Morgunblaðið - 01.12.2001, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Handgerðir býsanskir íkonar
Faðir Péfkis við gerð á íkon
Hver íkon sem við framleiðum er ekki endilega nákvæm
eftirmynd af frummyndinni heldur myndverk sem gert er af
einlægni sálarinnar, verk af ýtrustu gæðum sem unnið er af
löngun, ákafa og trú á heilagleika þess. Á þessu sviði höfum við
hlotið viðurkenningu innanlands sem utan fyrir framleiðslu okkar
og þetta endurspeglast í hverjum grip sem við sendum frá okkur.
Með kveðju. Faðir Péfkis.
Hjá okkur færðu úrval
af handgerðum,
ekta íkonum,
verð frá kr. 1.999
Falleg jólagjöf
Klapparstíg 40, sími 552 7977.
www.simnet.is/antikmunir
Það gefa bara allir skít í mig.
Afmælissýning Þroskahjálpar
Lífssögur og
þróunarsaga
LANDSSAMTÖKINÞroskahjálp standafyrir sögusýningu
um líf fólks með þroska-
hömlun í Ráðhúsi Reykja-
víkur dagana 1.–9. desem-
ber. Dagskrá er í
Ráðhúsinu í tengslum við
opnun sýningarinnar.
Klukkan 14 setur Guðrún
Þórðardóttir, varaformað-
ur Landssamtakanna
Þroskahjálpar, hátíðina og
að því loknu kynnir Guðrún
V. Stefánsdóttir, lektor við
KHÍ og þroskaþjálfi, rann-
sóknir sínar undir yfir-
skriftinni „Lífssögur fólks
með þroskahömlun“.
Bjöllukór Tónstofu Val-
gerðar tekur síðan lagið og
að því loknu fer fram af-
hending „Múrbrjóta“ sam-
takanna. Sýningin verður síðan
opnuð. Morgunblaðið ræddi við
Guðrúnu í vikunni.
Hvert er tilefni þessarar sögu-
sýningar?
„Sýningin er haldin í tilefni þess
að Landssamtökin Þroskahjálp
eiga 25 ára afmæli á þessu ári.
Samtökin voru stofnuð árið 1976 í
þeim tilgangi að vinna að málefn-
um fatlaðra með það að markmiði
að tryggja þeim jafnrétti og sam-
bærileg lífskjör á við aðra þjóð-
félagsþegna og skapa þeim skilyrði
til að lifa eðlilegu lífi. Aðildarfélög
Þroskahjálpar eru nú um 25 tals-
ins.“
Hvað verður til sýnis? Er eitt-
hvert þema á sýningunni?
„Þemað er „Saga fólks með
þroskahömlun“ og ber yfirskrift-
ina „Alvöru fólk, afmælissýning
Þroskahjálpar“. Sýningunni er
ætlað að gefa mynd af þeim breyt-
ingum sem orðið hafa á lífi og að-
stæðum fólks með þroskahömlun á
síðasta aldarfjórðungi 20. aldar-
innar. Til sýnis eru ýmsir munir,
myndir, blaðaúrklippur, listaverk
og margt fleira. Einnig er stiklað á
því helsta í sögu samtakanna
sjálfra. Margrét Ingólfsdóttir,
teiknari og kennari, sér um upp-
setningu sýningarinnar ásamt
nemendum sínum við Iðnskólann í
Hafnarfirði.“
Sjálf flytur þú fyrirlestur. Um
hvað fjallar hann?
„Það sem ég mun fjalla um í er-
indi mínu eru lífssögur tveggja
kvenna með þroskahömlun. Sögur
kvennanna endurspegla mjög vel
hvernig líf og aðstæður fólks með
þroskahömlun hafa verið frá 1930
og fram á daginn í dag. Í fyrirlestr-
inum mun ég segja frá lífi
kvennanna tveggja og lesa upp úr
lífssögum þeirra. Ég byggi fyrir-
lesturinn á rannsóknum sem ég er
að vinna að og eru hluti af dokt-
orsverkefni mínu. Í rannsókninni
skoða ég hvernig fólk með þroska-
hömlun upplifir sjálft sig, líf sitt og
þær breytingar sem orðið hafa. Ég
veit ekki til þess að sambærileg
rannsókn á sögu fólks með þroska-
hömlun hafi verið gerð
á þennan hátt áður. Ég
lít svo á að mikilvægur
þáttur rannsóknarinn-
ar sé að dýpka skilning
á lífi, sögu og aðstæðum
fólks með þroskahöml-
un á Íslandi. Einnig að varðveita
þá sögu sem til er, en það fólk sem
fætt er á fyrri hluta 20. aldarinnar
er nú smám saman að falla frá. Að-
ferðirnar sem ég nota eru svokall-
aðar lífssögurannsóknir. Á seinni
helmingi 20. aldar var farið að nota
þessar aðferðir víða um heim til að
segja sögur fólks sem tilheyrir svo-
kölluðum jaðarhópum samfélags-
ins. Fram að þeim tíma má segja
að raddir þessara hópa hafi ekkert
heyrst. Margir hafa líka haft þær
hugmyndir og hafa enn að fólk með
þroskahömlun hafi ekki almenna
rökhugsun á valdi sínu og hafi því
hvorki innsæi í sitt eigið líf né ann-
arra og enn síður hæfni til að segja
öðrum sögu sína. Á undanförnum
árum hefur þó annað komið í ljós.
Margt fólk með þroskahömlun hef-
ur gott innsæi í líf sitt og aðstæður
og er fullfært um að lýsa því með
eigin orðum. Get ég svo sannarlega
tekið undir þetta eftir að hafa tekið
mörg viðtöl og rætt við fólk með
þroskahömlun.“
Dregur ekki úr fordómum og
slæmum lífsskilyrðum fólks með
þroskahamlanir á Íslandi?
„Það hafa orðið miklar breyting-
ar og ör þróun í málaflokkum fatl-
aðra á undanförnum áratugum.
Fram á seinni hluta áttunda ára-
tugarins var talið sjálfsagt að vista
fólk með þroskahömlun inni á
stórum stofnunum frá ungaaldri,
helst sem lengst frá allri manna-
byggð. Í dag held ég að flestir séu
sammála um að fólk með þroska-
hömlun eigi rétt á að njóta sömu
réttinda og aðrir þjóðfélagsþegnar
og að litið sé svo á að þeir séu full-
gildir þátttakendur í samfélaginu.
Að því leyti held ég að dregið hafi
verulega úr fordómum, enda er
fólk með þroskahömlun orðið mun
sýnilegra í samfélagi okkar. Ég tel
að baráttusamtök eins
og Þroskahjálp hafi haft
geysilega mikilvægu
hlutverki að gegna og
að samtökin hafi lyft
grettistaki í að breyta
viðhorfum í garð fólks
með þroskahömlun.“
En betur má ef duga skal eða
hvað...?
„Hins vegar er margt fólk með
þroskahömlun sem býr við erfiðar
aðstæður og léleg kjör. Afar slæmt
ástand er t.d. í búsetumálum og
langir biðlistar eftir að fólk fái við-
unandi búsetuúrræði. Einnig hef-
ur fólki með þroskahömlun oft
gengið erfiðlega að fá atvinnu og
þannig mætti lengi telja.“
Guðrún V. Stefánsdóttir
 Guðrún V. Stefánsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 5.október 1954.
Útskrifaðist frá Þroskaþjálfa-
skóla Íslands 1976 og lauk sér-
kennaraprófi frá Statens Speci-
allærerhögskole í Noregi 1983.
Hún tók almennt kennarapróf
frá KHÍ árið 1991 og meist-
arapróf frá KHÍ 1998. Hún
stundar nú doktorsnám við Há-
skóla Íslands. Hún hefur starfað
með fólki með þroskahömlun á
ýmsum aldri og vettvangi í yfir
tvo áratugi og er nú lektor við
KHÍ. Maki Guðrúnar er Björn
Ágústsson skrúðgarðyrkjumeist-
ari og eiga þau þrjár dætur,
Ágústu, Hörpu og Valgerði.
...það hafa
orðið miklar
breytingar
Í FYRRA fjölgaði ferðamönnum
sem heimsóttu Ísland um 15% en til
samanburðar fjölgaði ferðamönnum
í Evrópu um 4,5% en um 7,5% í heim-
inum öllum. Verulegur samdráttur
varð í farþegaflugi og bókunum í
kjölfar hryðjuverkanna vestra en al-
þjóðleg ferðaþjónustusamtök telja
að ef rétt verður staðið að kynningu
og markaðsátaki muni ferðaþjónust-
an í heiminum ná fyrri vexti innan
fárra mánaða eða 4,5%.
Bretar og Bandaríkjamenn
fjölmennastir
Þrátt fyrir atburðina í september
fjölgaði gistinóttum útlendinga á
hótelum hér á landi í september í
haust um 5,5% eða í tæplega 54.000
gistinætur. Í október var aukningin
enn meiri eða tæp 13%, í 45.650 gisti-
nætur. Bretar og Bandaríkjamenn
mynduðu stærsta hóp hótelgesta í
september og október en hlutfallsleg
aukning gistinátta var mest hjá
Belgum, Austurríkismönnum og Ír-
um.
Hlutfall gistinátta á höfuðborgar-
svæðinu var 70% í september og 75%
í október.
Fleiri ferðamenn til Íslands