Morgunblaðið - 18.05.2002, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. MAÍ 2002 33
SÝNINGIN á Hol-
lendingnum fljúgandi
er stórviðburður í ís-
lensku menningarlífi að
öllu leyti; fyrir að vera
fyrsta Wagneróperan
sem sýnd er á Íslandi í
heild sinni, fyrir sam-
starf allra aðilanna sem
að henni standa, fyrir
umfang sýningarinnar
og síðast en ekki síst
fyrir glæsilega frammi-
stöðu allra listamanna.
Það liggur því sérlega
mikið við að tónlistar-
gagnrýnandi aðal dag-
blaðs landsins hafi
kynnt sér verkið nógu
vel áður en hann skrifar um sýn-
inguna. Það virðist því miður hafa
brugðist nokkuð í tilviki í Jóns Ás-
geirssonar og því nauðsynlegt að
koma á framfæri nokkrum leiðrétt-
ingum.
Stúlkan Senta er í
upphafi óperunnar hug-
fangin af Hollendingn-
um fljúgandi og hefur af
þeim sökum orðið af-
huga gömlum kærasta
sínum, Erik veiðimanni.
Þegar Senta hefur fyrst
upp raust sína í hinni
frægu ballöðu er hún
eingöngu að syngja um
Hollendinginn og þau
grimmu örlög sem hann
hafði mátt sæta, en hún
syngur þar alls ekki um
ást sína til Eriks enda
sambandi þeirra lokið
af hennar hálfu þótt það
sé ekki eins ljóst fyrir
Erik.
Daland skipstjóri er alls ekki tví-
skipt persóna föður og gráðugs
manns eins og Jón Ásgeirsson segir,
heldur er hann ósköp venjulegur fað-
ir síns tíma; Wagner lagði ríka
áherslu á að hann yrði hvorki túlk-
aður sem hlægilegur né gráðugur,
heldur einmitt að framkoma hans sé
eðlileg, því á þessum tímum hafi það
verið hlutverk feðra að reyna að fá
dætrum sínum sem stöndugust
mannsefni. Það var það sem fyrir Da-
land vakti, ekkert annað. Hitt er ann-
að mál að Hollendingnum lá á að
vekja áhuga Dalands og tókst að
varpa nokkurri glýju í augu hans með
því að sýna honum fjársjóði sína.
Misskilningur Jóns Ásgeirssonar á
þessum hlutverkum hefur áhrif á
dóm hans um frammistöðu söngvar-
anna í þeim, en það bliknar þó hjá
þeim afleiðingum sem misskilningur
hans á sjálfum Hollendingnum hefur,
því hann setur skilning á öllu verkinu
upp í loft. Nafnið Hollendingurinn
fljúgandi nær í raun bæði yfir skipið
og skipstjóra þess. Hér skiptir miklu
máli að greina þar á milli. Allir sjó-
menn óttuðust að verða á vegi skips-
ins vegna þess fárviðris sem því fylgdi
og sökkti þeim sjálfum. Þar var alls
ekki illur vilji skipstjórans að baki,
heldur var þetta óhjákvæmilegur
fylgikvilli hinna grimmu örlaga sem
hollenski skipstjórinn mátti sæta og
var sjálfur helsta fórnarlambið fyrir.
Hvergi í óperunni kemur fram að per-
sóna hans hafi verið illgjörn eða
grimm. Hollendingurinn er í rauninni
fórnarlamb, en ekki gerandi! Hann er
bugaður af örlögum sínum, einsemd
og firringu. Þannig kemur hann fyrir
í fyrsta þætti, í öðrum þætti vaknar
hann til lífsins fyrir ást Sentu og í
þeim þriðja telur hann sig svikinn og
verður vegna bölvunarinnar að láta
sig hverfa.
