Morgunblaðið - 18.12.2001, Blaðsíða 47

lands og búin að eignast þrjú börn,
en hún fylgdi ávallt eftir sínum hug-
sjónum, ekkert gat aftrað henni, en
eins og hún sagði mér, hún átti góða
að.
Sigrún, ég þakka þér samfylgdina
sem aldrei bar skugga á. Embla
Reykjavík þakkar þér frumkvæðið,
að safna saman áhugasömum konum
til góðra, skemmtilegra og mann-
bætandi verka.
Emil og Svava, ég þakka ykkur
fyrir að ég skyldi fá að halda í hönd-
ina á henni og skila kveðjum frá öll-
um Emblunum hennar og á borðinu í
sjúkrastofunni var falleg blóma-
skreyting frá Emblunum í Stokk-
hólmi.
Fyrir hönd Emblu Reykjavík,
innilegar samúðarkveðjur til allra
aðstandenda nær og fjær.
Blessuð sé minning Sigrúnar
Jónsdóttur kirkjulistakonu.
Ingibjörg Gunnarsdóttir.
Sigrún mín.
Þú varst mér alltaf ráðgáta.
Allt þar til ég hitti þig í síðasta
sinn.
Þá hafði andi þinn losað sig undan
þeim sjónleik sem við erum öll
dæmd til að taka þátt í og fengið
frelsi til að sameinast öndum hafs,
lofts og jarðar í víkinni þinni. Án
þess að þú segðir orð skildi ég loks-
ins að þú varst dóttir náttúruaflanna
og gast því látið sólina skína, jörðina
titra, vindana blása að eigin geð-
þótta – og komist upp með það.
Einmitt þess vegna laðaðist ég að
þér og það var líka ástæðan fyrir því
að ég fjarlægðist þig stundum. Það
þurfti glettilega mikla andans burði
til að fylgja þér eftir. Þú flaugst allt-
af hæst og hraðast. Í samanburði við
þig vorum við hin oft eins og hlussu-
legar varphænur. Þegar maður
hringdi í þig á miðjum morgni, hafð-
ir þú þegar skilað þínum vinnudegi
og spjallað við svo marga að ég velti
því stundum fyrir mér hvort þú
fúnkeraðir á öðru tímaplani en geng-
ur og gerist. Eftir símtalið hélst þú
auðvitað alltaf áfram þinni yfirferð
en ég settist niður til að reyna að
melta allt sem á dag þinn hafði drifið
fram að miðmorgni.
Kraftur þinn og orka voru í engu
samræmi við heilsufar, síst af öllu
þegar árin færðust yfir. Sá sem ekki
vissi betur, hefði blákalt haldið því
fram að þér hefði aldrei í lífinu orðið
misdægurt. Það segir í góðum fræð-
um að hæfni okkar í lífinu sé ekki
spurning um aldur, heldur ástand.
Þótt þú þyrftir að stríða við líkamleg
mein, píptirðu bara á það vegna þess
að þú vissir að það var ekki rispa á
þínum andlega styrk.
Þegar ég sá þig síðast var ástand
hans enn óskaddað – en nú vildi
hann frelsi. Það var lítið eftir af hús-
inu sem hann hefur dvalið í og hann
þurfti meira rými. Þess vegna fannst
mér þú ekki vera að tapa stríði, held-
ur sigra lífið. Það er gaman að
þekkja þig.
Súsanna Svavarsdóttir.
Engin venjuleg kona! Það er ekki
langur tími síðan fundum okkar Sig-
rúnar Jónsdóttur bar fyrst saman.
Hún sagðist hafa hringt í vitlaust
númer, en réttan mann. Þannig
hófst samstarf okkar um flutning mb
Skaftfellings VE 33 frá Vestmanna-
eyjum til Víkur í Mýrdal. Í einu orði
sagt ógleymalegt.
Sigrún var ákveðin í að þessi
framkvæmd skyldi gerð. Orðið að
reyna mátti ekki nefna, það skyldi
gerast.
Eldhugurinn og krafturinn var
slíkur hjá þessari nær áttræðu konu,
að helmingi yngri menn máttu sín
lítils. Hún hringdi seint og snemma
bæði innanlands og utanlands frá til
að fylgjast með verkinu. Hún vildi
vita nákvæmlega á hvaða stigi málið
væri á hverjum tíma. Að útvega tvo
150 tonna krana og flutningavagn og
senda til Vestmannaeyja var smá-
mál í hennar augum.
