Morgunblaðið - 20.05.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MAÍ 2003 11
Í NÝBIRTUM úrskurði um mat á
umhverfisáhrifum fellst Skipulags-
stofnun á að lagður verði nýr veg-
arkafli á þjóðvegi 1 um Norður-
árdal í Akrahreppi í Skagafirði. Um
er að ræða um 14 km langan kafla
á milli Kjálkavegar og Heiðar-
sporðs en Vegagerðin áformar að
hefja þar framkvæmdir á næsta ári.
Í úrskurði stofnunarinnar segir
að þau umhverfisáhrif sem vegi
þyngst séu umferðaröryggi, lífríki í
Norðurá, búskapur á svæðinu og
fornleifar. Lagning vegarins muni
bæta samgöngur og auka umferð-
aröryggi og ekki hafa neikvæð áhrif
á aðgengi að náttúruverndarsvæð-
um, hljóðvist, loftgæði eða veitur.
Hins vegar séu nokkrar mótvæg-
isaðgerðir nauðsynlegar en áætlan-
ir um þær hafi Vegagerðin unnið í
samráði við Veiðimálastofnun.
Þannig eigi framkvæmdir í árfar-
vegi Norðurár að fara fram sem
mest utan veiðitíma, taka eins
stuttan tíma og kostur er og vera
undir eftirliti veiðimálastjóra og
Umhverfisstofnunar.
Telja alla kostina viðunandi
Vegagerðin tilkynnti fram-
kvæmdina 31. janúar og lá mats-
skýrsla frammi til kynningar til 21.
mars. Níu athugasemdir bárust. Í
skýrslunni eru lagðir fram fimm
kostir um tilhögun leiðarinnar og
fellst Skipulagsstofnun á þá alla
með því skilyrði að verkið verði
unnið í samráði við veiðimálastjóra
og Umhverfisstofnun. Þá verði út-
færsla mótvægisaðgerða að vera í
samráði við veiðimálastjóra. Skipu-
lagsstofnun mælir með tveimur
kostum, annaðhvort svokallaðri C
leið eða G leið þar sem þeir kostir
muni hafa „ásættanlegust heildar-
áhrif á umferðaröryggi, lífríki
Norðurár, búskap og fornleifar“,
segir í úrskurðinum. Úrskurðinn
má kæra til umhverfisráðherra og
er kærufrestur til 20. júní.
Nýr vegur um Norðurárdal við Öxnadalsheiði
Skipulagsstofnun fellst
á framkvæmdir
FRAMKVÆMDASTJÓRN Starfs-
greinasambandsins samþykkti á
fundi um síðustu helgi ályktun þar
sem úrskurði Kjaradóms um hækk-
un launa og lífeyrisréttinda þjóð-
kjörinna fulltrúa og æðstu embættis-
manna þjóðarinnar er harðlega
mótmælt.
„Sú launahækkun sem felst í úr-
skurðinum er í engu samræmi við
launaþróun í landinu síðustu fjögur
ár. Skiptir þá engu á til hvaða við-
miðunarhópa er litið og því eru engin
rök fyrir skýringum og forsendum
Kjaradóms. Skilaboð úrskurðarins
munu án efa torvelda mjög gerð
nýrra kjarasamninga og eru hverf-
andi líkur á kjarasamningum til
lengri tíma. Almennt launafólk á Ís-
landi virðist vera eitt um það að axla
ábyrgð á stöðugleikanum, en úr-
skurður kjaradóms gerir það að
verkum að sú ábyrgð verður varla
mikið lengur til staðar,“ segir í álykt-
uninni. Er Alþingi hvatt til þess að
fella úrskurð kjaradóms úr gildi með
lögum og um leið tengja launahækk-
anir þessara hópa við hækkanir á al-
mennum vinnumarkaði.
Ýmis verkalýðsfélög hafa sam-
þykkt ályktanir í kjölfar úrskurðar
Kjaradóms þar sem launahækkun-
um er harðlega mótmælt. Fulltrúa-
þing Sjúkraliðafélagsins mótmælir
harðlega því „tvöfalda siðferði kjara-
dóms sem birtist í úrskurði hans um
laun æðstu embættismanna, ráð-
herra og þingmanna,“ eins og segir í
ályktun félagsins.
