Morgunblaðið - 18.12.2001, Blaðsíða 35

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 2001 35
ER NEFIÐ HREINT?
Fæst í apótekum
og lyfjaverslunum
Nefþurrkur, kvef eða ofnæmi!
STERIMAR er náttúrulegur
nefúði sem losar stíflur
og léttir öndun.
Fyrir 0-99 ára.
Hinn þekkti bandaríski krabbameinslæknir
Bernie Siegel segir um blóðflokkafæðið:
„Tímamótauppgötvun í næringarlæknisfræði“
Bernie Siegel
TÍMAMÓTAUPPGÖTVUN
ÞETTA ER BÓK FYRIR ALLA SEM VIRÐA HEILSUNA
Í þessari nýju bók kemur
Dr. Peter D’Adamo með nýjar upplýsingar
varðandi tengsl blóðflokka við almennt
heilsufarsástand okkar.
„Blóðflokkamataræðið hefur sannað með miklum
fjölda reynslusannana hversu stórfengleg áhrif
fæða hefur á heilsuna.“
Hallgrímur Þ. Magnússon, læknir.
„Það liggur fyrir næg reynslusönnun og nægar
lífefnafræðirannsóknir og dýrarannsóknir að það
væri siðfræðilega rangt að upplýsa ekki almenning
um þann mögulega ábata sem hann getur haft af
því að aðlaga mataræði sitt að blóðflokki sínum.“
Dag Viljen Poleszynski, læknir og næringarfræðingur.
„Þetta mataræði hefur gjörbreytt lífi mínu. Ég hef
verið öryrki í mörg ár - ekki getað hreyft mig
nokkuð að ráði. Nú geng ég úti á hverjum degi og
hef runnið heil ósköp, sem er bara bónus og mér
líður í einu orði sagt stórkostlega. Fólk sem þekkir
mig segir að ég sé gangandi kraftaverk.“
Erla Magnúsdóttir, fyrrv. umsjónarmaður.
Ú T G Á F A
ENN eru Álfheiður og Guðfinna á
ferð og nú með 300 blaðsíðna bók um
sálfræði einkalífsins. Á bókarkápu
eru nefnd þrjú lykilatriði sem gefa
lesandanum strax í skyn, hvað í
vændum sé: 1. Lífshamingja og
þroski – konur og karlar; 2. Ástar-
sambönd – togstreita í sambúð; 3.
Tækifæri, kreppur og tímamót í líf-
inu.
Bók þessi er skrifuð af tveimur af
þekktustu sálfræðingum hér á landi
sem saman hafa rekið sálfræðistofu,
Sálfræðistöðina sf., síðastliðin 18 ár.
Þær stöllur hafa og verið iðnar við að
miðla þekkingu til almennings, bæði
á námskeiðum og í rituðu máli. Mig
rámar í sálfræðingssvör í Helgar-
póstinum og Vikunni, en eftir að þær
skrifuðu veglegan kafla í Sálfræði-
bókina 1993 varð ekki aftur snúið og
margir kannast við bókina Barnasál-
fræði sem út kom 1995. Auk þess hef-
ur Guðfinna gefið út nokkrar bækur
ein, nú síðast Tvíbura, sem ég rit-
dæmdi nýlega.
Þau þrjú lykilatriði sem nefnd voru
í upphafi eru órjúfanlegur hluti af lífi
flests fólks og alltof sjaldan blasir við
þeim sem á tímamótum standa í lífinu
hvert hægt sé að snúa sér. Auðvitað
er fagfólk víða við höndina en fyrir
marga er gott að geta farið á bóka-
safn eða í bókabúð og leitað sjálfir
fanga. Svo hefur netið bætzt við fyrir
þá sem gott vald hafa á erlendum
málum en hér hjá bókaþjóðinni er
enn rúm fyrir vandaðar fræðibækur
og uppflettirit sem legið hefur verið
yfir og ekki verið kastað til höndum
vegna tímaskorts eða fljótfærni.