Þegar ég hringdi og sagði henni
að nú væri Skaftfellingur að sigla út
úr Vestmannaeyjahöfn um borð í
Mánafossi og nú væri mínu hlutverki
í ævintýrinu lokið var svarið: „Ekki
aldeilis, þú verður að fylgja elskhug-
anum alla leið og sjá um að hann
komist heill til Víkur.“ Sú ferðasaga
verður ekki skráð hér í smáatriðum,
en þeim ferðamönnum er okkur
mættu með 80 tonna trébát á vagni
þeirra G.G. manna, á Selfossi, í
Þjórsárdal, við Sigöldu, við Galta-
læk, Hellu eða Hvolsvöll, leist ekki á
blikuna, en margar myndavélar voru
á lofti. Sigrún var í stöðugu síma-
sambandi úr Vík. Þetta var 18. ágúst
sl. en 19. ágúst varð Sigrún áttræð.
Ákveðið var að stöðva ferðina við
Gatnabrún. Þar var Sigrún mætt þó
komið væri fram yfir miðnótt og
svarta myrkur. Að morgni 19. ágúst
var svo ekið síðasta spölinn til Víkur.
Það var áhrifaríkt að sjá Sigrúnu
standa á svölum húss síns í Vík, þeg-
ar við komum með bátinn inn í þorp-
ið, draumastað hennar. Þvílíkur
kraftur og áræði í þessari áttræðu
konu.
Nú hafa bæði Skaftfellingur og
Sigrún Jónsdóttir lagt í sína síðustu
siglingu. Minningin um kjarnakonu
lifir. Ég sendi fjölskyldu Sigrúnar
samúðarkveðjur.
Kristján G. Eggertsson.
Þetta eru fáein kveðjuorð frá okk-
ur Guðrúnu A. Jónsdóttur, en þær
Sigrún og Guðrún töldu til frænd-
semi sín á milli austan úr Mýrdal.
Fór vel á með þeim frænkum og var
talsverður samgangur þeirra á milli,
þótt búsettar væru lengi austan hafs
og vestan. Guðrún naut gistivináttu
Sigrúnar í Svíþjóð og Sigrún aftur á
móti á heimili Guðrúnar í Kaliforníu.
Á síðari árum hittust þær oftlega
hér í Reykjavík. Því miður dvelur
Guðrún nú vestra og getur því ekki
verið viðstödd útförina.
Sigrún var gædd listrænum hæfi-
leikum í ríkum mæli. Hún gaf sig
framan af að batík, listgrein sem iðk-
uð var til forna á Jövu, eftir því sem
alfræðibækur telja, og er fólgin í
myndgerð á þunnan vefnað sam-
kvæmt sérstökum aðferðum. Vöktu
þessi verk hennar verulega athygli.
En hún bætti um betur, þegar hún
tók að helga sig kirkjulist, þ.e.a.s.
vefnaði og skreytingu hökla og ann-
ars búnaðar presta og altaris. Fékk
hún óskorað lof fyrir marga slíka
gripi, og er vert að minnast fjöl-
breyttrar sýningar á þeim í Hall-
grímskirkju í hittiðfyrra. Aðra list-
sýningu vil ég nefna, sem okkur
gafst að sjá í San Francisco fyrir
fáum árum. Það var samsýning átta
íslenskra listamanna. Þar gat að líta
ýmiss konar listform, s.s. málverk,
tréskurð og vefnað. Og þar fór Sig-
rún í fararbroddi. Hún stóð einnig að
sýningum á austurströnd Bandaríkj-
anna. Höklar Sigrúnar eru nú meðal
kjörgripa í mörgum kirkjum hér-
lendis og einnig hér og hvar erlend-
is.
Sigrún átti því miður lengi við
vanheilsu að stríða, greindist með
krabbamein á miðjum aldri en lét
það furðu lítið á sig fá og hélt sínu
striki eftir föngum í list sinni og lífs-
baráttu. Að vísu mun þetta oft hafa
gengið nærri henni, en þrautseigjan,
bjartsýnin og hin létta lund gerðu
henni kleift að sigrast á mörgum
örðugleikanum. Er skammt að
minnast þess þrekvirkis, er hún
beitti sér fyrir viðreisn vöruflutn-
ingaskipsins Skaftfellings, sem legið
hafði og hrörnað í Vestmannaeyja-
höfn áratugum saman. Sigrún
kvaddi sér til fulltingis virta menn á
sínum gömlu heimaslóðum og marga
aðra mætismenn, og með stóru átaki
tókst að flytja skipið sjóleiðis til Þor-
lákshafnar og þaðan landveginn
austur í Vík. Þar stendur það nú og
bíður væntanlega nægilegs viðhalds
til að vera merkur sýningargripur á
réttum stað.
