Morgunblaðið - 13.09.2001, Blaðsíða 22

LISTIR
22 FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MYNDIR um svikahrappa
(The Sting, Dirty Rotten
Scoundrels, The Spanish Prison-
er) bjóða oft upp á óvænta fléttu,
brogaða karaktera og skemmti-
legt grín, jafnvel farsakennt eins
og í tilfelli Heartbreakers, sem
frumsýnd var um síðustu helgi og
er með Sigourney Weaver og
Jennifer Love Hewitt í aðalhlut-
verkum. Þær leika mæðgur sem
sérhæfa sig í því að gabba vel-
stæða en ekkert sérlega vandaða
miðaldra menn eða eldri og spila á
veikleika þeirra gagnvart ungum
konum. Móðirin fær þá til þess að
giftast sér, dóttirin dregur þá á
tálar. Við skilnaðinn sem fylgir
fær harmþrungin móðirin óskap-
legar sárabætur og mæðgurnar
taka að leita sér að næsta fórn-
arlambi.
Úr þessu gerir leikstjórinn
David Mirkin skopsögu ágæta en
fellur í þá gryfju að ætla sér um of
þegar hann fjallar um brotagjarnt
samband móður og dóttur og það
tekur alltof langan tíma fyrir hann
að ljúka myndinni. Verndartil-
finning stjórnar móðurinni sem
brennt hefur sig á raunverulegri
ást. Frelsistilfinning stjórnar
dótturinni, sem vill komast undan
valdi móður sinnar og að því er
virðist, vinna sjálfstætt eða í það
minnsta lifa við sjálfstæði. Um
það snúast sífelld átök þeirra
tveggja á milli þess sem þær
reyna að snúa á tóbaksmilla, sem
Gene Hackman leikur hroðalega
illa farinn af tóbaksreykingum.
Þannig reynir Mirkin að blanda
saman gamni og alvöru og verður
að segjast að honum tekst betur
upp við gamanið.
Weaver gerir margt gott í hlut-
verki móðurinnar sem veit að ald-
urinn færist yfir og hún á ekki eft-
ir að geta gabbað marga fleiri.
Það tekur reyndar nokkurn tíma
að venjast henni í gamanhlutverki
því yfirleitt er hún í því að berjast
við geimskrímsli en hlutverkið
hæfir henni vel og hún vinnur
ágætlega úr áhyggjum móðurinn-
ar á öllum vígstöðvum. Hewitt er
einstrengingsleg og gallhörð ung
kona sem ætlar ekki að láta bit-
urðina í móður sinni hafa of mikil
áhrif á sig. Gene Hackman er
senuþjófurinn í hlutverki tóbaks-
millans sem er við það að drepa
sig á reykingum og Ray Liotta er
fórnarlamb sem leitar hefnda eftir
að hafa komist að svikum mæðgn-
anna.
„Heartbreakers“ er mestan-
part fín gamanmynd, vel leikin og
fyndin. Það teygist um of á henni
en skemmtigildið er ósvikið.
Svik og prettir
KVIKMYNDIR
S t j ö r n u b í ó ,
L a u g a r á s b í ó
Leikstjóri: David Mirkin. Hand-
rit: Robert Dunn ofl. Tónlist:
Danny Elfman. Kvikmyndataka:
Dean Semler. Aðalhlutverk:
Sigourney Weaver, Jennifer
Love Hewitt, Gene Hackman,
Jason Lee og Ray Liotta. 2001.
120 mín.
„HEARTBREAKERS“
1 ⁄2
Arnaldur Indriðason
STARFSÁR Sinfóníuhljómsveitar
Íslands hefst með tónleikum í Há-
skólabíói í kvöld. Vegna atburðanna í
Bandaríkjunum var íhugað að fella
tónleikana niður, en í gær var afráðið
að tónleikarnir yrðu þrátt fyrir allt.
Efnisskrá tónleikanna samanstóð að
mestu af amerískri gleðimúsík, en
henni hefur verið breytt af þessum
sökum.
Adagio eftir Barber
leikið í samúðarskyni
Í upphafi tónleika verður flutt
Adagio eftir bandaríska tónskáldið
Samuel Barber, en verkið er gjarnan
túlkað sem harmljóð en jafnframt
vonaróður, þar sem myrk ljóðræna
rís úr djúpinu upp í björtustu hæðir.
Verki Johns Adams sem ráðgert var
að flytja verður sleppt. Þá verður
fluttur Ebony-konsert eftir Ígor
Stravinskíj, þar sem Sigurður I.
Snorrason klarínettuleikari leikur
sóló með hljómsveitinni; Ameríku-
maður í París eftir Gershwin; Prel-
údía, fúga og riff eftir Leonard Bern-
stein, þar sem Sigurður „sólar sig“ í
annað sinn og loks Harlem-svíta og
That Doo-wah Thing eftir Duke Ell-
ington. Hljómsveitarstjóri á tónleik-
unum verður Bernharður Wilkinson.
Amerískur djass
í sinfónískum stíl
Þrátt fyrir breytingar á efnis-
skránni er djassinn rauði þráðurinn á
tónleikum kvöldsins, þar sem sumir
höfundanna eiga rætur í þeirri tón-
list, en aðrir hafa fyrst og fremst látið
að sér kveða á klassíska vængnum.