Tal um að hækkun lægstu
launa ógni stöðugleika er
barbabrella
Í yfirlýsingu frá stjórn Verkalýðs-
félags Vestfirðinga segir:
„Stjórn Verkalýðsfélags Vestfirð-
inga fagnar því svigrúmi til launa-
hækkana í íslensku efnahagslífi sem
nú blasir við og fram kemur í launa-
hækkunum til æðstu embættis-
manna landsins, ráðherra og alþing-
ismanna. Stjórnin skorar á
verkalýðshreyfinguna og launafólk
um allt land að krefjast sömu hlut-
deildar á sín laun. Allt tal um að
hækkun á lægstu launum ógni stöð-
ugleikanum hlýtur að vera barba-
brella í hugum ráðherra og alþing-
ismanna sem nú taka sér góð
verkamannalaun í hækkunina eina
og sér. Krafa launafólks er að allir
launamenn, ellilífeyrisþegar og ör-
yrkjar fái frá og með 1. jan. n.k. ofan
á sín núverandi laun sömu krónutölu
og forsætisráðherra og æðstu menn
þjóðarinnar fengu nú.“
Lífeyrisréttindi verði jöfnuð
Í ályktun sem samþykkt var á
stjórnarfundi Verkalýðsfélagsins
Hlífar er launahækkunum ráðherra
og alþingismanna harðlega mót-
mælt. Þá segir meðal annars: „Það
liggur fyrir að laun verkafólks verða
að hækka verulega í næstu kjara-
samningum til þess að þau haldi í við
verðlagsþróunina í landinu og drag-
ist ekki aftur úr launum annara laun-
þega. Þá verður m.a. lögð þung
áhersla á jöfnun lífeyrisréttinda og
hækkun skattleysismarka.“
Í ályktun sem samþykkt var á
fundi trúnaðarráðs Félags bóka-
gerðarmanna er m.a. bent á að síðast
þegar Kjaradómur hækkaði laun
æðstu embættismanna 1. janúar
2003 hafi hækkunin verið tvöfalt
meiri en almennar launahækkanir
kváðu á um. Telur trúnaðarráðið að
úrskurðurinn nú muni ekki auðvelda
endunýjun kjarasamninga.
Þá lýsir stjórn VR undrun sinni á
úrskurðinum. Niðurstaða hans og
tímasetning sé ógnun við stöðugleik-
ann þegar líði að kjarasamningagerð
á almennum vinnumarkaði.
Launþegasamtök og verkalýðsfélög
mótmæla úrskurði Kjaradóms
Mun án efa
torvelda gerð
nýrra kjara-
samninga
TVEIR nemar á lokaári í kvik-
myndadeild Filmakademie Baden
Württemberg í Þýskalandi hafa und-
anfarið dvalið í fræðimannsíbúðinni á
Skriðuklaustri í Fljótsdal við álfaleit.
Erindi þeirra er að gera heimilda-
mynd um álfa og trú Íslendinga á álfa
og hliðstæð fyrirbæri í náttúrunni.
Blanda þær saman myndbandsupp-
tökum með óformlegum viðtölum við
Íslendinga og hreyfimyndatækni
(animation), þar sem steinar hreyfast
úr stað og álfum gæti hugsanlega
brugðið fyrir í örskotsstund. Myndin
er lokaverkefni þeirra við kvik-
myndaskólann og er líklegt að þær
geti selt hana í sjónvarp þegar frá líð-
ur.
Skemmdar filmur
og tækin ónýt
Dörthe Eickelberg er leikstjóri
myndarinnar, en um myndatöku sér
Katinka Kocher. Þetta er ekki í
fyrsta sinn sem þær dvelja á Íslandi
við álfarannsóknir og kvikmyndun,
Þær höfðu aflað efnis í myndina síðla
árs 2002, en þegar heim til Þýska-
lands kom varð ljóst að meirihlutinn
af filmunum hafði skemmst. Tækin
eru einnig ónýt og hefur reynst al-
gerlega ómögulegt að gera við þau.
Halda Dörthe og Katinka því fram að
jafnvel sé um yfirskilvitleg skemmd-
arverk að ræða. Þær komu því í ann-
að sinn til að ná í efni í myndina og
trúa að nú hafi þær haft erindi sem
erfiði.
Dörthe segist vera búin að heyra
ógrynni af sögnum um álfa og drauga
á Íslandi, ekki síst af vörum létt-
kenndra á börum. Það sem hún hafi
lesið í bókum ætluðum útlendingum
sé hjóm miðað við raunveruleikann
eins og hann blasir við frá bæjardyr-
um hins venjulega Íslendings.