Þessu ætlunarverki sínu hafði
Sigrún náð fyrir áttræðisafmæli sitt
á liðnu sumri. Á þeim tímamótum
bauð hún til veglegrar veislu í Vík,
þar sem sátu á þriðja hundrað boðs-
gestir. Var það eftirminnileg sam-
koma og þurfti Sigrún að stíga
margoft fram á sviðið og þakka fyrir
ávarpsorð til sín. Þarna var veislu-
stjóri Ómar Ragnarsson frændi Sig-
rúnar og hafa víst fæstir sem þarna
voru staddir orðið vitni að öðrum
eins fræknleik í því hlutverki.
Ekki liðu margar vikur frá þessu
merka afmæli uns Sigrún veiktist
hastarlega, dvaldi um tíma á sjúkra-
húsi milli heims og helju og kvaddi
sviðið nýlega.
Fyrir tveimur árum kom út ævi-
minningabók Sigrúnar, rituð af Þór-
unni Valdimarsdóttur. Bókin heitir
„Engin venjuleg kona“, og er það
réttnefni.
Við Guðrún vottum börnum Sig-
rúnar og nánum ættingjum innilega
hluttekningu.
Baldur Pálmason.
Þegar veturinn gengur í garð, missa tré og
aðrar plöntur lauf sín tímabundið. En
þessar plöntur og tré búa yfir lífi sem ger-
ir þeim kleift að bera brum þegar vorar að
nýju. Hið sama á við um dauða mann-
legrar veru, við búum yfir lífskrafti sem
mun leiða okkur í átt að nýju lífi, nýju hlut-
verki, samstundis og án sársauka.
(Daisaku Ikeda.)
Einstök kona er horfin á braut.
Fyrir mig kom Sigrún eins og storm-
sveipur, listagyðjan vængjuð þegar
ég var rétt rúmlega fjórtán ára vest-
ur í Stykkishólmi. Í farteskinu hafði
hún eitt af þessum skemmtilega
samsettu námskeiðum sínum. Þar
heyrði ég fyrst nefndan af einhverju
viti MHÍ, skólann fyrir sunnan sem
ég átti síðan eftir að eyða sex
skemmtilegum árum í.
Sá ótrúlegi kraftur sem Sigrún
gat sett í gang og gerði fyrir mig í
sambandi við mína, þá ungu, ákvörð-
un að slást við listagyðjuna veitti
mér styrk. Auðvitað vissi ég þá, ef til
vill sem betur fer, ekki hvað ég ætl-
aði út í. Fyrir það verð ég henni æv-
inlega þakklát. Aðrar óteljandi
stundir geymi ég í minningunni.
Fundir Emblanna voru alltaf lit-
minni þegar hún var ekki, hún átti
svo gott með að grípa fólk með
vinnugleði sinni. Litrík kona er farin
en minning hennar og verkin hennar
koma til með að lifa um ókomna tíð.
Þín listasköpun leiftrar fram í myndum
er leika nál og tvinni sporin sín.
Úr trúargeymd og landsins sögulindum
þú leitar fanga og sækir efnin þín.
Kirkjumunir, líf og listaverk
lýsa því hve sönn þú ert og sterk.
(Gunnþór Þ. Ingason.)
Þakka þér allt og allt.
Megi góður Guð styrkja fjöl-
skyldu Sigrúnar Jónsdóttur. Ykkar
Sjöfn Har.
„Þorgrímur bróðir minn var
fæddur 25. apríl 1924 og skírður eftir
að kartöflugrösin voru vaxin, þannig
veit ég aldur minn.“ Á þennan hátt
segir Sigrún Jónsdóttir, kirkjulist-
arkona frá í bók er Þórunn Valdi-
marsdóttir sagnfræðingur ritaði um
líf hennar og kom út fyrir réttu ári.
Að kenna aldur sinn við komu kart-
öflugrasanna er óvenjulegt. Sérstök
aðferð barns til þess að telja ár sín.
En þessi litla tilvitnun segir og sýnir
að snemma hafi óvenjulegir eigin-
leikar Sigrúnar tekið að segja til sín.
