Morgunblaðið - 11.04.2002, Qupperneq 42

MINNINGAR
42 FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Júlíana SvanhvítGuðmundsdóttir,
Skothúsvegi 15,
Reykjavík, fæddist
16. október 1911.
Hún lést á Landspít-
alanum í Fossvogi 2.
apríl síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Guð-
mundur Magnússon,
f. 26. október 1879,
d. 29. október 1960,
skipstjóri í Hafnar-
firði, og Margrét
Guðmundsdóttir, f.
22. mars 1878 á
Brunnastöðum í Vatnsleysu-
strandarhreppi, d. 7. október
1959, húsfreyja. Foreldrar Guð-
mundar voru Magnús Auðunsson,
sjómaður í Hafnarfirði og Frið-
semd Guðmundsdóttir. Foreldrar
Margrétar voru Guðmundur Ív-
arsson, útvegsbóndi á Neðri-
Brunnastöðum og Katrín Andrés-
dóttir, húsfreyja. Svanhvít var
yngst þriggja systkina. Bræður
hennar voru: Magnús, f. 21. júlí
1906, d. 8. ágúst sama ár, og Guð-
mundur Ívar, f. 17. júlí 1909, d.
19. desember 1987, ráðherra og
síðar sendiherra, kvæntur Rósu
Ingólfsdóttur, f. 27. júní 1911, d.
27. júní 1998.
Hinn 6. febrúar 1942 giftist
Svanhvít Gunnari Friðþjófi Dav-
íðssyni, f. 13. febrúar 1910 í Hafn-
arfirði, d. 27. desember 1967 í
Reykjavík, skrifstofustjóra Út-
vegsbanka Íslands. Foreldrar
hans voru Davíð Kristjánsson, f.
1. maí 1878, d. 11. desember 1942,
trésmiður og bæjarfulltrúi í
Hafnarfirði, og Ástríður Jens-
dóttir, f. 10. ágúst
1873, d. 16. júlí 1925,
húsfreyja. Sonur
þeirra er Davíð Á.
Gunnarsson, f. 9. júlí
1944, ráðuneytis-
stjóri, kvæntur El-
ínu Hjartar, f. 20.
september 1944,
hjúkrunarfræðingi.
Börn þeirra eru:
Svana Margrét, f.
25. mars 1974, lög-
fræðingur, Guðrún
Vala, f. 20. október
1975, viðskiptafræð-
ingur, sambýlismað-
ur hennar er Helgi Þór Logason,
f. 7. október 1974, viðskiptafræð-
ingur og Ásta Björg, f. 16. maí
1980, háskólanemi.
Svanhvít bjó öll sín bernskuár á
Brekkugötu 1 í Hafnarfirði þar
sem hún ólst upp í foreldrahúsum
ásamt bróður sínum en fluttist á
unglingsaldri til Reykjavíkur og
bjó þar til dánardags. Svanhvít
starfaði fyrst sem afgreiðslu-
dama í konfektbúð, hóf upp úr
þriðja áratugnum vinnu hjá Bæj-
arsímanum og starfaði þar þang-
að til hann var lagður niður 1.
janúar 1933. Þá fluttist hún yfir á
Landssímann þar sem hún starf-
aði til 1. júní 1943. Hinn 1. júní
1968 hóf Svanhvít störf hjá Lista-
safni Íslands þar sem hún starfaði
allt til ársins 1990, síðustu átta
árin eftir að hún var komin á eft-
irlaun, við ýmis tilfallandi afleys-
ingarstörf.
Útför Svanhvítar verður gerð
frá Dómkirkjunni í Reykjavík í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Það er með trega og söknuði sem
við kveðjum ömmu Svönu á 91. ald-
ursári. Margs er að minnast þegar
horft er til baka. Hún skipaði stórt
hlutverk í lífi okkar allra en óskipt
athygli hennar beindist að okkur
barnabörnunum alla tíð. Þær voru
ófáar stundirnar á Skothúsveginum
og þaðan fór enginn öðruvísi en
pakksaddur, enda voru orðin: „Má
ekki bjóða þér meira?“ ömmu jafn-
sjálfsögð og að bjóða góðan daginn.
Steppdans á eldhúsgólfinu þar sem
amma fór með aðalhlutverkið,
hangikjöt á jólunum, marenstertur
með kokteilávöxtum við hvert tæki-
færi að ógleymdum haframjölskök-
unum frægu, ásamt sögum sem hún
var vön að segja okkur úr barn-
æsku sinni. Bæjarferðir með ömmu
og mömmu rétt fyrir jólin í þeim
tilgangi að velja jólakjólana á litlu
sonardæturnar. Ef ekki var hægt
að gera upp á milli kjólanna voru
fleiri en einn keyptir.