Hollendingurinn verður í lokin
vonsvikinn yfir meintum svikum
Sentu, en óskar henni alls góðs og
gleðst yfir því að hún hafi sloppið við
þau örlög að týna lífinu eins og aðrar
konur sem hafa svikið hann. Hann
kveður hana fullur örvæntingar og
biturleika yfir örlögum sínum, en þá
kemur hin óvænta björgun - Senta
fórnar lífi sínu fyrir hann. Sú fórn
hefði að sjálfsögðu verið alveg til-
gangslaus ef litið er á Hollendinginn
sem illmenni, því þá ætti hann þá fórn
alls ekki skilið. Með slíkum misskiln-
ingi á hlutverki Hollendingsins fer
ekki hjá því að niðurstaðan og þar
með heildarmynd verksins verði allt
önnur en fyrir höfundi vakti, sjálfum
Richard Wagner. Í sýningu Þjóðleik-
hússins kemur heldur ekkert það
fram sem bendir til að leikstjóri
verksins hafi skilið það öðru vísi enda
virðist í þessari glæsilegu sýningu
vera um fremur hefðbundna túlkun á
persónum þess að ræða.
Misskilinn Hollendingur
Árni Tómas
Ragnarsson
Ópera
Misskilningur Jóns
Ásgeirssonar á þessum
hlutverkum, segir
Árni Tómas Ragn-
arsson, hefur áhrif á
dóm hans um frammi-
stöðu söngvaranna.
Höfundur er læknir.
AÐ LOKINNI ein-
setningu grunnskól-
anna í Kópavogi hefur
myndast svigrúm til að
efla innra starf skól-
anna. Mikilvægt er að
sú uppbygging verði í
senn markviss og hröð
á næstu árum, þar sem
sífellt stærri hluti
yngstu nemendanna
ver lunganum úr deg-
inum í skólanum. Sjálf-
stæðismenn í Kópavogi
leggja áherslu á að
grunnskólinn tvinni
faglegan metnað sam-
an við heilsteypt
barna- og unglinga-
starf.
Innihaldsríkur heilsdagsskóli
Foreldrar gera auknar kröfur um
að innan heilsdagsskólans svonefnda
þróist gjöfult umhverfi fyrir nem-
endur samfara aukinni viðveru
þeirra í skólanum. Þetta eru mjög
eðlilegar kröfur, sér í lagi með hlið-
sjón af því að tími til íþrótta- eða
tónlistarnáms er oftar en ekki
knappur að skóla loknum. Hér er
jafnframt mikið í húfi. Forvarnar-
gildi, ásamt þeim hvata til aukins
þroska og sjálfstæðis sem slík
áhugamál fela í sér, er óumdeilt. Þá
er skólinn kjörinn vettvangur fyrir
t.a.m. tónlistarkennslu hvað aðkomu
nemenda snertir. Við eigum almennt
auðveldara með að tileinka okkur
nýja þekkingu og færni fyrr á deg-
inum en í stressinu að vinnudegi
loknum.
Tónlistarnám samtvinnað
grunnskólastarfinu
Síðastliðið haust var farið af stað
með tilraunaverkefni í tónlist í Kárs-
nesskóla og Salaskóla í Kópavogi.
Undirstöðunám í hljóðfæraleik og
tónfræði bættist þannig við þá tón-
menntakennslu sem fyrir var. Til-
gangurinn var að sannreyna hvort
og þá hvernig færa megi metnaðar-
fulla tónlistarkennslu inn í grunn-
skólana og tryggja þannig jafnan að-
gang allra barna í Kópavogi að slíku
námi. Er skemmst frá því að segja
að þessi nýbreytni hefur mælst afar
vel fyrir, jafnt hjá foreldrum sem
nemendum.
Ný stefna í tónlistarkennslu
Það brautryðjandastarf sem unn-
ið hefur verið í Kársnesskóla og
Salaskóla er mikilvægur liður í
stefnu Sjálfstæðisflokksins í Kópa-
vogi varðandi tónlistarnám grunn-
skólabarna. Starfandi hefur verið
nefnd á vegum Kópa-
vogsbæjar um stefnu-
mótum í tónlistar-
kennslu og var
undirrituð, fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins,
formaður nefndarinn-
ar. Nái tillögurnar
fram að ganga færist
forskólanámið alfarið
inn í alla grunnskóla
bæjarins. Á þeim
grunni verður síðan
byggð upp tónlistar-
kennsla sem ná mun til
allra aldurshópa
grunnskólans. Tillögur
eru um að leitað verði
til tónlistarkennara,
t.d. frá Tónlistarskóla Kópavogs, til
að hafa umsjón með kennslunni og
sjá um faglega ráðgjöf. Jafnframt er
lagt til að tónlistarnáminu verði
einnig skapaður vettvangur í Saln-
um, hinu glæsilega tónlistarhúsi
okkar Kópavogsbúa. Þá eru tillögur
um sérstaka fræðslu um samspil
listgreina og upplýsingatækni, raf-
og tölvutónlist. Auk þess eru tillögur
um að samstarf Skólahljómsveitar
Kópavogs og grunnskólanna verði
styrkt, svo það helsta sé nefnt.
Skólastarfið tengt íþróttaiðkun
Þessi metnaðarfulla stefna segir
þó aðeins hálfa söguna hvað okkur
sjálfstæðismenn varðar. Við teljum
að efla verði til muna samstarf
íþróttafélaganna og grunnskólanna,
þannig að eðlileg samtenging verði á
milli skólastarfs og virkrar þátttöku
nemenda í íþróttum. Þá viljum við
færa íþróttakennsluna niður á leik-
skólastigið, samhliða því að tengslin
á milli þessara tveggja skólastiga,
leikskólans og grunnskólans, verði
styrkt með markvissum hætti.
Eflum enn
frekar innra
starf skólanna
Halla
Halldórsdóttir
Höfundur skipar 5. sæti framboðs-
lista sjálfstæðismanna í Kópavogi.
Kópavogur
Það brautryðjandastarf
sem unnið hefur verið í
Kársnesskóla og Sala-
skóla, segir Halla
Halldórsdóttir, er mik-
ilvægur liður í stefnu
Sjálfstæðisflokksins
í Kópavogi.
UMRÆÐUR um
skipulagsmál og Geld-
inganesið hafa tekið
einkennilega stefnu
síðustu daga, þegar R-
listinn hefur ákveðið að
fara í auglýsingastríð
við okkur sjálfstæðis-
menn til að réttlæta þá
ákvörðun sína að eyði-
leggja suðurhlíðar
nessins og gera þar
stórskipahöfn og iðnað-
arsvæði.
Við sjálfstæðismenn
höfum frá fyrsta degi
kosningabaráttunnar
lagt á það áherslu, að
við viljum koma í veg
fyrir tvöfalt umhverfisslys í Reykja-
vík með því að forða Geldinganesinu
frá eyðileggingu og jafnframt sjá til
þess, að strandlengjan við Ánanaust
og Eiðisgranda verði ekki eyðilögð
með uppfyllingu úr nesinu. Til að
árétta þessa stefnu okkar sýnum við
á myndrænan hátt í auglýsingu,
hvernig ætlun R-listans er að taka
alla gróðurþekjuna af suðurhlíðum
Geldinganess og auk þess sprengja
þar milljón rúmmetra af landi til að
skapa hafnaraðstöðu.
Í fyrstu svaraði R-listinn þessari
stefnu okkar á þann veg, að þetta
væri sérkennilegt kosningamál, því
að hann hefði í kosningunum 1998
fengið umboð til að
eyðileggja Geldinga-
nesið með þessum
hætti.
Næsta skrefið var,
að R-listinn greip til
þeirra varna að saka
okkur um, að sýna ekki
nægilega framsýni
vegna hafnargerðar
fyrir Reykjavík. Þegar
þessu var svarað á
þann veg, að sérfræð-
ingar teldu núverandi
hafnaraðstöðu myndu
duga í 30 til 50 ár og
augljóst væri af fram-
kvæmdum Eimskip í
Sundahöfn, að þar á bæ
væru menn ekki að hugsa sér til
neins hreyfings, var hlaupið í næsta
vígi.
Í auglýsingu, sem R-listinn hefur
birt, er dregið yfir gjána, sem þegar
hefur verið sprengd í Geldinganesi.
Ekki nóg með, að reynt sé að blekkja
með þessum hætti. Í texta segir:
„Það stendur ekki til að hafa í Geld-
inganesi iðnaðarhöfn. Í aðalskipulagi
er bannað að hafa iðnaðarsvæði í
Geldinganesi.“ Þetta er ekki rétt. Í
aðalskipulaginu, sem R-listinn telur
sér helst til framdráttar af afrekum
sínum, segir beinlínis, að á Geldinga-
nesi skuli vera iðnaðarsvæði og síðan
er það svæði skilgreint sem svæði
fyrir umfangsmikla iðnaðarstarf-
semi eða starfsemi sem talin er geta
haft mengun í för með sér.