Kaflarnir eru þrír: I. Maðurinn og
lífsgildin, II. Einkalífið á fullorðins-
árum, og III. Lífið í samhengi. Hver
kafli fyrir sig margskiptist og farið er
yfir víðan völl, ekki kannski mjög ít-
arlega í hvert efni fyrir sig en þó er
öllu sinnt. Í miðkaflanum er til dæmis
rætt um uppvöxt, ástarsambönd og
hamingju, en einnig sérstakt álag í
einkalífi svo sem daður, framhjáhald
og afbrýðisemi, andlegt ofbeldi í sam-
búð, góða og vonda skilnaði, seinni
sambönd og það að vera einn. Lífs-
skeiði fjölskyldu er skipt í fimm hluta
þar sem fyrsta skeiðið hefst þegar
par verður ástfangið, annað skeið
nær yfir breytt hlutverk þegar fólk
fer að eiga börn, á hinu þriðja eru
verkefnin óþrjótandi við að tryggja
fjárhagslegt öryggi og sinna börnum,
við fjórða stigið eru börn að vaxa úr
grasi og loks er parið eftir eitt, komið
á byrjunarreit (bls. 86).
Hægt er að hrasa um margt á lífs-
ins leið en lengi býr að fyrstu gerð og
sjálfsmynd hvers einstaklings og
veganesti úr heimahúsum skiptir
miklu um það hvernig tekizt er á við
vandamál. Höfundar nefna geðlækn-
inn Aron T. Beck (bls. 97), sem segir
algengt að hjón deili og særi hvort
annað vegna misskilnings og mistúlk-
ana og geri auk þess óraunhæfar
kröfur til makans. Það er svo merki-
legt, að enn er fólk að deila um hver
eigi að gera hvað, deila um umgengni
á heimilum, barnauppeldi og fjármál.
Frítími verður of lítill í álagsþjóð-
félagi og kynlífið líður fyrir það. Þess
vegna er áríðandi að átta sig á því
jafnharðan hvað er að gerast í sam-
bandinu, vera fluga á vegg í eigin lífi
svo að hægt sé að ræða málin og
bregðast við í tæka tíð.
Skilnuðum hefur farið fjölgandi
eins og allir vita. Þegar trúnaðar-
brestur hefur orðið, vegna þess að
maki hefur haldið framhjá, er erfitt
en jafnframt nauðsynlegt að vinna úr
því, sem gerzt hefur, af heilindum og
standa við þær ákvarðanir sem tekn-
ar eru í framhaldinu. Margir sárs-
aukafullir skilnaðir hafa verið
ákveðnir í fljótræði og vissulega gróa
ekki öll sár, en þó ákveða sum hjón að
ganga saman eftir veginum framund-
an. Að því kemur að útrætt verði um
málið og þá er mikilvægt að hætta
slíku tali svo það spilli ekki möguleik-
um til uppbyggingar (bls. 147). Marg-
ir halda að bezt sé að nefna þriðja að-
ila aldrei á nafn aftur né segja frá því
ef það skýtur upp kollinum, það verði
aðeins til þess að koma af stað deilum
og ýfa upp sárin, en því er þveröfugt
farið. Með því að eiga frumkvæði að
því að segja satt og veita makanum
hlutdeild í reynslu sinni eru gefin
skýr skilaboð um að hægt sé að
treysta bæði orðum og gerðum (bls.
149).
Í viðaukum eru kynntar aðferðir til
að meta eigið einkalíf, félags- og
starfstengsl og til að velta fyrir sér
hvaða áhrif uppvaxtarfjölskylda gæti
haft á viðbrögð síðar á ævinni. Atrið-
isorðaskrá sýnist mér vera vel unnin,
sömuleiðis heimildaskrá, en þar sýn-
ist mér að bók Þuríðar Pálsdóttur, Á
bezta aldri, hefði átt heima.
Í stuttu máli sagt er þessi sálfræði-
bók prýðilega skýr og skemmtileg af-
lestrar auk þess að vera unnin af
þeirri vandvirkni sem einkennt hefur
fyrri bækur höfunda.