Amma Svana var alla tíð mjög
tignarleg, hafði gaman af því að
punta sig, vera vel til höfð og lagði
mikið upp úr því að standa alltaf
teinrétt og bein í baki. Það var
ósjaldan sem hún hnippti í okkur
sonardæturnar og benti á að rétta
nú úr sér. Við minnumst hennar
sem einstaklega góðrar og gjaf-
mildrar konu sem vildi öllum vel.
Heiðarleiki, dugnaður og staðfesta
væru líklega þau orð sem lýstu per-
sónu hennar best. Henni var mjög
annt um samferðafólk sitt og lét
hún það í ljós í hvívetna. Engum
unni hún þó meir í þessu lífi en syni
sínum og okkur, en hann var henn-
ar sólargeisli. Fyrir hann sló hjarta
hennar til dánardags.
Amma tengdist heimili sínu á
Skothúsvegi alla tíð mjög sterkum
tilfinningaböndum og henni leið
hvergi eins vel og einmitt þar.
Þangað var alltaf gott að koma.
Hún vildi hvergi annars staðar búa
enda var heimili hennar alla tíð hið
glæsilegasta. Amma varð aldrei ein-
mana á Skothúsveginum því þar
var allt hennar fólk. Þar fann hún
fyrir öryggi. Það var ,,vakað“ yfir
henni eins og hún orðaði það stund-
um. Jafnvel fuglarnir í trjánum
pössuðu hana. Með tímanum fór þó
aldurinn að segja til sín eins og
gengur og gerist í lífinu. Bæði sjón
og heyrn tóku að daprast og minnið
varð gloppótt. Það getur oft verið
erfitt að fylgjast með hrörnun og
kvölum náins ættingja og ástvinar
en á sömu stundu getur maður
jafnframt glaðst yfir því þegar sá
hinn sami fær hvíldina og öllum
þjáningum linnir. Þó svo að við vit-
um að það hafi orðið miklir fagn-
aðarfundir þegar amma kom í faðm
þeirra sem á undan henni fóru eru
hjörtu okkar tómleg án hennar.
Gengin er góð kona sem við kveðj-
um með miklu þakklæti og söknuð í
huga.
Það fer vel á að kveðja elskulega
ömmu okkar og tengdamóður með
ljóði sem flutt var við útför ömmu
hennar, Katrínar Andrjesdóttur,
sem kvaddi þennan heim árið 1919.
Blessuð sé minning ömmu Svönu.
Hið ljúfa vor, það lauk upp augum
þínum,
er lífið þig í arma sína tók,
og reit með björtum röðulstöfum sínum,
þitt runna skeið, í lífsins miklu bók.
Því var svo blítt og bjart í sálu þinni,
að blessað vorið söng þér vögguljóð;
oss börnum þínum lengi mun í minni,
að, móðir, þú varst eins og vorið góð.
Þitt hús stóð opið öllum þreyttum,
snauðum,
þar, yl og birtu margur hryggur fjekk;
þín hönd var fús til hjálpar æ í nauðum
frá húsi þínu enginn svangur gekk.
Nú sefur þú, og sólin geislum stafar
í sigurdýrð á hinsta beðinn þinn,
en hrygg vjer fylgjum þjer til þinnar
grafar,
og þakkartárin glitra á vorri kinn.
(F.J.)
Sonardætur og tengdadóttir,
Svana Margrét, Guðrún
Vala, Ásta Björg og Elín.
Svanhvít Guðmundsdóttir, kær
frænka mín, er látin.
Mig setti hljóða er mér barst
þessi fregn, þótt ekki kæmi hún al-
veg á óvart. Hugurinn reikaði um
liðna tíð. Minningar leituðu á.
Hún hét fullu nafni Júlíana Svan-
hvít Guðmundsdóttir, en var jafnan
kölluð Svana af fjölskyldunni.
Og hún Svana frænka var alveg
einstök.
Með henni er gengin glæsileg og
góð kona. Framkoma hennar var
fáguð og yfirveguð. Fas og svipmót
bar vott um festu og viljastyrk.
Hún var mjög glögg og fljót að
átta sig á hlutunum og alltaf gerði
hún sér grein fyrir kjarna hvers
máls, hvort sem það var stórt eða
lítið. Ég tók líka oft eftir, að það
sem hún hafði sagt um einhver mál-
efni kom á daginn, kannske löngu
seinna, og átti það við í hinum ólík-
ustu tilfellum.