Strax sem barn fann hún sínar leiðir
til þess að fylgjast með. Leita skýr-
inga og skilja lífið á sinn hátt. Þann
einstaka hátt sem mótaði ævi hennar
og störf allt frá barnæsku.
Sigrún var komin á efri ár þegar
við hjónin áttum þess þess kost að
kynnast henni. Upphaf þeirra má á
vissan hátt rekja til lífsstarfs Sig-
rúnar, listsköpunarinnar, þótt með
nokkuð óvenjulegum hætti væri.
Hún hafði komist í kynni við tiltekna
liti. Reynt þá og notað við vinnu sína
og sköpun og á milli listamanns og
efnis höfðu myndast tengsl. Henni
líkaði vel við þetta efni og vildi fyrir
alla muni koma því á framfæri. Upp
frá þessu spannst samstarf en einnig
og einkanlega þróuðust persónuleg
kynni okkar við hana og Thorstein
eiginmann hennar. Á þessum tíma
hafði Sigrún lifað fjölbreyttu og um
margt óvenjulegu lífi. Hún hafði
helgað listinni drjúgan hluta þess en
einnig margbrotnu fjölskyldulífi og
uppeldi. Hún bjó yfir mikilli reynslu.
Bæði á sviði hugmynda og listsköp-
unar en einnig á hinu mannlega sviði
þar sem hún hafði skrifað fjölbreytt
lífsleikrit sitt og staðið í aðalhlut-
verkinu um áratugi. Þótt lífshlaup
Sigrúnar hafi jafnan bæði verið
hratt og fjölbreyttara en flestra
verður hennar lengst minnst fyrir
framlag sitt til kirkjulistar. Í upphafi
þeirrar bókar sem vitnað var til í
upphafi lýsir hún því hvernig hún
sem barn taldi ljósin í kirkjunni. Á
langri starfsævi var hún jafnan að
túlka kirkjuljósin. Yfirfæra merk-
ingu kirkjulegra orða og athafna í
heim myndlistarinnar. Tjá og skapa
listaverk þar sem hið trúarlega var
oftar en ekki viðfangsefnið.
Sköpun listaverka var þessari
atorkukonu ekki nóg. Um lengri
tíma rak hún sinn eigin listaskóla
samhliða vinnustofu sinnu í Kirkju-
stræti 10 auk þess að sinna nám-
skeiðshaldi út um land. Af kynnum
af fólki öðlaðist hún hugmyndir. Hin
þrotlausa vinna var lífsfylling.
Þótt starfsdagur Sigrúnar væri
þegar orðinn langur er kynni okkar
hófust var engan bug á henni að
finna. Starfsgleðin var í fyrirrúmi og
verkefnin óþrjótandi. Sigrún var
einnig einstaklega gestrisin. Við
hjónin áttum þess kost að njóta
þessa eiginleika hennar og þeirra
hjóna á heimili þeirra á Lindingö við
Stokkhólm. Góðar stundir með þeim
gleymast seint. Eitt af því sem við
kynntumst í fari Sigrúnar var
hversu úrræðagóð hún var. Ekkert
virtist ómögulegt. Ekki síst þegar að
því kom að hittast og eiga saman
góðar stundir. Hún var fljót að finna
tækifæri og tíma til samfunda þótt
hún byggi alla tíð við annir þar sem
verkefni hennar virtust óþrjótandi.
Henni var annt um að við kynntumst
fjölskyldu hennar og einhverju sinni
er við vorum á förum til Bandaríkj-
anna en Sigrún stödd heima á Ís-
landi sagði hún að við yrðum að hitta
Sigurborgu dóttur hennar sem bjó
þá vestra. Við vissum ekki hvernig
tíma okkar yrði háttað eða hvaða
stundir yrðu aflögu að loknum dags-
verkum í þessari för en Sigrún kunni
ráð við því. Hún útbjó sendingu til
Sigurborgar og sagði að hún myndi
ná í hana. Þetta snarræði kirkju-
listakonunnar varð til þess að við
áttum góða stund með henni og fjöl-
skyldu hennar.
Eitt síðasta áhugamál Sigrúnar
sýnir þó ef til vill betur en nokkuð
annað hvern stórhug og atorku hún
hafði til að bera. Björgun skipsins
Skaftfellings og flutningur hans til
heimkynna hennar í Vík í Mýrdal.
