Morgunblaðið - 14.07.2002, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 2002 21
sjálfsagður liður í starfi leikskólans
að hlusta á tónlist frá ólíkum heims-
hlutum, lesa bækur um börn í öðrum
löndum o.s.frv.“
Fordómarnir koma að heiman
„Nokkrar leikskólastýrurnar
minntust á heimskortið,“ grípur
Erla inn í. „Já,“ segir Kamilla. „Þær
töluðu um hversu mikilvægt væri að
hafa heimskortið sýnilegt inni í leik-
skólanum. Ef börnin væru að fara til
útlanda lægi beint við að sýna hópn-
um legu landsins og efna til um-
ræðna um lífshætti þar. Ekki þyrfti
heldur sérstakt tilefni til að efna til
umræðu um önnur samfélög í
tengslum við heimskortið,“ segir
hún. „Mér fannst líka athyglisvert
hvaða áherslu ein leikskólastýran
lagði á að fjölmenningarleg kennsla
yrði að vera samfella. Að sjálfsögðu
er eðlilegt að halda áfram ræktun
fordómaleysis og víðsýni á grunn-
skólastiginu.“
„Eitt sjokkeraði mig rosalega,“
segir Erla. „Ein leikskólastýran sem
ekki hafði farið út í fjölmenningar-
lega kennslu þótt hún væri farin að
skynja þörfina, sagði okkur frá því
að ein lítil stelpa af leikskólanum
hefði á fjögurra ára afmælisdaginn
sérstaklega tekið fram í leikskólan-
um að hún vildi alls ekki bjóða
„brúna stráknum“ í afmælið. Svona
lagað finna börn ekki upp hjá sjálf-
um sér. Neikvætt viðhorf gagnvart
fólki af erlendum uppruna hlýtur að
koma frá heimilunum. Gagnrýnin
hugsun á leikskólunum er þá enn
mikilvægari,“ segir hún og Kamilla
skýtur því inn í að ekki hafi verið far-
ið inn á svið kennslufræða í rann-
sókninni. „Þar eð talað er um
kennslu halda kannski einhverjir að
við höfum farið inn á svið kennara í
rannsókninni en svo er alls ekki.
Fjölmenningarleg kennsla er ekki
beint kennslustefna heldur sjónar-
horn þvert á alla kennslu. Annars
skilst mér að áhuginn meðal kennara
fari vaxandi, a.m.k. hefur verið
hleypt af stokkunum einu námskeiði
í tengslum við fjölmenningarlega
kennslu í Kennaraháskólanum.“
Norðurlandabúar ekki nýbúar
Erla og Kamilla segjast ekki hafa
kannað vísindalega hversu stórt
vandamál kynþáttafordómar væru á
Íslandi. „Aftur á móti fylgdumst við
vel með fjölmiðlaumræðunni á með-
an við vorum að vinna ritgerðina.
Kynþáttafordómar eru því miður
alltof útbreiddir á Íslandi, t.d. í að-
sendum greinum í dagblöðum. Sumt
er satt að segja á mörkum þess að
vera birtingarhæft. Opinbera um-
ræðan virðist aðallega snúast um að
verið sé að traðka á menningu Ís-
lendinga. Fólk virðist óttast að
hnattvæðingin hafi þau áhrif að
menning allra þjóða þynnist út og
verði að einni stórri klessu,“ segir
Erla. „Sem er mikill misskilningur.
Við verðum að setja hina heilögu
þrenningu, land, þjóð og tungu í
staðbundið (local) og hnattrænt (glo-
bal) samhengi. Hvert og eitt okkar á
eftir að túlka aðra menningarheima
út frá sinni eigin reynslu/menningu.
Hvort tveggja á eftir að þrífast hlið
við hlið án þess að verða að flat-
neskju.“
Kamilla bætir við að umræðan ein-
kennist af gífurlegri hræðslu við hið
óþekkta. „Fordómarnir virðast
koma verst niður á fólki með fram-
andlegt útlit. Norðurlandabúar eru
aldrei flokkaðir með nýbúum.
Smørrebrød hefur heldur aldrei ver-
ið talið ógna íslenskri menningu!
