Morgunblaðið - 17.04.2003, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2003 33
klingar eiga í
kvæðis og vinnu,
tefna, sem miðar
ofan í vasa hins
stefnu sé fylgt á
æmdir verða
kru sinni
mur í huga
ni líklegast, að
ir myndi rík-
í. Að slík stjórn
ur rökrétt álykt-
lkingarfólk
ríkisstjórn. Ann-
i Samfylking-
jörg Sólrún
stað af gamalli
ríkisstjórn
væru kjós-
nmálaflokkanna
gibjörg Sólrún
innar að rík-
garinnar við
pp skattastefnu
i og færu 10%
flokksins, ræddi
dagskvöld.
Hann sagði skattastefnu Samfylkingarinnar eyðileggja
staðgreiðsluna og hækka skatta. Fyrningarleiðin setti
landsbyggðina á annan endann og græfi undan íslensk-
um sjávarútvegi. „Ég hef aldrei áður heyrt kröfur settar
fram með þessum hætti,“ sagði Davíð. „Einhliða skilyrði
með þessum hætti, og það sem meira er að þau eru öll
óaðgengileg, hvert og eitt þeirra. Ekki fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn heldur fyrir íslensku þjóðina.“
x x x
Í sjónvarpsumræðunum voru Steingrímur J. Sigfús-
son, formaður vinstri/grænna, og Guðjón Arnar Krist-
jánsson, formaður frjálslyndra, þeirrar skoðunar, að
stjórnarandstöðuflokkarnir ættu að sjálfsögðu að taka
höndum saman um stjórn að kosningum loknum, ef úr-
slitin veittu þeim til þess umboð.
Spurning er, hvort skilyrði Samfylkingarinnar fæla
vinstri/græna og frjálslynda frá samstarfi við hana. For-
mönnum þessara flokka eins og formönnum Framsókn-
arflokks og Sjálfstæðisflokks voru kynnt einhliða skil-
yrði af hálfu Ingibjargar Sólrúnar. Voru þau sett fram í
nauðvörn í sjónvarpsumræðunum í von um að skilja
hana frá vinstri/grænum og frjálslyndum? Að óreyndu
skal því ekki trúað. Varla var talsmaður Samfylking-
arinnar markvisst að mála sig og flokk sinn út í horn?
Skattamál ættu ekki að útiloka, að stjórnarand-
stöðuflokkarnir gætu starfað saman. Samfylkingin hefur
gefið svo misvísandi fyrirheit um áform sín í skatta-
málum, að líklegast þætti forystumönnum hennar best
að skýla sér á bakvið það að kosningum loknum, að sam-
starfsflokkar hennar, frjálslyndir og vinstri/grænir,
vildu ekki neinar markverðar breytingar á skattalög-
unum. Þá yrði stjórn fjármála ríkisins einnig vænt-
anlega í höndum vinstri/grænna, sem vilja hlut ríkisins
eins mikinn og frekast má á öllum sviðum. Steingrímur
J. Sigfússon, formaður vinstri/grænna, er enginn skatta-
lækkunarsinni.
Í utanríkismálum er einnig skjól fyrir hendi. Saddam
Hussein og andúðin á samstöðu ríkisstjórnar Íslands
með ríkisstjórnum Bandaríkjanna og Bretlands í barátt-
unni við hann hefur orðið að sameiningartákni stjórn-
arandstöðunnar í utanríkismálum. Frjálslyndir hljóta að
gera kröfu til embætta utanríkisráðherra og sjáv-
arútvegsráðherra í þriggja flokka ríkisstjórn. Guðjón
Arnar yrði sjávarútvegsráðherra og í fréttaskýringu
Steingríms Sigurgeirssonar í Morgunblaðinu í gær voru
færð fyrir því rök, að kalla yrði á hinn gamalreynda
Sverri Hermannsson, til að verða utanríkisráðherra.
Frjálslyndir mundu ekki setja kvótann fyrir sig, ef
spurning væri að komast í ríkisstjórn. Á hinn bóginn
yrði öllum stöðugleika í útgerð og fiskvinnslu stefnt í
voða með stjórnarsetu þeirra.
