Morgunblaðið - 16.11.2002, Blaðsíða 34

ÚR VESTURHEIMI
34 LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
„VIÐURKENNINGIN er ánægjuleg stað-
festing á langri ferð, meira en þriggja áratuga
ferð,“ sagði Martha Brooks, þegar greint var
frá því í vikunni að bók hennar True Confess-
ions of a Heartless Girl, sem kom út í
tengslum við rithöfundaþingið í Winnipeg í
september og hefur verið á metsölulista í Kan-
ada síðan, hefði verið útnefnd til Bókmennta-
verðlauna landsstjórans eða The Governor
General’s Literary Award, í flokki unglinga-
bóka. Verðlaunaathöfnin verður í Ottawa 19.
nóvember og fær Martha þá m.a. skattfrjálsa
ávísun upp á 15.000 kanadíska dollara, um
825.000 krónur, en ráðgert er að bókin verði
gefin út í Bandaríkjunum í mars á næsta ári.
„Þetta er dásamlegt,“ sagði Martha við
Morgunblaðið þegar hún var tilnefnd til verð-
launanna, „og tilfinningin er alltaf jafn góð,“
bætti hún við, en áður höfðu þrjár bækur
hennar verið tilnefndar til þessara verðlauna.
„Ég á mér tvær ástríður, bókaskrif og söng,
og svona tilnefningar og verðlaun eru stað-
festing á því að þessar ástríður skila ein-
hverju.“
Martha segir að mikil goðsögn hafi ávallt
fylgt Bókmenntaverðlaunum landsstjórans. Í
enskum bókmenntum í 10. bekk hafi hún í
fyrsta sinn lesið kanadíska skáldsögu. Sögu-
svið bókarinnar hafi verið Halifax um 1917 og
eftir lesturinn hafi hún hreinlega fallið fyrir
landinu sínu, Kanada. „Höfundur bókarinnar
hafði fengið Bókmenntaverðlaun landsstjór-
ans og ég ákvað að taka hann mér til fyr-
irmyndar. Fimmtán ára taldi ég að hugs-
anlega gæti ég skrifað eins og hann. Síðan hef
ég skrifað sjö bækur fyrir unglinga, en nýjasta
bókin á reyndar líka erindi til fullorðinna, því
þótt helsta persónan sé sautján ára stúlka eru
allar aðrar persónur fullorðið fólk. Þetta er
saga um frelsi, trú og töframátt ástarinnar.“
Djasssöngkona í fremstu röð
Þótt bækur hennar séu vel kunnar í Kanada
og Martha Brooks sé viðurkenndur og marg-
verðlaunaður rithöfundur hefur hún ekki síður
látið til sín taka á tónlistarsviðinu og þykir frá-
bær djasssöngvari. Í haust fékk hún Tónlist-
arverðlaun Manitoba, The Prairie Music
Award, fyrir nýjasta geisladisk sinn, Change
of Heart, sem var valinn besti djassdiskur
sléttunnar. Hún hefur verið upptekin við tón-
leikahald að undanförnu auk þess sem hún
hefur æft með Simfóníuhljómsveit Winnipeg
vegna fyrirhugaðra tónleika snemma á næsta
ári. „Þessar ástríður, skrifin og tónlistin, hafa
komið jafnvægi á líf mitt,“ segir hún, „og jafn-
vægi skiptir mjög miklu máli í umhverfinu.“
Hún er eitthvað svo innileg og elskuleg og
þótt hún gleðjist yfir verðlaunum haustsins á
báðum sviðum raska þau ekki konunni sem á
dótturina Kirsten með eiginmanninum Brian.
Annað stendur henni nær. „Haustið hefur ver-
ið ótrúlega spennandi, en hápunkturinn var
þegar dóttir okkar trúlofaðist á þakkargjörð-
arhátíðinni,“ segir hún.
Til Íslands á næsta ári
Fyrr á líðandi ári valdi verkefnisnefnd Þjóð-
ræknisfélags Íslendinga í Vesturheimi, The
International Visits Program, m.a. styrkþega
úr hópi listamanna til að heimsækja Ísland í ár
og á næsta ári er Martha Brooks í hópi þeirra
útvöldu, en hún kemur til með að kynna bæk-
ur sínar og halda tónleika á Íslandi á næsta
ári. Í því sambandi hefur m.a. verið rætt um
að bandarísk sjónvarpsstöð fylgi henni eftir á
Djasshátíðinni í Reykjavík og sendi út efni
með henni í Bandaríkjunum. „Þetta er spenn-
andi verkefni og ég hlakka til að koma til Ís-
lands í fyrsta sinn,“ segir listakonan, en hún á
rætur að rekja til landsins; afi hennar í móð-
urætt var Runólfur Marteinsson, sem skrifaði
m.a. bókina Ævisaga séra Jóns Bjarnasonar,
og kona hans var Ingunn Bardal. „Mig hefur
langað til að heimsækja Ísland í mörg ár og
fljótlega verður draumurinn að veruleika. Eft-
ir því sem ég fræðist meira um íslenska upp-
runann geri ég mér betur grein fyrir að margt
af því sem ég hugsa, finn og geri kemur ómeð-
vitað frá þessum rótum.“
Frelsi, trú og
töframáttur
ástarinnar
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Rithöfundurinn og djasssöngkonan Martha
Brooks með verðlaunabókina og -diskinn.