Öll verkin voru þó samin í Bandaríkj-
unum. Leonard Bernstein stendur
þarna mitt á milli, með klassískan
bakgrunn, en söngleikjahefðina og
djassinn á valdi sínu, en verk hans
Prelúdía, fúga og riff, sameinar fag-
lega og afar skemmtilega þessar
greinar tónlistarinnar. Verkið var
samið fyrir Woody Herman, klarín-
ettuleikara og hljómsveit hans 1949,
en var þó ekki frumflutt fyrr en 1955
og þá með Benny Goodman í aðal-
hlutverki. Ebony konsert Stravinsk-
íjs var einnig saminn fyrir Woody
Herman. Stravinskíj var ekki við eina
fjölina felldur í tónlistinni, og gaf sig
að og spreytti sig á ýmsum stílbrigð-
um. Þar á meðal var djassinn. Þekkt-
asta verk hans undir áhrifum djass-
tónlistarinnar er Ebony-konsertinn.
Woody Herman frumflutti verkið
með hljómsveit sinni árið 1945.
Ebony-konsertinn er ekki djassmús-
ík í venjulegum skilningi, heldur flétt-
ar Stravinskíj hrynjandi og hljómi úr
djassi inn í vefinn eftir atvikum, á
sama hátt og margir höfundar höfðu
gert á árunum um og upp úr 1920.
Ameríkumann í París þarf vart að
kynna tónleikagestum. Þetta er eitt
ástsælasta verk Gershwins og eitt
vinsælasta verk amerískra tónskálda
fyrr og síðar. Gershwin þykir af mik-
illi lipurð fella djass og klassík saman
í eitt lukkunnar velstand. Lokaverkin
á tónleikunum eru eftir djassmeist-
arann mikla Duke Ellington; Harlem
svíta og That Doo-wah Thing, sem er
sinfónísk sveifla sem Luther Hend-
erson útsetti og byggir á lagi Elling-
tons, It Don’t Mean a Thing If It Ain’t
Got That Swing.
„Villt og galið og
mjög djasslegt“
Sigurður I. Snorrason, einleikari
kvöldsins, er einn af föstu póstunum í
klarínettudeild Sinfóníuhljómsveitar-
innar. Hann hefur oft áður leikið ein-
leik með hljómsveitinni. Hann segir
Ebony-konsert Stravinskíjs sérstak-
lega skemmtilegt verk, með miklum
djass-elementum, þótt það sé strangt
til tekið ekki djassverk. Hitt einleiks-
verkið, Prelúdía, fúga og riff er ekki
síður spennandi. „Í prelúdíunni er
brassdeildin í aðalhlutverki, og verk-
ið magnast upp þar til í riffinu, þar
sem allt ætlar um koll að keyra, og
þar er einleiksklarínettan í fremstu
víglínu.“ Tónleikagestir hafa vafalítið
heyrt um prelúdíur og fúgur, en riff,
það orð er tekið úr djassinum, og
merkir leikinn kafla, sem byggir á
endurteknum stefjabrotum. „Bern-
stein er þarna kannski að yfirfæra
klassíkina á djassinn, og maður heyr-
ir þarna hluti sem maður kannast við,
til dæmis úr West Side Story. Tveir
fyrstu þættirnir eru mjög formfastir,
en í riffinu verður allt villt og galið og
mjög djasslegt.“
Sigurður segir að fyrstu viðbrögð-
in við hörmungunum í fyrradag hafi
verið að sér hefði þótt nánast óhugs-
andi að af þessum amerísku tónleik-
um yrði. „Ég er þó mjög sáttur við
það hvernig úr þessu var leyst. Þetta
er amerísk menning og þessi tónlist
er sérstaklega stór og mikill þáttur í
henni.“
Fyrstu áskriftartónleikar Sinfóníuhljómsveitar Íslands í kvöld
Amerískur djass,
amerísk menning
Einleikari kvöldsins: Sigurður I.
Snorrason klarínettuleikari.
NÝ fyrirlestraröð hefst í Goethe-
Zentrum, Laugavegi 18, 3. hæð, í
kvöld, fimmtudagskvöld, kl. 20. Fyr-
irlestraröðin ber titilinn „Sýn mín á
Þýskaland“ og er það rithöfundurinn
Einar Kárason sem ríður á vaðið en
bækur hans hafa notið vinsælda í
Þýskalandi sl. átta ár.
Á þeim tíma hefur honum marg-
sinnis verið boðið þangað í upplestr-
arferðir en sl. ár dvaldi hann í Berlín
þar sem hann kynntist borginni,
sögu hennar og endurnýjuðum lífs-
krafti.
Erindið verður haldið á íslensku.
Fyrirlestraröð í
Goethe-Zentrum
SÝNINGAR hefjast að nýju, á litla
sviði Borgarleikhússins, á leikriti
Werner Schwab, Öndvegiskonum,
annað kvöld, föstudagskvöld. Leik-
ritið var frumsýnt í janúar á síðasta
leikári.
Með hlutverk kvennanna fara
þær Hanna María Karlsdóttir, Mar-
grét Helga Jóhannsdóttir og Sigrún
Edda Björnsdóttir.
Aðeins verða sex sýningar á Önd-
vegiskonum nú í haust.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Úr leikritinu Öndvegiskonur.
Öndvegis-
konur á fjal-
irnar á ný