x x x
Í upphafi kosningabaráttunnar, hinn 9. febrúar, vakti
ræða Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur í Borgarnesi at-
hygli. Ekki vegna skýrrar póltískrar stefnu heldur
vegna árása á Davíð Oddsson forsætisráðherra. Gaf hún
til kynna, að hann drægi fyrirtæki í landinu í dilka, réð-
ist að sumum og hyglaði öðrum, en öll bæru þau skaða
af afskiptum hans. Í framhaldi af ræðunni spurði Morg-
unblaðið Ingibjörgu Sólrúnu, hvort hún væri að saka
ríkislögreglustjóra og skattrannsóknastjóra um að hafa
önnur sjónarmið en fagleg í huga við rannsóknir sínar á
þeim fyrirtækjum sem hún nefndi eða eigendum þeirra,
það er Baugi og Norðurljósum. Sagðist hún ekki hafa
verið að ræða það heldur skortinn á trausti í íslensku
samfélagi. „Fólk treystir ekki stofnunum samfélagsins,
það treystir ekki stjórnmálamönnum, það treystir ekki
ríkisstjórn, ráðherrum, það treystir ekki lögreglu,
kirkju, fjölmiðlum,“ sagði hún í Morgunblaðsviðtalinu.
Spurði blaðið þá í forystugrein: „Getur ábyrgur stjórn-
málamaður leyft sér að styðjast við almannaróm en láta
staðreyndir lönd og leið?“
Viðbrögðin við þessari ræðu Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur voru á þann veg, að kosningabaráttan þótti
sett á lágt plan. Greinilegt er, að talsmaður Samfylking-
arinnar vill hafa baráttuna á þessu plani, þótt allir
flokkar hafi nú kynnt kosningastefnu og lagt áherslu á
skýr málefni.
Ingibjörg Sólrún fer á ný í Borgarnes 15. apríl og
heggur í sama knérunn. Nú með þeim orðum, að forysta
Sjálfstæðisflokksins „hamist á forsetanum og bisk-
upnum“ og „neyti aflsmunar gagnvart fjölmiðlamönn-
um“. Hún vænir fjölmiðlamenn um, að þeir þori ekki að
„segja frá“. Gefur með öðrum orðum til kynna, að í
þjóðfélaginu ríki óttafullt þagnarsamsæri, þar sem for-
seti, biskup og rithöfundar eigi sérstaklega um sárt að
binda.
Eftir hringferð um landið, vorþing Samfylkingarinnar
og þátttöku í tveimur sjónvarpsþáttum með for-
ystumönnum annarra stjórnmálaflokka treystir Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir sér ekki til að ræða meira um
málefni. Hún vill að gróusögur og samsæriskenningar
móti síðustu vikur kosningabaráttunnar. Að boða vinstri
stjórn á þeim forsendum frekar en afstöðu til málefna
og hagsmuna lands og þjóðar hæfir málstaðnum.
sningabaráttunni
bjorn@centrum.is
ATVINNA er undirstaða
byggðar. Á Vestfjörðum er
það sjávarútvegur sem ber
uppi atvinnulíf og hefur gert
alla tíð. Síðasta áratug hefur
mikið gengið á þar vegna
mikils samdráttar í þorsk-
veiðum, en þær veiðar eru
uppistaðan í atvinnugrein-
inni. Mörg fyrirtæki stóðu
ekki af sér samdráttinn og
frá fjórðungnum hafa flust
um 40% af veiðiheimildum.
Enginn annar landshluti hef-
ur mátt þola annan eins
samdrátt. Alþingismenn
kjördæmisins brugðust við
með því að fá opnaðan
möguleika fyrir nýja aðila
inn í atvinnugreinina með
útgerð smábáta. Þeirri leið
hefur nú verið lokað. Það
hefur gert mikið gagn og
fært veiðiheimildir til þeirr-
ar útgerðar. Engu að síður
er samdrátturinn 40% nettó
og honum hefur fylgt lækk-
un launa, fækkun starfa og
um 20% fólksfækkun á ein-
um áratug á Vestfjörðum.
Gefið
Þessi viðleitni Vestfirð-
inga hefur farið mikið í
taugarnar á oflátungi og
hrokagikk að norðan, Þor-
steini Má Baldvinssyni.
Honum finnst að það eigi
ekki að færa veiðiheimildir
til Vestfjarða, það sé frá
honum tekið og sendi okkur
Vestfirðingum tóninn einn
ganginn enn fyrir nokkru í
sjónvarpsviðtali. Á Vest-
fjörðum væru fiskvinnslur
mannaðar útlendingum og
menn yrðu að gera sér grein
fyrir því að frekar ætti að
vinna fiskinn fyrir norðan
þar sem væru íslendingar.
Ekki geri ég lítið úr því að
fólk í fiskvinnslu við Eyja-
fjörð hafi vinnu og það er
alls góðs maklegt. Hitt er
fáheyrt sjónarmið að fólk
sem er af erlendu bergi
brotið eigi ekki sama rétt til
vinnu og hinir sem eru
fæddir hér, þeir lifa hér og
starfa og eru nýtir þegnar.
