Morgunblaðið - 23.08.2002, Page 30

MINNINGAR
30 FÖSTUDAGUR 23. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
L
andbúnaðarráðherra
flutti á dögunum
ræðu á Hólum í
Hjaltadal og tókst
það sem öðrum hefur
áður tekist með Hólaræðu; að
vekja athygli og umtal, þó stund-
um hafi orð manna þar verið mis-
skilin og oftúlkuð. Athyglin er
stjórnmálamanninum mikilvæg
ekki síst þegar styttist í kosningar,
og fátt við athyglisverðar ræður að
athuga. Þó verður að setja hér
þann fyrirvara, að þegar ræðurnar
eru eingöngu settar saman til að
vekja athygli og stundarhrifningu
áheyrenda, þá horfir öðruvísi við.
Því miður var ræða landbún-
aðarráðherra að mestu þessarar
tegundar, og þar sem hann er
skörulegur þarf svo sem ekki að
koma á óvart þótt þeir sem á
hlýddu hafi hrifist með, og jafnvel
um stundarsakir tekið undir, þau
sjónarmið
sem sett
voru fram á
milli tilvitn-
ana úr Ein-
ræðum
Starkaðar og
fleiri ljóðum Einars Benedikts-
sonar.
Þeir sem þurftu að láta sér
nægja að lesa ræðuna því þeir
misstu af kynngimögnuðum flutn-
ingnum, hljóta hins vegar við lest-
ur á ákveðnum hlutum hennar að
spyrja sig hvað verið var að fara og
hver tilgangurinn var. Á einum
stað í ræðunni amast ráðherrann
til að mynda við því að sumum for-
stjórum séu greidd laun sem séu
mun hærri en þau sem forseti lýð-
veldisins fær. Samanburður við
laun æðstu valdsmanna þjóð-
arinnar á að sýna fram á að laun
sumra forstjóra séu of há. Sú
„nýja“ þróun að til séu menn sem
hafi hærri laun en forsetinn „þoli
ekki gleraugu réttlætis“, eins og
það er orðað. Ekki er útskýrt
hvers vegna það er ranglátt að ein-
hverjir hafi mun hærri laun en for-
seti Íslands, ef til vill er það of
sjálfsagt til að það sé nefnt. Þó er
það nú svo, að hætt er við að taf-
samt myndi reynast að finna dæmi
um það land þar sem forseti eða
sambærilegur ráðamaður er meðal
þeirra landsmanna sem hæst
þiggja launin. Ætli menn að leita
meðal sæmilega siðaðra ríkja eða
ríkja þar sem lýðræði er fyrir
hendi og réttarkerfið gengur vel
fyrir sig, þá er leitin vonlaus. Lík-
lega eru alræðisríki eina von
þeirra sem vilja finna ríki þar sem
þjóðarleiðtogi er meðal launa-
hæstu manna. Sjálfsagt er Kim
Jong Il til að mynda hátt launaður
á norður-kóreska vísu, en hvorki
landbúnaðarráðherra né aðrir
munu hafa áhuga á stjórnarfyr-
irkomulagi af því tagi sem þar er
við lýði.
Það fer ekki vel á því að laun séu
ákveðin á sviði stjórnmálanna, en
því miður er það svo að stundum
freistast stjórnmálamenn til að
höfða til öfundarinnar og krækja í
velvild hér og þar út á ódýran mál-
flutning. Vissulega vill enginn
maður að forseti landsins sé illa
haldinn í launum við brýn, anna-
söm og lýjandi störf sín, en það
verður bara alls ekki séð að forset-
inn eða aðrir séu verr settir þótt
sumir fái ríflegar greiðslur um
hver mánaðamót. Hafi einhver
starfsmaður, forstjóri eða annar,
of há laun, er það eigenda fyrir-
tækjanna að bregðast við því, ekki
stjórnmálamanna.