Svana var fagurkeri og ákaflega
smekkleg. Hún var myndlistarunn-
andi og bar heimili hennar þess
vitni.
Heimili hennar og Gunnars á
Skothúsvegi 15 var fallegt, menn-
ingarlegt og traust. Þangað var
gott að koma og þaðan fór maður
alltaf sterkari en maður kom. Það
var eins og ró og friður og jafn-
framt þrek og öryggi streymdi að
manni, þegar maður kom þar.
Það var gaman að sitja við borð-
stofuborðið á Skothúsveginum þeg-
ar Svana hafði lagt á borð á sinn
smekklega hátt. Tertur o.fl. góð-
gæti á borðum. Stóra silfur-syk-
urkarið og rjómakannan á sínum
stað og Svana sjálf við borðsend-
ann. Þá var hátíð.
Mikill var missir Svönu, er Gunn-
ar maður hennar lést, langt fyrir
aldur fram, á jólum 1967. Varð hún
þá ein á Skothúsveginum. Davíð,
einkasonur hennar og augasteinn,
var við nám úti í Svíþjóð um þær
mundir. Þetta var erfiður tími hjá
henni.
Sýndi hún þá mikinn dugnað,
eins og reyndar ætíð. Fór hún fljót-
lega að vinna á Listasafni Íslands
og vann þar meðan aldurinn leyfði.
Ég held að hún hafi notið sín vel í
þessu starfi.
Ég lagði stundum leið mína til
hennar á Listasafnið. Þar vakti hún
áhuga minn á myndlist.
Oft sagði Svana mér frá uppvaxt-
arárum sínum í Hafnarfirði. Talaði
hún jafnan af mikilli virðingu og
ástúð um æskuheimili sitt, foreldra
sína og bróður.
Þegar hún var ung vann hún á
Landssímanum, eða, eins og hún
ávallt kallaði það, „Miðstöðinni“.
Minntist hún þeirra daga oft með
ánægju.
Svana var lengi vel mjög ern,
hélt sér vel og fylgdist með öllu.
Hún var ættrækin og hafði áhuga á
velferð allra sinna skyldmenna.
Fyrir nokkrum árum tók heilsu
hennar að hraka. Hún missti sjón-
ina að mestu og heyrnin fór að gefa
sig.
En dugnaðinum og kjarkinum
hélt hún. Það má með sanni segja
að hún hafi „staðið á meðan stætt
var“, eða jafnvel örlítið lengur.
Hún var mjög heimakær og á
Skothúsveginum vildi hún vera og
hvergi annars staðar. Stundum
veiktist hún og þurfti að fara á
sjúkrahús, en alltaf komst hún aft-
ur heim til sín. Var með ólíkindum
hvað hún gat, svo sjóndöpur og
heilsulítil sem hún var orðin. En ég
veit að hún naut góðrar aðstoðar
sonar síns og tengdadóttur. Án
þeirrar hjálpar hefði hún ekki getað
verið svona lengi heima.
Hún Svana var mér ákaflega góð
og elskuleg frænka. Hún kenndi
mér margt og opnaði augu mín fyr-
ir ýmsu, sem ég held að margir
veiti ekki athygli, eða hugsi ekki
um. Þó að á milli okkar væri
þriggja áratuga aldursmunur fann
ég ekki oft fyrir því. Við gátum tal-
að saman um allt milli himins og
jarðar eins og bestu vinkonur.
Nú er hún horfin. Ég sakna
hennar. Það voru forréttindi að eiga
hana að frænku.
Við Steindór sendum Dadda,
Ellu og dætrum þeirra innilegar
samúðarkveðjur.
Að leiðarlokum kveð ég Svönu
með virðingu, þökk og hlýjum hug.
Blessuð sé minning hennar.
Ágústa Halldórsdóttir (Dúdda).
Þriðjudagseftirmiðdaginn 2. apríl
bárust mér þær sorgarfréttir að
föðursystir mín, Svanhvít, hefði lát-
ist og þó hún væri 90 ára og hefði
legið á sjúkrahúsi um tíma, kom
þetta mér á óvart. Svana frænka,
eins og við kölluðum hana, var eina
systkini föður míns. Hann var eldri
bróðir hennar og samband þeirra
var náið. Æskuheimili þeirra var á
Brekkugötu 1 í Hafnarfirði og þar
ólust þau upp, þar til þau fluttu á
Skothúsveg 15 í Reykjavík, sem
varð framtíðarheimili Svönu og bjó
hún þar til æviloka, því hún gat
ekki hugsað sér að flytja þaðan.
