Morgunblaðið - 14.07.2002, Blaðsíða 1

MORGUNBLAÐIÐ 14. JÚLÍ 2002
TBL. 90. ÁRG. SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
Morgunblaðið/RAX
Skyggnst um á Skarði Jón Gunnar Jónsson sýnigestum kirkjuna á SkarðÁrtalið er á predíkunarstólnum í kirkjunni. /10
ferðalögSól og sæla í Salou bílarFord Mondeo dísil börnScooby-Doo bíóEdda og Óskar
Sælkerar á sunnudegi
Mamma, pasta, pitsa!
Þingvallavatn
-eitt fullkomn
asta vistkerfi
veraldar
Prentsmiðja
Morgunblaðsins
Sunnudagur
14. júlí 2002
B
Sænska verði opinbert
tungumál í Svíþjóð
10
Fjölmenningarleg
kennsla undir leik-
skólastjórum
komin 20
Veit hvað hjartað
í skólanum slær 16
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) samþykkti í fyrrinótt málamiðl-
unarlausn í deilunni um Alþjóðlega
sakamáladómstólinn sem tryggir
áframhaldandi þátttöku Bandaríkja-
manna í friðargæsluverkefnum á veg-
um Sameinuðu þjóðanna. Samkomu-
lagið er þannig hljóðandi að
dómstóllinn mun ekki geta ákært, eða
rannsakað, ríkisborgara þeirra ríkja
sem ekki standa að samningnum,
nema með samþykki Öryggisráðsins.
Samkomulagið gildir í eitt ár og verð-
ur hægt að endurnýja það að þeim
tíma liðnum.
Skömmu eftir að samkomulaginu
var náð samþykkti Öryggisráðið að
framlengja umboð lögreglusveita sem
starfa í Bosníu-Hersegóvínu á vegum
SÞ, en Bandaríkjamenn höfðu hótað
að beita neitunarvaldi sínu í því máli
til að lýsa óánægju sinni með saka-
máladómstólinn.
Samkvæmt samningnum um stofn-
un dómstólsins er hægt að ákæra rík-
isborgara ríkja sem ekki eru aðilar að
samningnum, ef brot það sem þeir
eru grunaðir um var framið í ríki sem
er aðili að honum, eða ef fórnarlambið
er ríkisborgari aðildarríkis.
Vildu varanlega friðhelgi
Bandaríkin, sem leggja til drjúgan
hluta þess mannafla og fjármagns
sem notað er til friðargæslu, vildu
ekki sætta sig við að dómstóllinn ætti
lögsögu yfir ríkisborgurum þeirra og
sló í brýnu milli þeirra og stuðnings-
manna dómstólsins þegar hann tók til
starfa 1. júlí síðastliðinn. Bandaríkja-
menn vildu upphaflega skilyrðislausa
og varanlega friðhelgi fyrir hermenn
sína en féllust á málamiðlunartillög-
una eftir mjög harða andstöðu ann-
arra ríkja.
Sendiherra Bandaríkjanna við SÞ,
John Negroponte, gaf út mjög harð-
orða yfirlýsingu eftir atkvæðagreiðsl-
una á laugardaginn. Hótaði hann al-
varlegum afleiðingum ef dómstóllinn
tæki Bandaríkjamann nokkurn tím-
ann höndum. „Engin þjóð ætti að van-
meta vilja okkar til að verja ríkisborg-
ara okkar,“ sagði hann.
Sendiherra Kanada við SÞ, Paul
Heinbecker, sagði það ekki í verka-
hring Öryggisráðsins að túlka alþjóð-
lega samninga sem gerðir hefðu verið
annars staðar. „Við teljum þetta sorg-
legan dag í sögu Sameinuðu þjóð-
anna,“ sagði hann í gær. „Það er óvið-
unandi að gerður sér greinarmunur á
fólki fyrir alþjóðalögum.“
Samkomulag næst um Alþjóðlega sakamáladómstólinn
Ákæra háð samþykki
Öryggisráðs SÞ
Sameinuðu þjóðirnar. AP, AFP.