Að lokinni þessari athugasemd
sinni um tekjuskiptingu lands-
manna vék ráðherrann að eigna-
skiptingunni og taldi að löggjafinn
þyrfti að takmarka vald og huga að
skiptingu eigna. Og hér var ekki
átt við að takmarka vald löggjaf-
ans sjálfs eða framkvæmdavalds-
ins, nei, áhyggjurnar sneru að
borgurunum og völdum þeirra og
eignum. Sérstaklega var minnst á
menn sem hefðu hagnast svo að
þeir geti keypt „banka, sparisjóði,
fjölmiðla og allt milli himins og
jarðar“. Hér er umbúðalítið lýst
áhyggjum af því að til eru menn í
þessu þjóðfélagi sem hafa hagnast
á viðskiptum erlendis og hafa í
framhaldi af því áhuga á að fjár-
festa í innlendum fyrirtækjum.
Einhvern tímann hefði þetta þótt
lofsvert en nú virðist landbún-
aðarráðherra vera á móti því að
þessir menn færi nýfengið fé sitt
hingað til lands.
Ráðherrann segir að lokum um
þetta að nýjar og skýrar línur
þurfi, samfélag okkar þrífist best
sé auði og völdum dreift og að
eignaraðildin að auðsuppsprett-
unni sé margra en ekki fárra. Ekki
er gott að vita nákvæmlega hvað
verið er að fara með þessu frekar
en svo mörgu öðru í ræðunni, og
fjarri því fer að línurnar hafi verið
skýrðar. Um dreifingu auðs og
valda er þó óhætt að fullyrða að
best fer á því að völdum sé dreift
með þeim hætti að enginn geti
ákveðið fyrirfram hver dreifing
auðsins skuli vera. En undir það
má út af fyrir sig taka að nauðsyn-
legt er að eignaraðildin að auðs-
uppsprettunni sé margra en ekki
fárra, en þá verða menn líka að
vita hver uppspretta auðs er. Sú
uppspretta er framtakssemi ein-
staklinganna og það sem er ein-
mitt mikilvægt er að þess sé gætt
að allir geti nýtt krafta sína og að
enginn verði til að hindra annan
mann í því.
Þegar amast er við því að ein-
hverjum mönnum hafi gengið vel í
viðskiptum þá er það ekki til að
stuðla að aukinni framtakssemi
eða auka auðlegð þjóðarinnar.
Vitaskuld þurfa menn í viðskipta-
lífinu – rétt eins og aðrir – að fara
eftir eðlilegum leikreglum, svo
sem að halda gerða samninga.
Reglur um að menn megi ekki
efnast nema upp að því marki sem
stjórnmálamönnum þóknast telj-
ast hins vegar ekki til eðlilegra
leikreglna.
Menn skyldu líka hafa í huga að
það er ekkert nýtt, hvorki hér á
landi né annars staðar, að einstaka
menn efnist vel og verði miklu auð-
ugri en flestir aðrir menn. Þannig
hefur þetta frá örófi alltaf verið og
þó sumir vilji hafa eitthvað út úr
því að slá fram þeirri kenningu að
einmitt nú sé miklu meira bil að
verða milli efnamanna og annarra,
þá hefur bilið sennilega sjaldan
eða aldrei verið minna.
Annað sem vert er að hugleiða
er að þrátt fyrir þá staðreynd að
sumir hafa efnast vel á síðustu ár-
um – og jafnvel mun meira en
meðalmaðurinn – þá hefur al-
menningur aldrei haft það betra
en einmitt nú. Og það skyldi þó
ekki vera að þarna sé eitthvert
samhengi á milli; að í þjóðfélagi
þar sem frelsi ríkir í viðskiptum og
menn eiga þess kost að efnast, að
þar farnist öllum best.
Einræður
á Hólum
„Líklega eru alræðisríki eina von þeirra
sem vilja finna ríki þar sem þjóðarleið-
togi er meðal launahæstu manna.“
VIÐHORF
Haraldur
Johannessen
haraldurj@mbl.is
✝ RagnheiðurPetra Sigfúsdótt-
ir fæddist á Seyðis-
firði 22. júlí 1920.
Hún lést á líknardeild
Landspítalans á
Landakoti 17. ágúst
síðastliðinn. Foreldr-
ar Ragnheiðar voru
Ástríður Ingimund-
ardóttir frá Sörla-
stöðum í Seyðisfirði
og Sigfús Pétursson
frá Egilsseli í Fellum
á Héraði. Systir
Ragnheiðar var
Kristín Helga, d.
1996. Ragnheiður giftist árið 1945
Guðmundi Guðjónssyni hárskera
frá Tóarseli í Breiðdal. Foreldrar
hans voru Jónína Sigurbjörg Ei-
ríksdóttir og Guðjón Jónsson.
Börn Ragnheiðar eru: 1) Sigfús
Guðmundsson, maki
Auðbjörg Ögmunds-
dóttir. Börn þeirra
eru Ögmundur og
Þórdís, maki Jökull
Þór Ægisson, dóttir
þeirra er Birta Líf. 2)
Ástvaldur, maki Jór-
unn Garðarsdóttir.
Börn þeirra eru Guð-
mundur Arnar, maki
Lilja Unnarsdóttir,
sonur þeirra Óskírð-
ur Guðmundsson. 3)
Ragnheiður Kristín,
maki Erling Freyr
Guðmundsson.
Ragnheiður ólst upp og bjó á
Seyðisfirði til 1962, flutti þá til
Reykjavíkur.
Útför Ragnheiðar verður gerð
frá Langholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Okkur langar með nokkrum orð-
um að minnast Ragnheiðar, ömmu.
Það var alltaf gaman að fá að gista
hjá ömmu og afa á Kleppsveginum
og vorum við ávallt aufúsugestir.
Fastir liðir í heimsóknum okkar voru
göngutúrar um hverfið, sögustundir
og söngur. Aldrei vorum við í vand-
ræðum með að eyða tímanum.
Amma hafði gott lag á okkur krökk-
unum og kenndi okkur snemma að
spila. Fyrst snákaspilið, seinna veiði-
mann, Ólsen og Rommí. Oft var spil-
að fram á kvöld í eldhúsinu með heitt
kakó og kökur. Við sátum gjarnan og
lituðum í litabækur, lásum og byggð-
um spilaborgir. Á meðan nýtti hún
tímann og leysti krossgátur, eitthvað
sem amma var dugleg við. Það var
alltaf ró og friður á heimilinu.
Amma var snilldarkokkur og bak-
ari og gat töfrað fram dýrindis kræs-
ingar með engum fyrirvara og alltaf
nóg til. Jólabakstur og laufa-
brauðsgerð voru árvissir viðburðir.
Amma leiðbeindi okkur af þolinmæði
hvernig ætti að hnoða „kakókúlurn-
ar“ og hversu langar „vindlakökurn-
ar“ ættu að vera.
Minningar okkar þegar hún vann
á Hrafnistu sem bókavörður eru
sveipaðar ævintýraljóma. Við feng-
um oft að fara með henni þangað.
Hún gekk um húsið með bókavagn-
inn og spjallaði við gamla fólkið.
Stórar og gamlar bækur í hillum sem
náðu upp í loft og í horninu sat amma
og vann með mikilli nákvæmni við að
raða og merkja bækur.
Það var alltaf gaman að ræða við
ömmu. Hún hafði frá mörgu að
segja. Við dáðumst að því hversu
minnug hún var þegar hún sagði
okkur frá æskuárunum á Seyðisfirði.
Hún og afi ferðuðust mikið, bæði
innanlands og utan. Maður lifði sig
inn í ferðasögurnar, því þær voru svo
líflegar. Aldrei skorti umræðuefnin.
Hún varð mjög stolt þegar hún varð
langamma og fylgdist hún náið með
okkur öllum. Bar hún hag okkar
allra fyrir brjósti. Hvíl í friði, elsku
amma og langamma.
Minning þín er ljós í lífi okkar.
Þórdís, Guðmundur Arnar,
Ögmundur, Ragnheiður
Kristín. Birta Líf og óskírður
Guðmundsson.