Svana giftist Gunnari Davíðssyni
og áttu þau einn son, Davíð, verk-
fræðing að mennt. Foreldrar mínir
áttu fimm stráka og því var mikið
fjör þegar við hittum Dadda, sem
var mjög oft. Svana sýndi okkur
mikinn kærleika á meðan við vorum
hjá þeim, það var sennilega mjög
erilsamt fyrir konu að vera með sex
unga fjöruga stráka hjá sér, en
Svana sýndi mikla þolinmæði og
gætti okkar vel.
Samgangur var mikill á milli fjöl-
skyldnanna og alltaf var talað um
„krakkana“ þegar foreldrar okkar
töluðu um hvert annað. Núna hafa
krakkarnir allir kvatt þennan heim.
Gunni, maður Svönu lést 27. desem-
ber 1967. Það var mjög erfitt fyrir
hana að missa mann sinn á besta
aldri, en Svana var ekki vön að tala
um sjálfa sig og tjá tilfinningar sín-
ar, hún var frekar vön að spyrja
fólk hvernig það hefði það og var
alltaf ánægð að heyra þegar vel
gekk í vinnu eða námi. Þær jafn-
öldrur, Svana og mamma, voru
miklar vinkonur og voru í daglegu
símasambandi, þar til mamma lést í
júlí 1998.
Svana eignaðist öðlingstengda-
dóttur þegar Davíð giftist Elínu
sem heimsótti hana oft á dag til að
aðstoða hana og athuga hvort eitt-
hvað vantaði. Þau Daddi eignuðust
þrjá dætur, Svönu Möggu, Guðrúnu
Völu og Ástu Björgu. Daddi var
augasteinn móður sinnar og hafa
þau alltaf verið mjög góðir vinir.
Svana var mjög stolt af sonardætr-
unum sínum þremur og þeim þótti
mjög vænt um hana, enda var mik-
ill samgangur á milli þeirra.
Ég sá Svönu síðast heima hjá
Dadda og Ellu í níræðsafmælis-
veislu hennar. Hún var ekki við
bestu heilsu þá en ég er ánægður
með að hafa fengið þetta tækifæri
til að hitta hana.
Svana var elskuleg kona sem
vildi öllum vel. Henni fannst lífið
ávallt gott og meðan heilsan leyfði
hafði hún mikinn áhuga á því sem
var að gerast í heiminum. Við
Kathy viljum nota þetta tækifæri til
að þakka henni fyrir alla umhyggj-
una og hlýhuginn sem hún sýndi
okkur í gegnum árin.
Ellu, Dadda, stelpunum og öðr-
um aðstandendum sendum við okk-
ur innilgustu samúðarkveðjur.
Grétar.
Látin er kær föðursystir mín
Svanhvít Guðmundsdóttir á 91. ald-
ursári.
Svana, eins og hún var ávallt
kölluð af fjölskyldu og vinum, var
einkasystir föður míns. Þau voru
börn hjónanna Guðmundar Magn-
ússonar, skipstjóra í Hafnarfirði og
síðar í Reykjavík, og Margrétar
Guðmundsdóttur húsfreyju.
Þau systkinin ólust upp í Hafn-
arfirði en fluttu til Reykjavíkur um
tvítugsaldur og þá fljótlega á Skot-
húsveg 15 í hús sem þá var ný-
byggt.
Svana giftist Gunnari F. Davíðs-
syni og hófu þau búskap í húsi afa
og ömmu á Skothúsveginum og
stóð heimili hennar þar til dán-
ardags.
Einkabarn þeirra er Davíð.
Gunnar mann sinn missti hún
langt um aldur fram og var það
mikið áfall fyrir þau og okkur öll.
Fyrstu minningar mínar eru
tengdar heimsóknum mínum á
Skothúsveg til afa og ömmu, Svönu,
Gunna og Dadda.
Hlýja og ástúð einkenndi heim-
ilishaldið hjá Svönu frænku og allt-
af var gott að koma til þeirra.
Á milli okkar Davíðs er eitt ár og
ólumst við því að miklu leyti upp
saman.
Æskuár okkar frændanna og síð-
ar bræðra minna liðu áhyggjulaus
við leik og ævintýri í Hallargarð-
inum, Hljómskálagarðinum og um-
hverfis Tjörnina.