Sigrún mun hafa gengið fram á þetta
þekkta heillaskip á fjörukambi í
Vestmannaeyjum er hún vitjaði
eyjanna að loknu eldgosinu í Heima-
ey 1973. Nefndi hún oft skipið „elsk-
huga sinn“ og vék björgun þess
henni vart úr huga. Táknrænt má
teljast að á afmælisdegi hennar á
liðnu sumri sigldi Skaftfellingur
„landleiðina“ til Víkur. Með áræði,
atorku og einstakri þrautsegju tókst
henni þetta ætlunarverk er segja má
að hafi verið lok á löngu og litríku
lífsstarfi.
Við hjónin viljum nú að leiðarlok-
um þakka Sigrúnu ánægjuleg kynni
og samfylgt á undanförnum árum
um leið og við vottum fjölskyldu
hennar og aðstandendum samúð
okkar.
Sigtryggur R. Eyþórsson,
Þorbjörg Guðmundsdóttir.
Kjarkmikill baráttukona, skap-
andi lífskúnstner og sannur vinur.
Þannig minnist ég Sigrúnar Jóns-
dóttur kirkjulistarkonu.
Barn að aldri kynntist ég Sigrúnu.
Þótt meira en fjórir áratugir skildu
okkur að í aldri fannst mér hún aldr-
ei „gömul“, jafnvel ekki á milli tektar
og tvítugs, þegar fólk á sextugsaldri
sýnist barninu ævafornt. Ástæðan
var sú að Sigrún var „engum lík“.
Með frumlega hugsun og ríka sköp-
unarþörf lét hún óhikað til sín taka á
ólíklegustu sviðum.
Ekkert var of stórt í sniðum fyrir
Sigrúnu, of fjarlægt eða of fjar-
stæðukennt, heldur tjáning sem hið
lifandi líf kallaði fram hjá henni.
Ennfremur bar hún næmt skyn-
bragð á margslungin og torskilin öfl
tilverunnar. Fyrir vikið leit Sigrún
hlutina oft á tíðum öðrum augum en
samferðamennirnir. Þar sem hún sá
fegurð sáu sumir ekkert. Það sem
hún taldi verðugan málstað töldu
enn aðrir ekki ómaksins vert. Það er
lán að hafa kynnst slíkri konu.
Á sumum sviðum var Sigrún ein-
faldlega langt á undan sinni samtíð,
eins og til marks er um staðföst trú
hennar á að konur ættu sama óve-
fengjanlega rétt og karlar til að tak-
ast á við áskoranir þessa lífs. Á öðr-
um sviðum báru viðhorf hennar og
athafnir vitni um frumlega sérstöðu
hennar og hugrekki. Sigrún lifði líf-
inu lifandi.
Eðlislægt hispursleysi og lífsgleði
gerði Sigrúnu að kátum og skemmti-
legum félaga. Hún var sannkölluð
stemmningskona og höfðingi heim
að sækja, sem veitti vel af bæði efn-
islegum og andlegum lífsgæðum.
Þótt hún væri stolt kona með sterka
köllun í list sinni féll hún aldrei í
gryfju innihaldslausrar sjálfsupp-
hafningar. Hún hafði of gaman af líf-
inu til þess.
Sagt er að sjaldan ríki lognmolla
þar sem stórbrotnir persónuleikar
fara um. Þeirri hlið Sigrúnar kynnt-
ist ég þó aldrei, þótt mér dyldist ekki
fremur en öðrum sá mikli lífskraftur
sem hún bjó yfir. Sú Sigrún sem ég
þekkti best var fyrst og fremst örlát-
ur vinur vina sinna, sem óð eld og
brennistein fyrir þá sem henni þótti
vænt um. Ég fæ ásamt nánustu fjöl-
skyldu minni Sigrúnu aldrei full-
þakkað þá miklu stoð sem hún veitti
móður minni, Ásthildi heitinni.
Blessuð sé minning Sigrúnar Jóns-
dóttur.
Aðstandendum Sigrúnar votta ég
fyrir hönd fjölskyldu minnar ein-
læga samúð.
Helga Guðrún Jónasdóttir.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 2001 47
Sími 562 0200
Erfisdrykkjur
Davíð Osvaldsson
útfararstjóri
Sími 551 3485 • Fax 568 1129
Áratuga reynsla
í umsjón útfara
Önnumst alla þætti
Vaktsími allan sólarhringinn
896 8284
Blómastofa Friðfinns,
Suðurlandsbraut 10,
sími 553 1099, fax 568 4499.
Opið til kl. 19 öll kvöld
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar