Morgunblaðið - 24.04.2003, Qupperneq 16

ERLENT
16 FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HEILBRIGÐISYFIRVÖLD í Kan-
ada brugðust í gær illa við þeirri
ákvörðu Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar, WHO, að bæta kan-
adísku borginni Toronto á listann yfir
þá staði í heiminum sem fólki er ráðið
frá því að fara til vegna hættu á að
smitast af heilkennum bráðrar og al-
varlegrar lungnabólgu, HABL. Pek-
ing og Shanxihérað í Kína var einnig
bætt á listann í gær, en fyrir á honum
voru Hong Kong og Guangdonghér-
að. Viðvörunin hvað Kína og Toronto
varðar gildir til þriggja vikna og
verður síðan endurmetin.
Kanadískir heilbrigðisfulltrúar
sögðu að almenningur í Toronto, þar
sem búa um fjórar milljónir manna,
væri í lítilli hættu varðandi smit. 15
dauðsföll í Kanada, öll í Ontario-fylki,
hafa verið rakin til HABL. Í gær voru
smittilfelli í Kanada talin vera 324,
þar af 261 í Ontario.
Á fréttamannafundi sem borgar-
stjóri Toronto, Mel Lastman, hélt eft-
ir að tilkynningin barst frá WHO var
hann ævareiður. „Ég hef aldrei á æv-
inni verið svona reiður,“ hefur blaðið
The Globe and Mail eftir honum.
Skoraði hann á fulltrúa WHO að
koma til borgarinnar „á morgun“ til
að kynna sér ástandið með eigin aug-
um.
Yfirmaður heilbrigðismála í borg-
inni, dr. Sheela Basrur, kvaðst telja
að mat WHO væri rangt. „Að mínu
mati gefa staðreyndir málsins ekki
tilefni til [þessara viðbragða],“ sagði
hún.
Öllum skólum í Peking lokað
Þess sáust engin merki í gær að
HABL væru í rénun í Kína og létust
níu manns til viðbótar af völdum
sjúkdómsins. Kínversk stjórnvöld
fyrirskipuðu lokun allra barnaskóla í
Peking.
Eitt hundrað fjörutíu og sjö tilfelli
til viðbótar voru skráð í Kína í gær,
flest í höfuðborginni, en yfirvöld
reyna nú eftir mætti að ná tökum á
ástandinu eftir að hafa í fyrstu reynt
að þagga málið niður. Alls hafa 106
manns látist í Kína af völdum HABL,
þar af 35 í Peking, og 1.475 tilfelli
hafa verið staðfest eða eru talin líkleg
í höfuðborginni, 2.305 eru sýktir í
landinu öllu.
Lokun barnaskólanna mun standa
í mánuð, en alls eru 1,7 milljónir
barna á skólaaldri í Peking. Í stór-
mörkuðum var fólk tekið að sanka að
sér hverskyns vörum í óðagoti þar
sem orðrómur var á kreiki um að höf-
uðborgin yrði einangruð.
Gro Harlem Brundtland, fram-
kvæmdastjóri WHO, sagði í gær að
nauðsynlegt væri að bæta lýðheilsu-
gæslu til að hefta útbreiðslu sjúk-
dómsins. Enn sem komið væri hefðu
vísindarannsóknir ekki leitt til neinn-
ar lausnar, en Brundtland hrósaði
þeim vísindamönnum sem gert hefðu
hvað þeir gætu til að finna orsök
sjúkdómsins.
Samkvæmt nýjustu upplýsingum
frá WHO hafa alls 217 manns látist af
völdum HABL í heiminum, en dag-
lega berast fregnir af nýjum dauðs-
föllum og tilkynningar um staðfest
eða meint tilfelli. Hefur sjúkdómur-
inn borist til 25 landa síðan hans varð
fyrst vart í Suður-Kína fyrir hálfu ári.
WHO varar við „ónauðsyn-
legum“ ferðum til Toronto
Toronto, Peking, Róm. AFP.
Kanadísk heilbrigðisyfirvöld segja tilmælin algerlega ástæðulaus
BANDARÍSKIR hermenn í
Afganistan skutu sl. mánudags-
kvöld til bana mann sem talinn
er hafa myrt starfsmann Al-
þjóðanefndar Rauða krossins,
Ricardo Munguia, í lok mars.
Munguia var verkfræðingur,
ættaður frá frá El Salvador og
var skotinn til bana í Uruzgan-
héraði en afgönskum félögum
hans hlíft.
Meintur morðingi var stadd-
ur í búðum skammt frá borg-
inni Kandahar í suðurhluta
landsins á mánudag. Hópur
bandarískra sérsveitarliða, 36
menn, réðst til inngöngu í búð-
irnar en umræddur maður hóf
þá skothríð á sérsveitarmenn-
ina sem felldu hann. Daginn
eftir var gerð árás með tveim
Blackhawk-herþyrlum á svæði
skammt sunnan við borgina
Kandahar og þar voru sjö menn
handteknir. Í fórum þeirra
fundust tveir kassar með skot-
færum, þar á meðal í eldflauga-
byssur. Kandahar var helsta
vígi talibana sem hraktir voru
frá völdum í árslok 2001.
Afganistan
Morðingi
felldur
Bagram í Afganistan. AFP.
STARFSMENN sóttvarnamiðstöðvar Hainan-héraðs í
Kína og vopnaður lögreglumaður fylgja manni
(fremst í hvítri skyrtu) til lands í Haikou í gær. Áhöfn
farþegaskips sem maðurinn var um borð í tilkynnti
sóttvarnamiðstöðinni um manninn, en óttast var að
hann væri með heilkenni alvarlegrar og bráðrar
lungnabólgu þar sem hann var með háan hita og
hósta. Fékk skipið ekki að leggjast að fyrr en maður-
inn hafði verið fluttur frá borði og farið með hann í
einangrun á næsta sjúkrahús.
Reuters
Grunur um smit
STJÓRNARANDSTAÐAN í Níg-
eríu neitar að viðurkenna úrslit for-
setakosninga í landinu, sem fram
fóru um helgina, en í fyrrakvöld
lýsti yfirmaður kjörstjórnar því yfir
að Olusegun Obasanjo hefði verið
endurkjörinn forseti. Stjórnarand-
staðan sakar stjórnarflokk Obas-
anjos um umfangsmikið kosninga-
svindl og hefur krafist nýrra
kosninga.
Obasanjo, sem hefur verið forseti
Nígeríu frá 1999, var sagður hafa
fengið 62% greiddra atkvæða í for-
setakjörinu en helsti andstæðingur
hans, Muhammadu Buhari, aðeins
32%. Sam Nda-Isaiah, talsmaður
Buharis, sagði kosningasvindl hins
vegar hafa einkennt kjörið og að
röng úrslit hefðu verið tilkynnt í 15
af 36 ríkjum Nígeríu.
Buhari sagði í gær að kosninga-
svindlið hefði verið það umfangs-
mesta frá því að Nígería fékk sjálf-
stæði. „Þeir sem töpuðu voru lýstir
sigurvegarar,“ sagði hann og krafð-
ist þess að nýjar kosningar yrðu
haldnar. Fór hann fram á að erlend
ríki viðurkenndu ekki Obasanjo sem
réttkjörinn forseta Nígeríu.
Embættismenn Evrópusam-
bandsins, sem fylgdust með fram-
kvæmd kosninganna, tóku að hluta
til undir gagnrýni stjórnarandstæð-
inga, en þeir sögðu að þeir hefðu
víða orðið varir við kosningasvik.
Þarf að taka til hendinni
Í sigurræðu sinni í fyrrakvöld
hafði Obasanjo hins vegar atyrt
andstæðinga sína og sagt þeim að
leita til dómstóla landsins með um-
kvartanir sínar. Búið væri að lýsa
hann réttkjörinn forseta. Bað Obas-
anjo stjórnarandstöðuna um að æsa
ekki til óeirða og ofbeldis í Nígeríu
vegna niðurstaðna kosninganna.
Obasanjo hefur reynt eftir megni
að skapa sér gott orð á erlendri
grundu og hefur jafnan verið mál-
svari þess að betri stjórnarhættir
verði teknir upp í ríkjum Afríku.
Fréttaskýrendur segja að forsetinn
verði því að bregðast skjótt við til að
má af sér þá bletti, sem fallið hafa á
orðstír hans við ásakanir um kosn-
ingasvindl.
Fæstir fréttaskýrenda telja raun-
ar að Obasanjo, sem ávallt var talinn
líklegur sigurvegari kosninganna,
hafi sjálfur fyrirskipað kosninga-
svikin. Mikilvægt sé hins vegar fyrir
forsetann að taka nú frumkvæðið og
sýna og sanna að honum sé alvara er
hann segist vilja taka til í nígerísk-
um stjórnmálum, m.a. að því er við-
kemur kosningasvikum sem margir
vonuðu að tilheyrðu liðinni tíð í land-
inu.
Saka Obasanjo um víð-
tækt kosningasvindl
Stjórnarandstaðan í Nígeríu fer fram á að erlend ríki
viðurkenni Obasanjo ekki sem réttkjörinn forseta
Lagos, Abuja. AFP.
TALSMAÐUR Tonys Blairs, for-
sætisráðherra Bretlands, sagði í gær
að Blair liti mjög alvarlegum augum
ásakanir á hend-
ur þingmanni
Verkamanna-
flokksins, George
Galloway, þess
efnis að hann hafi
fengið greiddar
umtalsverðar
fjárhæðir árlega
frá ríkisstjórn
Saddams Huss-
eins í Írak. Fyrr
um daginn hafði The Daily Tele-
graph fullyrt að Saddam hefði í maí
árið 2000 sjálfur hafnað beiðni sem
borist hafði frá Galloway um enn
meiri peninga.
Höfðar meiðyrðamál
Galloway hefur höfðað meiðyrða-
mál á hendur The Daily Telegraph
en blaðið fullyrti í fyrradag að hann
hefði fengið sneið af tekjum af olíu,
sem svarar tæplega 45 milljónum
króna frá ríkisstjórn Íraks árlega. Í
frétt blaðsins kom fram að á minn-
isblaði sem hefði fundist í utanrík-
isráðuneytinu íraska í Bagdad mætti
ráða að Galloway hefði beðið Íraka
um meiri peninga.
„Rétt að veita sérstaka aðstoð“
Í frétt The Daily Telegraph í gær
er greint frá því að Saddam hafi talið
að ekki væri hægt að verða við ósk-
um þingmannsins. Í minnisblaði frá
Saddam sem dagsett er 2. maí 2000
og sem dreift var til fjögurra helstu
embættismanna í Írak, þ.á m. Tariq
Aziz varaforsætisráðherra, kemur
fram að Galloway sé vissulega maður
sem „haldi á lofti réttum málum“ og
að „rétt sé að veita honum sérstaka
aðstoð“. Íraksstjórn hafi þó „ekki
efni“ á því að verða við óskum hans.
Galloway, sem beitti sér mjög
gegn stríðinu í Írak, neitar því að
hafa þegið fé frá Íraksstjórn. Stað-
festi Charles Moore, ritstjóri The
Daily Telegraph, í gær að blaðinu
hefði verið stefnt fyrir meiðyrði.
Hann fullyrti hins vegar að upp-
ljóstranir blaðsins væru réttar og að
blaðið myndi því verja starfshætti
sína í þessu máli af fullum krafti.
Sagður hafa fengið
neitun frá Saddam
London. AFP.
George
Galloway
Í FYRSTA sinn í nærri þrjá áratugi
gátu íbúar Níkosíu, höfuðborgar
Kýpur, í gær gengið milli gríska og
tyrkneska borgarhlutans, en á
markalínunni milli þeirra er eins
konar „Berlínarmúr“, gætt af frið-
argæzluliði Sameinuðu þjóðanna.
Múrinn var reistur á markalínunni í
kjölfar innrásar tyrknesks hers árið
1974.
Um 3.000 Kýpverjar nýttu sér
möguleikann á að fara yfir marka-
línuna í gær, en hann opnaðist eftir
að stjórn Kýpur-Tyrkja á norður-
hluta eyjarinnar, sem nýtur ekki við-
urkenningar neins annars ríkis en
Tyrklands, ákvað að slaka á hömlum
á ferðafrelsi íbúanna.
Fulltrúi Sameinuðu þjóðanna á
Kýpur, Zbigniew Wlosovicz, sagði
þetta mikilvægan áfanga, þótt
ágreiningur sé enn djúpstæður milli
þjóðarbrotanna tveggja sem hingað
til hafa hindrað allar tilraunir til að
sameina eyna á ný.
Ferðafrelsi
í Níkosíu
Nikosíu. AP.