Elsku Ragga mín. Nú er komið að
leiðarlokum. Margs er að minnast og
margs er að sakna. Minningarnar
koma upp í hugann eins og perlur á
festi. Þær fyrstu frá því er þið bjugg-
uð á Seyðisfirði. Það var mikill sam-
gangur á milli heimilanna. Þið voruð
dugleg að koma upp í Hérað og það
var svo gaman að fá ykkur, þið voruð
alltaf svo hress og kát. Eins fórum
við fjölskylda mín niður á Seyðis-
fjörð og í Steinholt. Mér fannst ég
komin í ævintýrahöll þegar ég kom
þangað. Húsið var svo fallegt og til-
komumikið.
Ein minninganna er frá því er við
fórum í ferð suður í Suðursveit. Við
fórum á einum bíl, Landrover, sem
þið áttuð. Á leiðinni tókum við upp
kerlingu „Gróu á Leiti“. Hún talaði
mikið og var alveg viss um að þú og
pabbi væruð hjón og á ferð með
krakkana ykkar sex. Við vorum oft
búin að hlæja að þessu.
Árin liðu og þið fluttuð til Reykja-
víkur. Þar fékk ég að vera hjá ykkur
þegar ég var í Kennaraskólanum.
Þið tókuð mér eins og ég væri ein af
fjölskyldunni og mér hefur ætíð síð-
an fundist það vera svo.
Við brölluðum margt Ragga mín.
Okkur fannst til dæmis alveg nauð-
synlegt ef við áttum leið í bæinn að
kaupa hunangsköku í Bernhöftsbak-
aríi. Þær voru alveg toppurinn að
okkar mati. Annars þurfti ekki að
kaupa neinar kökur þegar þú áttir í
hlut, þar sem þú varst sannur lista-
maður í matargerð og bakstri.
Síðasta minning mín um þig var
nú í byrjun ágúst. Ég kom til þín upp
á sjúkrahús. Þú varst hress og við
áttum góða stund. Þú varst sátt við
að vera að fara og ég veit að þú bíður
með opinn faðminn þegar við hitt-
umst á ný. Vertu sæl elskan og Guð
veri með þér.
Jónína Sigrún (Ninna).
RAGNHEIÐUR
PETRA
SIGFÚSDÓTTIR
✝ Helgi Kristjáns-son fæddist á Ísa-
firði 24. júlí 1925.
Hann lést á Heilbrigð-
isstofnun Suðurnesja
miðvikudaginn 14.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Kristján Guðmunds-
son skipstjóri frá Súg-
andafirði, f. 14.9.
1895, d. 19.9. 1965, og
Sveinbjörg Elín Júl-
íusdóttir húsfreyja, f.
2.1. 1896, d. 16. 1.
1971. Helgi var þriðji í
röð níu systkina. Þau eru Ester, f.
20.9. 1921, Unnur, f. 25.8. 1923,
Karl, f. 7.10. 1926, d. 9.2. 1943, Sig-
ríður, f. 27.11. 1928, Marta, f. 20.8.
1930, Dagrún, f. 30.1. 1936, Sól-
veig, f. 14.7. 1937, og Karlotta, f.
23.2. 1947.
Hinn 14. september 1955 giftist
Helgi giftist eftirlifandi eiginkonu
sinni Soffíu Magnúsdóttir frá Ísa-
firði, f. 11.2. 1927. Börn þeirra eru:
Sveinn, f. 25.5. 1956, maki Árdís
Gísladóttir, f. 4.6. 1963; Magnús, f.
20.7. 1957, maki Björg Gunnsteins-
dóttir, f. 2.7. 1957; Rúnar, f. 10.2.
1959, maki Þuríður Árnadóttir, f.
21.4. 1967; Smári, f.
10.4. 1961, maki
Hjördís Björk Garð-
arsdóttir, f. 13.1.
1969; og Kristín, f.
26.11. 1964, maki
Pétur Árnason, f.
20.1. 1963. Barna-
börnin eru sextán og
barnabarnabörnin
tvö.