Aftur á móti á fólk með asískt og
annað framandlegt yfirbragð greini-
lega undir högg að sækja á Íslandi.“
Hafið þið trú á því að borgin eigi
eftir að veita leikskólum meiri hvatn-
ingu í tengslum við fjölmenningar-
lega kennslu í nánustu framtíð? „Við
vonum auðvitað að vinna okkar
stuðli að því að fjölmenningarleg
kennsla verði von bráðar sjálfsagður
hluti af starfi allra leikskóla. Við Ís-
lendingar búum yfir frábæru tæki-
færi til að falla ekki í sömu gryfju og
þjóðir eins og Þjóðverjar. Í Þýska-
landi er að alast upp önnur og þriðja
kynslóð fólks af tyrkneskum upp-
runa sem enn er litið á sem „Tyrki“,
þ.e. útlendinga í eigin landi,“ segir
Kamilla og ítrekar að fjölmenning-
arleg kennsla sé fyrirbyggjandi að-
gerð. „Sem – enn og aftur – snýr
jafnt að hópum barna af íslenskum
uppruna og erlendum.“
Það má segja að undirtitillbókarinnar eigi sér eiginundirtitil, sem er FráBrynjudal til Brunasands,
og skírskotar til þess svæðis sem
umfjöllun bókarinnar nær yfir. Í
bókinni eru 120 ljósmyndir og alls
42 skýringarkort. Spurt er margs
og svara leitað. Hvar eru bestu
veiðistaðirnir, hverjir fara með
veiðiréttinn, hvað kosta leyfin og
hvaða aðstaða er fyrir hendi? Einn-
ig er veiðisvæðum í mörgum til-
vikum lýst ítarlega og fjallað er um
veiðivon, agn og veiðiaðferðir.
Eiríkur er þrautreyndur stanga-
veiðimaður og hefur auk þess feng-
ist mikið við veiðiskrif. Hann var
fyrst spurður um tilurð bókarinnar
og hve langt væri síðan hugmyndin
að henni fæddist og hversu lengi
vinna hefði staðið yfir.
„Þórarinn Friðjónsson í Skerplu
átti hugmyndina. Hann gaf út Há-
lendishandbókina á síðastliðnu ári
en sú bók hefur selst í rúmlega
10.000 eintökum. Segja má að þær
góðu viðtökur sem sú bók fékk séu
kveikjan að útgáfu Stangaveiði-
handbókarinnar. Þórarinn fékk mig
til verksins og vinna við heimildaöfl-
un hófst í byrjun ársins.“
Lýstu þeirri vinnu sem fram hefur
farið...
„Heimildirnar að baki bókinni
eru eiginlega þrenns konar, þ.e.a.s.
ritaðar heimildir af ýmsum toga,
viðtöl við landeigendur eða þá sem
selja veiðileyfi á minna þekktum
veiðisvæðum og síðast en ekki síst
sú reynsla sem undirritaður hefur
aflað sér á sínum stangaveiðiferli.
Þar sem heimildaöflun hófst ekki
fyrr en í byrjun ársins þá varð það
að ráði að konan mín, Elínborg G.
Vilhjálmsdóttir, hjálpaði mér við
heimildaöflunina. Hennar starf var
aðallega fólgið í því að hringja í for-
menn veiðifélaga og veiðiréttareig-
endur á minna þekktum veiðisvæð-
um og fá upplýsingar um það
hvernig staðan væri núna. Ég fylgdi
svo þessum símhringingum eftir og
fékk nánari upplýsingar ef ég var
ekki sáttur við fyrstu upplýsingar.“
Að hverju er stefnt með þessari út-
gáfu?
„Hugmyndin var alltaf sú að gefa
sem ítarlegasta mynd af stanga-
veiðimöguleikum á Íslandi og und-
anskilja ekki neitt. Frá upphafi var
það haft að leiðarljósi að gera
minna þekktum veiðisvæðum hærra
undir höfði en gert hefur verið
lengst af á síðustu árum. Miklar
breytingar hafa orðið á veiðimögu-
leikum á síðasta áratug eða svo og
vötn og veiðisvæði sem áður voru
gjöful á góða fiska eru nú sum hver
vart svipur hjá sjón. Ágæti þessara
svæða var tíundað rækilega á árum
áður og síðan hafa þessar gömlu
upplýsingar gengið ljósum logum,
s.s. á veiðivefjum á Netinu, og ljóst
var að tímabært var orðið að koma
nýjum og ítarlegri upplýsingum á
framfæri.“
Hvernig er bókin byggð upp og
hvað verður landið klárað í mörgum
bindum?