Vandamál í lífi og starfi
BÆKUR
Sálfræði
Höfundar: Álfheiður Steinþórsdóttir og
Guðfinna Eydal. Útgefandi: Almenna
bókafélagið. Reykjavík 2001. 300 bls.
SÁLFRÆÐI EINKALÍFSINS
Katrín Fjeldsted
Morgunblaðið/Golli
Álfheiður Steinþórsdóttir og Guðfinna Eydal.
RÚSSNESKUR reyfari og hann
aldeilis frábær, stórhættulegur
keppinautur innlendra spennusagna,
kemur hér fram á sjónarsviðið með
glæsilegum hætti í þýðingu Árna
Bergmanns. Hér segir frá Fandorin
ríkisráði, sem á í höggi við hryðju-
verkamenn seint á 19. öld, meðlimi
Baráttusveitarinnar sem skirrast
ekki við að vinna voðaverk í þágu
baráttu sinnar gegn einveldi. Fand-
orin þarf ekki aðeins að gæta sín á
sjálfum bófunum, heldur er fullrar
aðgátar þörf í flóknu embættis-
mannakerfinu, þar sem grimmileg
samkeppni ræður ríkjum svo ekki sé
meira sagt. Við slíkar starfsaðstæð-
ur mætti ímynda sér að opinber
starfsmaður hafi lítinn tíma aflögu
fyrir málefni utan vinnunnar, svo
sem leikfimiæfingar með hinum
ógleymanlega Masa, þjóni Fandor-
ins, eða kvenfólkið, sem er jafnóút-
reiknanlegt að það er bráðfagurt.
Reyndar fer það svo, að lífið eftir
vinnu hjá þessum trygga og ein-
beitta embættismanni hrærist sam-
an við vinnuna sjálfa með kostuleg-
um afleiðingum. En þótt lúmsk
kímnin svífi yfir vötnum í sögunni, er
henni ekki beitt á kostnað spennunn-
ar eða alvörunnar, enda leikur þetta
allt í höndum höfundar, að ógleymd-
um hárfínum erótískum blæ.
Persónusköpun og sjónarhorn
sögunnar ljá henni dýpt með því að
leiða lesandann þó ekki sjálfkrafa
inn á þær brautir að halda með
Fandorin í baráttu hans gegn
hryðjuverkamönnum. Höfundur er
ekki að bjóða upp á slíka einföldun,
heldur margslungna sögu sem verð-
ur aldrei fyrirsegjanleg. Þegar
nefndur er ríkisstarfsmaður í rugl-
ingslegu embættismannakerfi þar
sem vart verður þverfótað fyrir
starfsheitum, hverju öðru illskiljan-
legra í hrærigraut deilda á deildir of-
an, beinast hugsanir manns ekki í
margar áttir. Margendurtekin ster-
íótýpa kemur fljótt upp í hugann,
einhliða og óspennandi. Að sama
skapi vekja hryðjuverkamenn ekki
upp flóknar hugsanir. Þeir eru ein-
faldlega ógnin holdi klædd. En í
þessari sögu er þessum andstæðu
eigindum, þ.e. ríki og bófum, sem oft
eru flokkaðar í hið góða og hið illa,
lýst frá svo mörgum sjónarhornum
að mörkin á milli góðs og ills eru ekki
alltaf fyllilega ljós. Hvort heldur sem
um ræðir fulltrúa laganna eða lög-
leysunnar vekur hvort tveggja jafnt
hjá manni reiði sem hlátur, viðbjóð
sem samúð og aðdáun svo erfitt er að
sjá hvernig þetta nú endar allt sam-
an. En lausnin er fín, óvænt, nokkuð
rómantísk, sem tengist kannski sam-
félagssýn höfundar.
Frábær
Rússi
BÆKUR
Spennusaga
Boris Akúnín. Árni Bergmann þýddi. Mál
og menning. Reykjavík 2001. 300 bls.
Ríkisráðið
Örlygur Steinn Sigurjónsson