Æðstu bókmenntaverðlaun Kanada verða afhent í ýmsum flokkum á þriðjudag og er Martha Brooks frá Winnipeg á meðal verð-
launahafa. Steinþór Guðbjartsson tók hús á rithöfundinum og djasssöngvaranum, sem er af íslenskum ættum í móðurætt.
steg@mbl.is
INGVELDUR Ýr Jónsdóttir og
Guðríður St. Sigurðardóttir héldu
tíu tónleika og komu að auki fram
í fjórum skólum á þremur vikum
vítt og breitt um Kanada, en
fyrstu tónleikarnir voru reyndar í
Minnesota í Bandaríkjunum. Þær
segja að ferðin hafi heppnast von-
um framar og þakka það ekki síst
frábærri skipulagningu hjá Gail
Einarson-McCleery, formanni
verkefnisnefndar Þjóðræknisfélags
Íslendinga í Vesturheimi, The Int-
ernational Visits Program, sem
skipulagði förina í samvinnu við
Íslendingafélögin á hverjum stað.
„Það var hvergi laus endi,“ segir
Guðríður og áréttar að fyrir öllu
hafi verið séð, „hvort sem það átti
við lýsingu í sal eða athugun á því
hvort við værum með ofnæmi fyrir
einhverjum mat. Það er líka sér-
stök ástæða til að minnast á gest-
risnina hvar sem við fórum, en við
bjuggum í heimahúsum á hverjum
stað, og það var ennfremur gaman
fyrir mig að fá tækifæri til að
hitta marga ættingja mína vestan
hafs.“ Hún segir að á skólatónleik-
unum hafi þær náð vel til ungs
fólks frá leikskólaaldri upp í há-
skólaaldur og það hafi verið mjög
mikils virði. Allir tónleikarnir hafi
fengið mikla umfjöllun í fjöl-
miðlum og geisladiskur þeirra hafi
víða verið spilaður. Eins hafi vakið
athygli þeirra að þótt víða hafi
stór hluti áheyrenda verið af ís-
lenskum ættum hafi líka verið
margir, sem tengdust Íslandi eða
Íslendingafélögum ekki á nokkurn
hátt, og efnisskráin hafi ekki síður
höfðað til þessara Kanadamanna
og Bandaríkjamanna, sem hafi
verið sérstaklega ánægjulegt.
Lögin tenging við Ísland
Ingveldur Ýr segir að þær hafi
farið sem hvirfilvindur um Kan-
ada. „Við vorum eins og söng-
fuglar og það er mikils virði að fá
tækifæri til að kynnast Kanada á
þennan hátt, en við höfðum ekki
gert okkur grein fyrir hvað Kan-
ada hefur upp á mikla fjölbreytni
að bjóða.“ Hún segir að ótrúlega
mikil og jákvæð athygli hafi kom-
ið þeim í opna skjöldu. „Fólk sýndi
þakklæti sitt með því að standa á
fætur og klappa okkur lof í lófa
og það kom okkur á óvart hvað
það var móttækilegt fyrir íslensku
lögunum og tónlistarflutningi okk-
ar.“
Stöllurnar voru með nokkrar
mismunandi efnisskrár, allt frá því
að vera með einungis íslensk verk
yfir í fremur alþjóðlega efnisskrá
með norrænni þungamiðju. „Það
var sérstaklega gaman að syngja
íslensk lög, einkum lög sem fólk
hafði heyrt ömmur og afa syngja,“
segir Ingveldur Ýr. „Ég söng til
dæmis Sofðu unga ástin mín og ég
fann fyrir því hvað þetta var
hjartnæmt og snerti marga.“
Í alþjóðlegum gæðaflokki
Þær fengu ekki aðeins mjög góð
viðbrögð hjá áheyrendum heldur
var farið lofsamlegum orðum um
þær í fjölmiðlum. Þar kom m.a.
fram að þær hefðu verið góðir
sendiherrar, flutningurinn verið í
háum alþjóðlegum gæðaflokki og
að þær hafi unnið stórsigur á
hverjum stað. „Þetta er skemmti-
legasta upplifunin á ferlinum,“
segir Ingveldur Ýr. „Það var gam-
an að kynnast þessari tengingu
fólksins við Ísland og hvaða áhrif
sum íslensku lögin höfðu á það.
