Morgunblaðið - 12.12.2001, Qupperneq 52

52 MIÐVIKUDAGUR 12. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ






 



       
  






 
 



     
 


BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
KUNNUGT er að neysla fíkniefna
og þau vandamál sem af henni leiðir
eru mjög í umræðunni í þjóðfélaginu
í dag. Þessarar umræðu gætir jafnt í
tali meðal einstaklinga sem og hjá
allskyns félagasamtökum og stofn-
unum. Helstu fíkniefnin sem hér eru
í umferð og og eru alfarið bönnuð án
lyfseðils eru: Kannabis (maríhúana
og hass), amfetamín, ecstasy, kókaín
og heróín (síðast-
nefnt efni hefur
þó ekki náð að
skjóta rótum
hér).
Neysla allra
þessara efna
kemur neytand-
anum í annarlegt
ástand. Þetta
gildir einnig fyrir
leyfða fíkniefnið,
áfengi.
Eins og rannsóknir hafa leitt í ljós
þá hefst neyslan á kannabisefnunum
í flestum tilfellum á unglingsaldri
neytenda. Þróunin hefur orðið sú að
byrjunaraldurinn fer sífellt lækk-
andi. Er frá líður leita neytendur svo
oft sterkari og hættulegri efna sem
oft og einatt hafa leitt til ýmissa lík-
amlegra og andlegra skemmda og
jafnvel dauða. Við rannsóknir á
munstri þeirra neytenda sem hafa
notað sterkari fíkniefnin hefur komið
í ljós að allflestir þeirra byrjuðu sína
neyslu upphaflega á áfengi og á síð-
ari stigum fóru þeir út í neyslu á
kannabisefnum. Með vísan til ofan-
ritaðs er ljóst að þegar unglingar
byrja neyslu kannabisefna hafa þeir
oft og einatt ekki gert sér grein fyrir
því böli sem kann að vera framund-
an.
Eins og kunnugt er þá eru nokkr-
ar af nágrannaþjóðum okkar komin í
þrot með veikari fíkninefnin. Eru
þær alvarlega að slaka á dómum
þeim tengdum. Vegna legu lands
okkar og smæðar þjóðar þá ættum
við ekki að þurfa að taka þær okkur
til eftirbreytni.
Byrjaði að nota áfengi 11 ára
Eftirfarandi er gróf lýsing 19 ára
unglings úr heimi fíkniefnanna: „Ég
ólst upp hjá frændfólki mínu. Á tólfta
aldursári byrjaði ég að drekka
áfengi. Á fjórtánda aldursári var ég
farinn að neyta áfengis allar helgar
og jafnvel í miðri viku. Jafnframt
byrjaði ég að neyta kannabisefna á
þessum tíma. Þessu samfara byrjaði
ég fljótlega að nota fíkniefni nær
daglega. Í gegnum frænda minn og
frænku sem voru eldri en ég kynntist
ég kannabisefnunum upphaflega.
Fljótlega kom í ljós að ég átti ekki
lengur samleið með skólafélögunum
og flosnaði ég því upp úr skólanum
löngu áður en skyldunámi lauk. Til
þess að fjármagna neysluna á þess-
um tímum stal ég peningum og öllu
öðru sem hægt var að koma í verð. Á
þessum árum var ég að mestu farinn
að umgangast krakka sem voru eldri
en ég. Ég var hættur að koma heim
nema til þess að ná úr mér mestu
þreytunni og hungrinu. Ég var byrj-
aður að einangra mig frá umhverf-
inu. Ég var orðinn dofinn, tilfinn-
ingasljór og fullur af kvíða, reiði og
hatri.
Á sextánda ári var ég hættur að
„fíla“ kannabisefnin. Neyslufélag-
arnir voru þá þegar byrjaðir að nota
önnur sterkari efni. Þegar ég svo
fékk mér fyrst í nefið þá var það „æð-
islegt“. Mér fannst eins og ég væri að
vakna úr doða undanfarinna ára.
Geta allt, vita allt. Daglega neyslan á
sterkari efnunum kallaði svo á gríð-
arleg aukin útgjöld. Þau fjármagnaði
ég svo með sölu á efnunum.
Á átjánda aldursári var ég svo að
niðurlotum kominn: Þyngd mín var
þá orðin 30 kg undir kjörþyngd. Ég
þjáðist daglega af kvíða, þunglyndi,
lystarleysi og svefnleysi. Allir mínir
nánustu voru við það að gefast upp á
mér. Á þeim tímapunkti fékk ég inni
á meðferðarstofnun. Tæpum tveim-
ur mánuðum síðar strauk ég svo það-
an. Í dag á mínu nítjánda aldursári á
ég að baki 3 meðferðir og tvær afeitr-
anir. Ég veit núna að fiktið sem hófst
hjá mér þegar ég var barn er orðið að
böli sem mun fylgja mér til æviloka.“
Hækkun viðurlaga
Ljóst er að samkvæmt dóms-
praksis hérlendis að undanförnu,
virðast viðurlög vegna innflutnings
dreifingar og vörslu og sölu á
kannabisefnum hafa farið lækkandi.
Eins og greina má af ofanrituðu þá
getur sú þróun ekki talist æskileg ef
framtíðarsýnin um uppbyggingu
heilbrigðrar æsku landsins á að fá að
þróast samkvæmt væntingum. Til að
svo geti orðið verður að hækka við-
urlög við innflutningi og dreifingu
kannabisefna á sama hátt og gert
hefur verið gagnvart sterkari fíkni-
efnum.
Höldum vöku okkar og verum
minnug þess að hjá þeim þjóðum
sem slakað hafa á framkvæmd á við-
urlögum hefur neysla stórlega aukist
með þeim andþjóðfélagslegu fylgi-
kvillum sem fylgja í kjölfar á neyslu
fíkniefnanna.
ELÍAS KRISTJÁNSSON,
áhugamaður um fíkniefna-
forvarnir,
Reykjanesbæ.
Tilslökun á
fíkniefnadómum
ekki æskileg
Frá Elíasi Kristjánssyni:
Reuters
Hækka verður viðurlög við inn-
flutningi og dreifingu kannabis-
efna á sama hátt og gert hefur
verið gagnvart sterkari fíkni-
efnum, segir í greininni.
Elías
Kristjánsson