Málflutningur R-listans síðustu
daga ber þess merki, að hann hafi
tapað fótfestunni í kosningabarátt-
unni. Stjórnmálamenn ná henni ekki
aftur með því að bera andstæðinga
sína röngum sökum. Við eigum að
leggja mál fram með jákvæðum
hætti og líta til framtíðar með hags-
muni allra borgarbúa að leiðarljósi.
Það höfum við sjálfstæðismenn gert
með skipulegum hætti í þessari
kosningabaráttu og boðið kjósendum
að gera við okkur samning um helstu
málefni næstu fjögurra ár. Eitt
þeirra mikilvægustu er að koma í veg
fyrir eyðileggingu Geldinganess.
Eyðileggjum ekki
Geldinganesið
Björn
Bjarnason
Höfundur skipar 1. sæti á borgar-
stjórnarlista Sjálfstæðisflokksins.
Reykjavík
R-listinn hefur tapað
fótfestunni í kosninga-
baráttunni, segir Björn
Bjarnason, og bjargar
sér ekki með rang-
færslum.
NÝVERIÐ voru
lagðir fram ársreikn-
ingar Mosfellsbæjar
fyrir árið 2001. Í þeim
kemur enn einu sinni
fram að meirihluti
framsóknar- og
vinstrimanna er ófær
um að stjórna og bera
ábyrgð á fjármálum
bæjarfélagsins.
Svo virðist sem
áætlanir séu gerðar
einvörðungu í þeim
tilgangi að fullnægja
lagalegum skyldum
og slá ryki í augun á
bæjarbúum. Í fjár-
hagsáætlun Mosfells-
bæjar fyrir árið 2001 var gert ráð
fyrir að rekstrarútgjöld fyrir fjár-
magnsliði næmu 997 milljónum
króna eða um 80% af skatttekjum
bæjarins. Reyndin var síðan allt
önnur. Samkvæmt fyrirliggjandi
ársreikningi námu þessi rekstrar-
útgjöld í raun 1.125 milljónum
króna eða tæpum 88% af skatt-
tekjum. Útgjöld umfram áætlanir
nema því 128 milljón-
um króna eða 12,8%.
Stjórnendur sem
stæðu með þessum
hætti að rekstri fyr-
irtækja sinna þyrftu
sennilega flestir að
taka pokann sinn.
Fjárhagsáætlun
fyrir árið 2001 gerir
ráð fyrir að skuldir
bæjarsjóðs og stofn-
ana hans yrðu 2.595
milljónir króna í lok
ársins. Samkvæmt
ársreikningnum eru
skuldirnar orðnar
2.945 milljónir króna,
sem sagt 350 milljón-
um króna hærri en áætlað var.
Þetta gerist þrátt fyrir að inn í
bæjarsjóð rynni 400 milljóna
króna greiðsla frá Reykjavíkur-
borg vegna breytinga á lögsögu-
mörkum. Ekki var gert ráð fyrir
þeirri greiðslu í fjárhagsáætlun.
Að teknu tilliti til gengisbreytinga
sem nema um 100 milljónum króna
hefur umframeyðsla, frá því sem
fram kemur í fjárhagsáætlun, ver-
ið um 650 milljónir króna. Ein-
hverjir halda sjálfsagt að hér sé
um grín að ræða en svo er alls
ekki.
Sjálfstæðismenn í Mosfellsbæ
ætla að tryggja ráðdeild í meðferð
fjármuna bæjarins. Við munum
gera raunhæfar áætlanir, áætlanir
sem standast, og með því koma í
veg fyrir að bæjarbúnar séu
blekktir. XD fyrir stefnufestu og
frumkvæði, xD fyrir fólk fyrst og
fremst.
Umframeyðsla 650 milljónir
Haraldur
Sverrisson
Mosfellsbær
Sjálfstæðismenn í Mos-
fellsbæ ætla, segir Har-
aldur Sverrisson, að
tryggja ráðdeild í með-
ferð fjármuna bæjarins.
Höfundur skipar 2. sæti á framboðs-
lista sjálfstæðismanna í Mosfellsbæ.