Sum lög eru kannski ofnotuð á Ís-
landi, en lag eins og Drauma-
landið fær aðra merkingu í Vest-
urheimi en við þekkjum á Íslandi.
Þarna söng ég þetta lag jafnvel
fyrir fólk sem hefur allt sitt líf
þráð að fara til Íslands en við
komum með það til þess á vissan
hátt. Það var ólýsanleg tilfinning
og þetta var allt svo jákvætt.“
Skemmtilegasta
upplifunin á ferlinum
Ljósmynd/Jón Einarsson Gústafsson
Guðríður St. Sigurðardóttir, Gail Einarson-McCleery og Ingveldur Ýr
Jónsdóttir eftir tónleikana í Toronto í lok ferðarinnar.
Ingveldur Ýr Jóns-
dóttir, mezzósópran,
og Guðríður Steinunn
Sigurðardóttir, píanó-
leikari, komu víða
fram í Vesturheimi
á dögunum og fengu
mjög góða dóma,
bæði hjá almenningi
og fjölmiðlum.
DAVID Gislason, formaður Íslend-
ingafélagsins Esju í Árborg í Mani-
toba, segir að Þjóðræknisfélag Ís-
lendinga í Vesturheimi (INL) sé á
vissum tímamótum. Yngri kynslóðir
séu að taka við af þeim eldri og á
meðal unga fólksins sé aukinn áhugi
á aukinni tengingu. Því hafi verið
ákveðið að koma á sérstakri ferð til
Íslands 2004 í þeim tilgangi að ræða
framtíð þessara tengsla Íslendinga-
félaganna og liðsmanna þeirra.
Þetta kom fram hjá David á þjóð-
ræknisþingi Þjóðræknisfélags Ís-
lendinga um liðna helgi. Eins og
Morgunblaðið greindi frá í vor var
rætt um á ársþingi INL í Minnea-
polis að stefna að því að efna til sam-
eiginlegrar ráðstefnu INL og Þjóð-
ræknisfélags Íslendinga á Íslandi
2004. Síðan hefur verið stofnuð und-
irbúningsnefnd vestra undir forystu
Davids til að skipuleggja ferðina
sem hefur verið nefnd „Heim í átt-
hagana 2004“.
David segir að INL hvetji meðlimi
þess til að vera góðir og trúir borg-
arar, leggi áherslu á að þeir rækti
tengslin við Ísland og viðhaldi ís-
lensku máli og menningu. Nú vakni
hins vegar sú spurning, hvað sé ís-
lensk menning um þessar mundir,
og hugmyndin sé að það verði yf-
irskrift ráðstefnunnar eftir tvö ár.
Þátttakendur geti kynnst menning-
unni í Reykjavík og farið svo norður
í Glaumbæ í Skagafirði, þar sem þeir
geti séð hvernig lífshættirnir voru
fyrir 200 árum og jafnvel hvernig líf-
ið var fyrir 1.000 árum, en í Vest-
urfarasetrinu á Hofsósi geti þeir svo
kynnst stöðunni eins og hún var
þegar vesturfararnir fóru frá land-
inu. „Þetta er spennandi verkefni og
við getum lært mikið af svona ferð,
en mikil og góð samskipti skipta öllu
máli,“ segir David.
Eiður Guðnason sendiherra og að-
alræðismaður í Winnipeg tók í sama
streng, en hann sagði m.a. í erindi
sínu að mikilvægt væri að utanrík-
isráðuneytið héldi úti starfsmanni til
að annast tengslin við fólk af íslensk-
um ættum í Manitoba og vestur-
hluta Kanada, því sendiráðið í
Ottawa hefði ærin verkefni við hin
hefðbundnu sendiráðsstörf. Hann
minntist á nauðsyn þess að greiða
fyrir heimsóknum í báðar áttir með
því að skipuleggja leiguflug meðan
ekki væri reglubundið áætlunarflug
milli Íslands og Kanada og sagði að
það myndi efla og styrkja samskipt-
in, ef íslenska ríkið ætti gestaíbúð í
Gimli.
Sigrid Johnson, forseti INL, gerði
grein fyrir framtíðarsýn varðandi
samstarf þjóðræknisfélaganna og
sagði að miklar vonir væru bundnar
við starf nefndar um málið sem ætti
að skila tillögum á þjóðræknis-
þinginu í Edmonton í byrjun maí á
næsta ári. „Það verður mjög mik-
ilvægt þing og vonandi fáum við
marga gesti frá Íslandi,“ sagði hún.
Morgunblaðið/Golli
Markús Örn Antonsson, formaður Þjóðræknisfélags Íslendinga, Sigrid
Johnson, forseti INL, og David Gislason á þjóðræknisþinginu í Reykjavík.
Fjölmenni að vestan heim í átthagana 2004
Samskiptin
skipta öllu máli