„Frá upphafi sá ég þetta fyrir
mér sem þriggja binda ritröð og
vonandi gengur það eftir. Mér
fannst einboðið að byrja umfjöll-
unina í nágrenni við höfuðborgina,
þótt ekki væri nema vegna þess
mikla fjölda fólks sem býr á þessu
svæði. Eftir nokkra umhugsun
ákvað ég að byrja á Gullbringu- og
Kjósarsýslu og halda austur eftir og
taka með Vestur-Skaftafellssýslu.
Undirtitill bókarinnar, „Frá
Brynjudal að Brunasandi“, segir
e.t.v. mest um svæðið sem fjallað er
um þótt farið sé aðeins austur fyrir
Brunasandinn. Ástæðan fyrir því að
ekki var byrjað á Botnsá er sú, að
Hvalvatn, sem áin kemur úr, heyrir
til Vesturlandi, a.m.k. í mínum
huga. Næst verður byrjað á Botnsá
og haldið sem leið liggur vestur og
norður en eftir á að koma í ljós
hvort báðar Húnavatnssýslurnar
eða bara vestursýslan verður með í
næstu bók.“
Hver hafa viðbrögð veiðimanna
verið?
„Þau viðbrögð sem ég hef fengið
eru mjög jákvæð en ég geri mér
grein fyrir því að bókin hefur verið
svo skamman tíma í sölu eða aðeins
frá því fyrir helgi, að ég tel að menn
séu frekar að fagna framtakinu en
að þeir hafi lesið bókina spjaldanna
á milli.“
Kom þér sjálfum á óvart hversu
margir veiðivalkostir bjóðast mönn-
um?
„Ég verð að svara þessu játandi
jafnvel þótt ég telji mig hafa þekkt
mjög vel til veiðimöguleika áður en
ég tók þetta verkefni að mér. Það
sem kom mér jafnvel enn meira á
óvart var hve veiðiréttareigendur
gerðu lítið af því að reyna að fegra
hlut sinna veiðisvæða. Oft fengum
við hjónin svör sem þessi: „Elskan
mín, hér er engin veiði en ef fólk
hefur áhuga á því að prófa þá er
það guðvelkomið.“ Þá urðum við
líka vör við áhuga fólks á því að lát-
ið yrði reyna á veiðimöguleika þar
sem lítið hefur verið veitt á síðustu
árum.“
Er stefnt að því að hafa öll vötn
þarna inni, burtséð frá aðgengileika
þeirra og gæðum fyrir almenna veiði-
menn?
„Markmiðið er að hafa allt með.
Trúverðugleiki bókarinnar felst í
því að hafa upplýsingarnar sem ít-
arlegastar. Ég vil því nota tækifær-
ið og biðja veiðiréttareigendur og/
eða leigutaka að koma með upplýs-
ingar um það sem betur má fara í
þessu fyrsta bindi og sömuleiðis
ábendingar um framhaldið.“
Reiknarðu með að nota bókina
sjálfur?
„Ég get svarað því í einlægni að
ég mun hafa bókina í bílnum og not-
færa mér þær upplýsingar sem í
henni er að finna. Ég er þegar kom-
inn með augastað á nokkrum svæð-
um sem mig langar að kanna strax í
sumar. Svæði sem mér hafði ekki
hugkvæmst áður að gætu verið
spennandi veiðikostir. Ég ætla samt
ekki að nefna þá staði. Það velur
hver fyrir sig.“
Morgunblaðið/Arnaldur
Eiríkur St. Eiríksson, með bókina und-
ir höndum, segir nokkur orð við kynn-
ingu á bókinni á dögunum.
Fyrsta bindi Stangaveiðihandbókarinnar komið út
Frá Brynjudal
til Brunasands
Fyrir nokkru kom út Stangaveiðihandbókin, með
undirtitilinn Veiðiár og veiðivötn á Íslandi,
1.bindi. Ritið, sem er í fremur smáu broti með
sterka plasthlíf á kápu, er eftir Eirík St. Eiríksson
blaðamann og ritstjóra Veiðimannsins.
Guðmundur Guðjónsson ræddi við Eirík um bók-
ina, tilgang hennar og áherslur.
Morgunblaðið/Golli
Síðkvöldsstemming við Þingvallavatn.
Morgunblaðið/Einar Falur
Þriggja punda kuðungableikja úr
Þingvallavatni. Ótrúlega víða má
veiða vænan silung í vötnum og ám
landsins.