Kynþáttafordómar Þorsteins
Más eru nýmæli en vitað var
um andúð hans á Vestfirð-
ingum. Það er merkilegt,
honum hefur meira verið
gefið en flestum öðrum Ís-
lendingum. Honum og fé-
lögum hans voru færðar
veiðiheimilir án endurgjalds
með sérstökum aðgerðum
svo nemur þúsundum tonna
að verðmæti milljörðum
króna á þrjú skip, Akureyr-
ina, Oddeyrina og Þorstein
EA. Stjórnmálamenn hafa
reynst honum notadrjúgir
við auðsöfnun.
Logið
Vestfirðingum hefur verið
legið á hálsi fyrir andstöðu
við kvótakerfið og að þeir
vildu ekki spila með kerfinu.
Samt er nú dæmi um slíkt.
Eigendur Hrannar á Ísafirði
ákváðu að sameina fyrirtæki
sitt Samherja gegn loforði
Þorsteins Más um að Guð-
björgin yrði áfram ÍS og
áfram gerð út frá Ísafirði.
Efndirnar eru þjóðþekktar,
hvort tveggja brást innan
skamms tíma. Mikill kvóti
fór frá Ísafirði til Akureyr-
ar. Vestfirðingar ætluðu að
spila með kerfinu en Þor-
steinn Már spilaði með þá,
hann laug.
Svikið
Ég vil rifja upp viðskipti
sem fyrirtækið Hvaleyri hf. í
Hafnarfirði átti við Hafn-
arfjarðarkaupstað árið 1985,
en það fyrirtæki var í eigu
þeirra Samherjafrænda.
Hvaleyri keypti eignir Bæj-
arútgerðar Hafnarfjarðar,
togarana Apríl HF og Maí
HF auk fiskiðjuversins á
Vesturgötu 9–13 ásamt vél-
um og tækjum. Kaupverð
var um 280 mkr. á þáverandi
verðlagi sem eru nú u.þ.b.
1.130 mkr. Miklar vonir voru
í Hafnarfirði bundnar við
rekstur Hvaleyrar sem lagði
áherslu á að pakka fiski í
neyslupakkningar fyrir
Bandaríkjamarkað. Í kaup-
samningana var sett eft-
irfarandi ákvæði: „kaupandi
lýsir því yfir að hann mun
nota hina seldu eign til
starfrækslu útgerðar og
fiskvinnslu í Hafnarfirði og
er honum kunnugt um að
slíkt er forsenda fyrir sölu
þessari af hálfu seljanda.“
Bæjaryfirvöld í Hafn-
arfirði voru auðvitað að
hugsa um atvinnu fyrir sitt
fólk og vildu tryggja hana
með þessu skilyrði sem
kaupandi gekk að. Efndirnar
urðu þær að fiskiðjuverinu
var endanlega lokað árið
1991 og á sama tíma dró
smám saman úr löndunum
togaranna í Hafnarfirði, sem
juku nú landanir sínar á
vegum Samherja fyrir norð-
an, enda höfðu þeir fengið
skráningarnúmer fyrir norð-
an sem Samherjaskipin
Margrétin og Víðir. Veiði-
heimildirnar voru um það bil
5.500 tonn í ýmsum teg-
undum og verðmætið nú er
líklega ekki undir þremur
milljörðum króna. Hafnfirð-
ingar eru í huga Þorsteins
Más greinilega í sama flokki
og Vestfirðingar og útlend-
ingar og voru líka sviknir.
Það færi betur að hroka-
gikkurinn sæti þegjandi á
sínum gullhaug.
Gefið, logið og svikið
„Hafnfirðingar eru í huga
Þorsteins Más greinilega í
sama flokki og Vestfirðingar
og útlendingar og voru líka
sviknir.“
Eftir Kristin
H. Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
þeir beðnir að útskýra þessa stefnubreytingu
voru óljósar hugmyndir um fjölþrepaskattkerfi
allt í einu aftur komnar á dagskrá, jafnvel þótt
ekkert væri um þær að finna í nýsamþykktri
kosningastefnuskrá flokksins.
Svipaða sögu er að segja um afstöðu Samfylk-
ingarinnar til virðisaukaskattkerfisins. Þegar
Samtök verslunar og þjónustu spurðu stjórn-
málaflokkana í mars hvort þeir hygðust breyta
því kerfi var svar Samfylkingarinnar afdrátt-
arlaust nei. Þremur vikum síðar hafði Samfylk-
ingin allt í einu tekið upp tillögu Sjálfstæðis-
flokksins um lækkun virðisaukaskatts á matvæli,
auk þess að leggja til fleiri breytingar.
