og eru all-
ir velkomnir.
Morgunblaðið/Jim Smart
Bachsveitin í Skálholti.
Jaap Schröder stjórn-
ar Bachsveitinni