RÚMRI viku eftir að um 37.000
lítrar af Gammel Dansk, hinu
þjóðlega áfengi Dana, runnu út
í á í bænum Dalby, um 45 kíló-
metra suður af Kaupmanna-
höfn, var um 6.000 lítrum af
viskíi skolað út í sömu á úr
sömu verksmiðju. Forstjóri og
aðrir yfirmenn verksmiðjunnar
Danish Distillers (DD) voru á
fundi til að ræða fyrra slysið
þegar þeir fengu fréttirnar af
því síðara. „Það er alger klikk-
un að þetta skuli koma tvisvar
fyrir,“ sagði framkvæmdastjóri
verksmiðjunnar.
Talsmenn DD fullyrtu að
fyrra atvikið hefði orðið vegna
þess að skemmdarverk hefðu
verið unnin á leiðslum verk-
smiðjunnar þannig að 37.000
lítrar af Gammel Dansk runnu
út í skólpkerfi verksmiðjunnar.
Síubúnaður í kerfinu réð ekki
við allt þetta magn og var
áfenginu því beint út í Tryggve-
vælde ána. Á fimmtudaginn
vildi hins vegar svo óheppilega
til að einn starfsmaður verk-
smiðjunnar þrýsti á rangan
hnapp og sturtaði um 6.000 lítr-
um af viskíi í skólpkerfið í stað
þess að senda það í annan tank.
Áfenginu
sturtað
niður
Kaupmannahöfn. AP.
ERNESTO, þriggja ára gamall
Perúbúi, raðar múrsteinum í múr-
steinaverksmiðju í höfuðborg
landsins, Líma. Það er algengt að
sjá börn að vinnu í Perú, allt frá
kúasmölum á landsbyggðinni til
barna sem þrífa bílrúður í fínustu
hverfum Líma. Yfirvöld í landinu
segja að um 1,83 milljónir barna á
aldrinum 6 til 17 ára vinni daglega,
en það er meira en fjórðungur allra
ungmenna á þessum aldri í Perú.
Barna-
þrælkun
í Perú
Reuters
KÍNVERSKI herinn er að nútíma-
væðast til að geta tekið Taívan með
valdi og til að minnka líkur á því að
Bandaríkjamenn geti komið í veg
fyrir það, samkvæmt skýrslu sem
bandaríska varnarmálaráðuneytið
sendi frá sér á föstudag. „Viðbún-
aður fyrir hugsanleg átök á Taívan-
sundi er drifkrafturinn á bak við nú-
tímavæðingu kínverska hersins,“
segir í skýrslunni. „Þrátt fyrir að
segjast vilja leysa deiluna um Taívan
á friðsamlegan hátt leitar Kína hern-
aðarlegra kosta í stöðunni.“
Þetta er í fyrsta skipti sem sér-
fræðingar varnarmálaráðuneytisins
draga í efa vilja Kínverja til að leysa
Taívanmálið á friðsamlegan hátt, en
Kínverjar líta á Taívan sem kín-
verskt hérað og hafa ætíð viljað ná
því undir sína stjórn. Í skýrslunni
segir að útgjöld Kínverja til varn-
armála séu um 5.500 milljarðar ís-
lenskra króna, eða um þrefalt það
sem kemur fram í opinberum tölum
frá Kína. Þá miðist þjálfun kín-
verskra hermanna enn frekar en áð-
ur að því að þeir geti tekist á við
bandarísk vopn og hermenn. Mikil
áhersla sé nú lögð á þjálfun í árásum
á flugvélar sem ekki sjást á ratsjá og
í að verjast eldflaugaárásum og
tölvuhernaði.
Í skýrslunni segir að á Nanking-
herstjórnarsvæðinu, sem er beint á
móti Taívan, séu að minnsta kosti
350 skammdrægar eldflaugar sem
borið geti kjarnaodda og geti Kín-
verjar bætt við um 50 eldflaugum á
ári. Þá hafi Kínverjar skipt út eldri
tegundum langdrægra kjarnaflauga
fyrir nýrri, enn langdrægari, og eru
jafnframt sagðir vera að fjölga orr-
ustuþotum í flugher sínum.
Kínverski
herinn nú-
tímavæðist
Washington. AFP.