Svana frænka bar ávallt hag okk-
ar bræðranna fyrir brjósti og fylgd-
ist vel með okkur og fjölskyldum
okkar og var samgangurinn mikill.
Á milli Svönu, Gunna og foreldra
minna var mjög kært og voru þau
nánast í sambandi hvert við annað
daglega.
Þegar foreldrar mínir fluttust
tímabundið til útlanda átti ég og
fjölskylda mín Svönu frænku að og
sýndi hún börnum mínum mikla
væntumþykju. Þau eiga góðar
minningar tengdar henni.
Svana eignaðist góða tengdadótt-
ur, Elínu, og þrjár sonardætur,
Svönu Margréti, Guðrúnu Völu og
Ástu Björgu. Allar voru þær henni
mikill gleðigjafi og sýndu henni ást
og umhyggju.
Það er aðdáunarvert hvað vel
þær og Daddi önnuðust hana og þá
sérstaklega núna síðustu árin eftir
að heilsan fór að gefa sig.
Ég þakka Svönu frænku fyrir
það sem hún var mér og mínum.
Dadda, Ellu og stelpunum send-
um við Rósa okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Guðmundur I.
Öll eigum við systkinin góðar
minningar frá æskuárum okkar
tengdar samveru við Svönu frænku.
Oftar en ekki var kíkt í heimsókn
til hennar og stóð þá ekki á veit-
ingum. Appelsín og prins póló var
sérstaklega vinsælt og það vissi
hún. Alltaf hafði Svana tíma til að
sitja og spjalla og reyndi hún þá
stundum hvað hún gat að vekja
áhuga okkar á ættfræði og fjar-
skyldum ættingjum. Oft var líka
setið í stiganum hjá henni og Andr-
és önd lesinn upp til agna. Okkur
finnst ekki langt síðan allir hittust í
jólaboðum hjá henni á Skothúsveg-
inum þó að ártalið segi okkur ann-
að. Þessi boð voru ómissandi hluti
jólahaldsins í okkar huga.
Það var eitthvað sérstakt í fari
Svönu sem heillaði okkur krakkana
og umburðarlyndi hennar gagnvart
okkur virtist endalaust. Hún lét sér
alltaf annt um okkur og fylgdist vel
með því sem við vorum að gera.
Svana vann á Listasafni Íslands og
kíktum við þá oft í heimsókn, ekki
það að listhneigðin segði neitt til
sín, heldur frekar hitt að gaman var
að fá að koma í vinnuna til hennar.
Við erum lánsöm að hafa átt þessa
góðu konu að sem frænku okkar.
Kæra frænka, takk fyrir allt.
Ingólfur Vignir, Rósa og Anna.
Á sjöunda áratug síðustu aldar
var Listasafn Íslands fámenn stofn-
un og vægi hvers starfsmanns því
mikið. Svanhvít Guðmundsdóttir,
Svana eins og hún var oftast kölluð,
hóf þar störf haustið 1968, tæpu ári
eftir að hún missti mann sinn
Gunnar F. Davíðsson. Ég hafði þá
verið starfsmaður safnsins í rúmt
ár og áttum við Svana eftir að eiga
þar gott og ánægjulegt samstarf í
rúm tuttugu ár og bindast traustum
vináttuböndum. Svana var jafnaldra
móður minnar og bjó yfir sömu
mannkostum og mér voru svo kærir
í fari hennar, hreinlyndi, mann-
gæsku, tryggð og hjartahlýju.
Öll hjúskaparár sín hafði Svana
helgað sig heimili og fjölskyldu en
stóð nú í þeim sporum að takast á
við nýtt starf á miðjum aldri. Starfi
gæslumanns sinnti Svana með þeim
hætti að enginn hefur gert þar bet-
ur. Hún ávann sér virðingu og vin-
semd félaga sinna jafnt og annarra
sem áttu erindi í safnið. Þegar að
því kom að hún skyldi láta af störf-
um fyrir aldurs sakir kom aldrei
annað til greina en að biðja hana að
halda áfram og gegndi hún starfi
sínu af einstakri trúmennsku til 75
ára aldurs. Reyndar aðstoðaði hún
safnið aftur um nokkurn tíma eftir
að það flutti í ný húsakynni á Frí-
kirkjuvegi 7.
Fyrir öll árin sem við áttum sam-
an í safninu vil ég þakka, kæra
Svana, allar góðu sögurnar, hlát-
urinn og hlýja viðmótið.
Karla Kristjánsdóttir.
SVANHVÍT
GUÐMUNDSDÓTTIR