Morgunblaðið - 02.10.2002, Síða 19

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. OKTÓBER 2002 19
DÓMAR manna um frammistöðu
Bill Clintons í embætti forseta
Bandaríkjanna eru misjafnir en
eitt er ljóst: hann er enn í hópi
mestu áhrifamanna í Demókrata-
flokknum og einhver öflugasti
fjáröflunarmaður hans. Hann hélt
sig til hlés í kosningunum fyrir
tveim árum af ótta við að gera
fremur ógagn en gagn. En nú er
öldin önnur og dagskrá forsetans
fyrrverandi er fullskipuð fram að
þingkosningunum í nóvember. Er
hann einkum fenginn til að hvetja
fólk til dáða á svæðum þar sem
demókratar eru þegar öflugir
auk þess sem vitað er að hann
nýtur mikilla vinsælda meðal
blökkufólks.
Nýlega kom hann á fund í
Detroit, virtist vel á sig kominn
og klæddur dýrum tískufatnaði.
Gesturinn kinkaði kolli til saxó-
fónleikarans á sviðinu um leið og
sveitin hóf að leika eftirlætislag
Clintons sem veifaði til fagnandi
manngrúans.
Þegar látunum linnti loksins
sagði hann: „Þið vitið að ég get
ekki boðið mig fram í neitt emb-
ætti,“ en bætti svo glottandi við:
„Ég get sagt hvað sem ég vil.“
Clinton er nú 56 ára gamall og
óvenju ungur þegar um fyrrver-
andi forseta er að ræða. Fyrst í
stað virtist hann eiga erfitt með
að fóta sig eftir að hafa látið af
embætti í janúar 2001 en segir nú
að sér líði ágætlega. Eiginkonan,
Hillary Rodham Clinton öld-
ungadeildarþingmaður, sjái um
stjórnmálin „og það hentar mér
ágætlega“, segir hann.
Clinton og Gore
ekki nánir vinir
Nokkrir af þeim sem renna
hýru auga til forsetakosninganna
2004 og útnefningar á frambjóð-
anda demókrata hafa fengið ráð
hjá Clinton, meðal þeirra eru öld-
ungadeildarþingmennirnir Joe
Lieberman, John Kerry og John
Edwards, einnig Howard Dean,
ríkisstjóri í Vermont. Öðru
hverju ræðast þeir einnig við,
Clinton og Al Gore, varaforseti
hans bæði kjörtímabilin en þeir
eru þó ekki sagðir nánir félagar.
Fyrrverandi samstarfsmenn
segja að Clinton hafi venjulega
verið snjallastur allra í Hvíta hús-
inu þegar fjallað var um að
skipuleggja kosningabaráttu. Ný-
lega greip Clinton inn í málin í
New York-ríki og fékk Andrew
Cuomo, sem var ráðherra hús-
næðismála í ríkisstjórn hans, til
að hætta við að keppa um útnefn-
ingu demókrata í tengslum við
ríkisstjórakosningarnar. Menn
telja að Cuomo hafi ekki átt
nokkra möguleika á að sigra.
Bent hefur verið á að ef til vill
hafi umhyggja fyrir Cuomo hin-
um unga ekki ráðið mestu um af-
skipti Clintons heldur hafi hann
viljað tryggja að eiginkonan,
Hillary Rodham Clinton, gæti
vafningalaust stutt þann sem lík-
legastur væri til að sigra í próf-
kjörinu.
Forsetinn fyrrverandi hefur
eins og aðrir slíkir lagt hart að
sér við að tryggja sér gott eft-
irmæli. Hann er að rita bók um
ferilinn og fékk fyrirframgreiðslu
er nemur 12 milljónum dollara,
rúman milljarð króna. Einnig
hefur hann ferðast um allan heim
til að halda fyrirlestra og þegið
himinháar fjárhæðir fyrir. Þá
hefur hann fetað í fótspor Jimmy
Carters og tekið þátt í mann-
úðarstarfi, barist gegn útbreiðslu
alnæmis í Afríku og stofnað
menntasjóð fyrir aðstandendur
fórnarlambanna 11. september.
Síðastnefnda framtakið er gert í
samvinnu við gamlan keppinaut,
repúblikanann Bob Dole sem tap-
aði fyrir Clinton 1996.