Aftur á byrjunarreit
Fjölmörg önnur dæmi má nefna um málefna-
legan vandræðagang Samfylkingarinnar. Í ljósi
þeirrar atburðarásar þarf engan að undra að
flokkurinn og talsmaður hans, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, reyni á ný að beina athygli fjölmiðla
og kjósenda frá málefnunum og að einhverju
öðru. Nú á þriðjudaginn hélt hún aðra Borg-
arnesræðu, sem eins og sú fyrri einkenndist af
dylgjum, hálfkveðnum vísum og órökstuddum
fullyrðingum um stjórnunarstíl og persónu for-
sætisráðherra. Þegar fjölmiðlamenn gáfu Ingi-
björgu tækifæri til að skýra ummæli sín svaraði
hún því svo til, að hún þyrfti ekki að rökstyðja þau
eða nefna dæmi.
Þetta nýjasta útspil Ingibjargar Sólrúnar ber
þess ljósan vott, að Samfylkingin hefur gefist upp
á því að ræða málefni í aðdraganda kosninganna.
Þess í stað virðist flokkurinn ætla að byggja mál-
flutning sinn á persónulegum árásum á forsætis-
ráðherra. Kosningabarátta flokksins er því á byrj-
unarreit. Sú niðurstaða hlýtur að vera öllum þeim
vonbrigði, sem vonuðust eftir málaefnalegri
stjórnmálaumræðu fyrir kosningarnar. Hitt er
svo annað mál, að frambjóðendur Sjálfstæð-
isflokksins og vonandi fleiri flokka, munu halda
áfram að reka kosningabaráttu sína á grundvelli
hugmynda og stefnumála þannig að kjósendur
hafi skýra valkosti þegar þeir ganga að kjörborð-
inu í vor. Ef svokölluð umræðupólitík Samfylking-
arinnar felst í raun í dylgjupólitík er það hennar
val. Fáir aðrir hafa hins vegar áhuga á því að taka
þátt í þeim leik.
dylgjustjórnmál
Ingibjargar Sólrúnar ber
Samfylkingin hefur gefist
lefni í aðdraganda kosn-
Höfundur er lögfræðingur og frambjóðandi Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavíkurkjördæmi suður.
fólki sem þarf mest á því að halda. Skatta-
stefna Sjálfstæðisflokksins kostar sömuleiðis
um 10 milljörðum króna meira en það sem
skattastefna Samfylkingarinnar kostar en fyrir
þann mismun mætti reka 3 Háskóla Íslands.
Lækkun skatta hjá ungu fólki með börn
Samfylkingin setur hagsmuni fjölskyldufólks
í öndvegi með skattatillögum sínum. Samfylk-
ingin mun hækka barnabætur um 3 milljarða
króna á ári og mun sú breyting færa barna-
fjölskyldum að meðaltali um 75.000 krónur á
ári. Síðasta árið í leiksskóla verður gjald-
frjálst.
Málefni fjölskyldufólks fá einnig algjörlega
forgang hjá Samfylkingunni með stórfelldri
lækkun á virðisaukaskatti á ungbarnaföt og
ungbarnavöru ásamt löngu tímabærri lækkun
á matvælum en í tíð núverandi ríkisstjórnar
hefur matvælaverð hækkað langmest allra
Norðurlandanna frá árinu 1990 samkvæmt
upplýsingum frá forsætisráðuneytinu.
Samfylkingin mun einnig fella niður stimpil-
og þinglýsingargjöld vegna húsnæðiskaupa
sem allir húskaupendur verða að borga. Við
þetta munu útgjöld lántakenda á meðalíbúð
lækka um 200.000 krónur. Skattar á tónlist
munu sömuleiðis lækka talsvert sem eflir tón-
listargeirann og bækur verða án virð-
isaukaskatts ef Samfylkingin kemst til valda
en það er mikið hagsmunamál fyrir nemendur
og fjölskyldur þeirra. Hluti endurgreiðslna
námslána verður síðan frádráttarbær frá
skatti en sú ákvörðun nær til um 16.000 ein-
staklinga. Það er alveg ljóst að ungt fólk og
fjölskyldufólk á sér athvarf hjá Samfylking-
unni vegna þessara tillagna.
Ávinningur ungs barnafólks mun því nema
mörgum hundruðum þúsunda króna árlega fái
Samfylkingin þann stuðning sem hún þarf í
komandi kosningum.
fylkingarinnar
nafólks mun því nema
þúsunda króna árlega fái
uðning sem hún þarf í
“
Höfundur er formaður Ungra jafnaðarmanna og í 4.
sæti Samfylkingarinnar í Reykjavík suður.