Helgi fluttist á
fyrsta ári ásamt for-
eldrum sínum til Súg-
andafjarðar og bjó
þar til ársins 1955.
Þar óx hann úr grasi og stundaði
sjósókn um leið og aldur og þroski
leyfðu. Árið 1955 fluttist hann
ásamt eiginkonu sinni búferlum til
Keflavíkur og bjuggu þau þar síð-
an. Í Keflavík stundaði Helgi ýmis
störf til sjós og lands. Árið 1967
réðst hann til starfa hjá Rafveitu
Keflavíkur og síðar Hitaveitu Suð-
urnesja eftir sameiningu Rafveit-
unnar og Hitaveitunnar. Þar starf-
aði hann til ársins 1993 er hann lét
af störfum fyrir aldurssakir.
Útför Helga verður gerð frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Elsku pabbi, þá er komið að
kveðjustund. Ég hef þá trú að nú líði
þér betur, þessi síðustu ár voru þér
erfið.
Við börnin þín og barnabörn vor-
um það sem veitti þér mesta gleði í
lífinu, alla tíð léstu mig óspart finna
hvað ég var þér mikils virði og börn-
in mín eftir að þau komu í heiminn.
Hvern dag komstu í heimsókn á
Hlíðarveginn til þess að vita hvernig
við hefðum það og hvort allt væri í
lagi. Síðustu mánuðina sem þú varst
heima var það mesta gleði þín að
koma og sjá okkur fallegu stelpurn-
ar þínar eins og þú alltaf sagðir.
Þegar ég hugsa til baka um æsku-
ár mín er það sem fyrsta kemur upp
í hugann hvað þú kenndir mér
margt um lífið og hafðir gaman af að
hafa mig í kringum þig, það held ég
að sé besta gjöf sem foreldrar geta
gefið börnum sínum og er ég þér af-
ar þakklát.
Þú varst ótrúlega duglegur að
fylgja börnunum mínum í því sem
þau voru að gera, ekki voru haldnir
tónleikar þar sem þau spiluðu nema
afi og amma væru á staðnum til að
hlusta. Mér verður það ætíð minn-
isstætt þegar Hafdís Ósk spilaði í
Grindavíkurkirkju aðeins fimm ára
gömul á litlu fiðluna sína „Guð gaf
mér eyra“ sem upp frá því var uppá-
haldslagið þitt, þú sagðir öllum frá
þessu með miklu stolti.
Þegar þú varst orðinn svona mikið
veikur eins og þú varst síðasta ár
fannst þér ótrúlega gott að koma og
hlusta á Hafdísi spila á fiðluna, það
veitti þér ómælda gleði og ró. Litla
Laufey Soffía veitti þér ekki minni
gleði, bara að koma og horfa á hana,
fá að kaupa handa henni kjól og sjá
hana fína veitti þér mikla gleði. Eftir
að þú fórst á sjúkrahúsið vildi Lauf-
ey Soffía alltaf koma og heimsækja
afa, gefa þér Fresca að drekka og
vera góð við þig. Þótt þú værir hætt-
ur að geta tjáð þig með góðu móti
fann hún hvað þér leið vel að hafa
okkur í kringum þig.
Þegar ég kvaddi þig á afmælis-
daginn þinn í lok júlí, þá á leið til út-
landa í frí, var það fjari mér að
svona stutt væri eftir af lífshlaupi
þínu. Kvöldið sem ég kom heim kom
ég síðan til að sjá þig. Þá var eins og
þú værir að bíða eftir mér, þú klapp-
aðir mér eins og þú þekktir mig og
værir glaður að sjá mig.
Þegar ég læt hugann reika til
baka koma ótrúlega margar góðar
minningar upp í hugann sem ekki
verða hér festar á blað en eru
geymdar í huga mér um aldur og
ævi.
Ég kveð þig með lítilli bæn sem
við Laufey förum oft með fyrir þig á
kvöldin. Elsku pabbi, hvíldu í friði.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson.)
Þín dóttir,
Kristín.
HELGI
KRISTJÁNSSON