Sagnfræðingurinn Douglas
Brinkley, sem ritað hefur bók um
Carter, segir þó að Clinton sé
eins ólíkur Carter og hugsast
geti, hinn fyrrnefndi sé allt of
hrifinn af samkvæmislífi og um-
tali til að geta fært persónulegar
fórnir eins og Carter eftir að
hann yfirgaf Hvíta húsið í árs-
byrjun 1981. „Tími Clintons eftir
forsetaferilinn er enn helgaður
pólitískum völdum,“ segir Brink-
ley. Fullyrðir hann að í þessum
skilningi hafi enginn fyrrverandi
forseti verið jafn athafnasamur
og Clinton síðan í tíð Theodore
Roosevelt, sem var forseti 1901–
1908.
Trúverðugleikinn
óvenju lítill
Kannanir sýna samt sem áður
að almenningur í Bandaríkjunum
er mjög klofinn í afstöðu sinni til
Clintons og valdatíma hans. Menn
eru annaðhvort með honum eða á
móti, sjaldan nokkur millivegur.
Fyrr á þessu ári sýndi könnun
Gallups að hrifning af gerðum
hans sem forseta er minni en
dæmi eru um þegar borið er sam-
an við forvera hans í embættinu.
Andrew Kohut, sem rekur sjálf-
stæða rannsóknastofnun er kann-
aði álit fólks á Clinton, sagði að
trúverðugleiki hans fengi „ótrú-
lega“ lága einkunn.
Sums staðar virðast menn telja
að nærvera hans getið skaðað
fremur en hjálpað. Mark Pryor,
frambjóðandi demókrata í
Arkansas, heimaríki Clintons, til
öldungadeildarinnar sagðist vera
önnum kafinn og komst ekki þeg-
ar Clinton efndi til fundar með
demókrötum í ríkinu í ágúst.
Erskine Bowles, er var um hríð
framkvæmdastjóri Hvíta hússins í
tíð Clintons, keppir nú við Eliza-
beth Dole um sæti öldungadeild-
arþingmanns í Norður-Karólínu.
Bowles hreykir sér í kosninga-
áróðrinum af reynslunni í Wash-
ington en gerir lítið úr því að
hann hafi átt persónuleg sam-
skipti við Clinton (nema í sér-
hönnuðum áróðri sem sendur er
milliliðalaust til blökkumanna í
ríkinu.) Dole sleppir hins vegar
aldrei neinu tækifæri til að minna
kjósendur á að Bowles hafi unnið
fyrir Bill Clinton.
Vonbiðlar fá ráð hjá
reyndum manni
Bill Clinton er enn meðal áhrifamestu
manna í flokki demókrata, duglegur
við fjáröflun og gefur væntanlegum
forsetaframbjóðendum hollráð
AP
Bill Clinton snemma í september ásamt Lorettu Sanches, fulltrúadeild-
arþingmanni úr röðum demókrata í Kaliforníu. Forsetinn fyrrverandi
hefur komið fram á fundum með mörgum demókrataþingmönnum í að-
draganda kosninganna sem verða í nóvember.
Detroit. The Baltimore Sun.
E-pillu-
neysla
tengd
Parkin-
son-veiki
NÝJAR rannsóknir í Banda-
ríkjunum benda til, að e-pillan
geti valdið Parkinson-veiki hjá
neytendum hennar. Er engin
lækning til við þeim sjúkdómi.
Niðurstöður rannsóknarinn-
ar, sem unnin var undir stjórn
dr. George Ricaurte við John
Hopkins-háskólann í Balti-
more, benda til, að e-pillan, sem
er vinsælt fíkniefni hjá ungu
fólki, sé enn hættulegri en áður
var talið. Sagði frá þessu í Berl-
ingske Tidende í fyrradag en
tímaritið Science greindi frá
rannsókninni.
Rannsóknin, sem gerð var á
öpum, sýndi, að milli 60 og 80%
af taugaendum í svokölluðum
griplum, sem framleiða dópam-
ín, eyðilögðust eftir aðeins fáa
e-pilluskammta. Það eru ein-
mitt þessar griplur, sem eyði-
leggjast í Parkinson-sjúkling-
um. Eru fyrstu einkennin
skjálfti en lokastigið næstum
alger lömun.
Dr. Ricaurte segir, að ekki sé
vitað með vissu hvort e-pillan
hafi sömu áhrif á menn og apa
en líklegt megi það þó teljast.
„Stóra spurningin er hvort
fjöldi e-pilluneytenda sé með
Parkinson-veiki á byrjunar-
stigi. Það hefur enn ekki verið
rannsakað,“ segir dr. Ricaurte.
Danski geðlæknirinn Henrik
Rindom segir, að stórneytend-
ur e-pillunnar séu augljóslega í
mestri hættu og rannsóknin
sýni, að þetta fíkniefni, sem
sumir töldu hættulaust, sé í
raun stórhættulegt.
FRÉTTIR
mbl.is