Unnið að gerð heimildamyndar um álfa og þjóðtrú
Í álfaleit á Austur-Héraði
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Þær Dörthe Eickelberg og Katinka Kocher vinna nú að gerð heimilda-
myndar um íslenska álfa og tengda þjóðtrú. Efnisleit, eða öllu heldur álfa-
leit, fór að mestu fram á Fljótsdalshéraði. Myndin er lokaverkefni Dörthe
og Katinku við Filmakademie Baden Württemberg í Þýskalandi.
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
NEMENDUR 9. bekkjar Hvolsskóla á Hvolsvelli
hafa undanfarnar tvær vikur unnið að spilagerð í
íslensku. Markmiðið með verkefninu er að hanna
og búa til spil sem reynir á almenna íslensku-
kunnáttu og þjálfar málskilning og orðaforða. Að
sögn Elínborgar Valsdóttur, annars af tveimur
íslenskukennurum í 9. bekk, hafa nemendur ver-
ið afar áhugasamir um verkefnið. „Nemendur fá
alveg frjálsar hendur með hvernig spilin eru út-
færð. Þau vinna í fjögurra manna hópum og byrj-
uðu á því að gera vinnuáætlun. Ákveðið var
hvernig spilið átti að vera, útlit hannað og spila-
reglur og að lokum gerðu þau bæklinga til að
kynna spilið og hönnuðu umbúðir. Sumir hóp-
arnir hafa lagt mjög mikið í frágang á spilunum
og meiningin er að spilin verði notuð af nem-
endum skólans. Það sem kom okkur mest á óvart
var hvað útfærslur eru ólíkar og hvað margir
sem ekki eru áhugasamir um íslensku að öllu
jöfnu hafa unnið verkefnið af miklum áhuga.
Nemendurnir hafa búið til spurningar sem snerta
fjölmarga þætti íslenskunnar t.d. orðskilning,
málfræði, málshætti, orðtök, rím og margt fleira.
Einnig eiga þau að leysa ýmsar þrautir í spil-
unum eins og að halda ræður, fara með vísur o.fl.
Krakkarnir í 9. bekk voru sammála um að
þetta væri góð tilbreyting frá venjubundinni
kennslu og kæmi inn á marga þætti íslenskunnar
en reyndi í leið á marga aðra þætti í námi, þau
hefðu t.d. notið góðrar aðstoðar smíða- og mynd-
menntakennara því að búa þurfti til spilakalla,
mála og teikna. Þetta væri skapandi, skemmti-
legt og fjölbreytt nám.“
Morgunblaðið/Steinunn Ósk
Hér má sjá Gissur, Óskar Orra og Stefán Jón við spilið sem
þeir bjuggu til og kalla Monitor.
Búa til spil
í íslensku
Hvolsvelli. Morgunblaðið.
LANDSSAMBAND eldri borgara,
LEB, lagði fram ályktun á landsfundi
sínum sem haldinn var um síðustu
helgi um að efla bæri Framkvæmda-
sjóð aldraðra til aukinnar uppbygg-
ingar þjónustu í þágu eldri borgara.
Telja samtökin að stórátak þurfi til
að efla sjóðinn. Þá beina samtökin
þeirri kröfu til nýrrar ríkisstjórnar að
hún beiti sér fyrir því að samþætting
á almennri heimaþjónustu og heima-
hjúkrun verði forgangsverkefni í
samstarfi við sveitarfélögin í landinu
að höfðu samráði við Landssamband
eldri borgara.
Sérhver vistmaður
eigi kost á einbýli
Einnig leggja samtökin til að sér-
hver vistmaður á öldrunarheimilum
eigi kost á einbýli. Þá þurfi að athuga
hver munurinn er á rekstrarkostnaði
á stórum og litlum öldrunarheimilum.
Í ályktun sambandsins segir að
stefna beri að uppbyggingu fá-
mennra og heimilislegra öldrunar-
heimila í stað hinna fjölmennu stofn-
ana.
Landsfundurinn mótmælir þeim
seinagangi og drætti sem hefur orðið
á opnun hjúkrunarheimilis á Vífils-
stöðum og minnir á að þrátt fyrir
fjölgun hjúkrunarrýma í fyrra hafi
biðlistar lengst verulega.
Eigi undantekningarlaust
sæti í nefndum um mál aldraðra
Í ályktun landsfundarins er sett
fram sú krafa til ríkis- og sveitar-
stjórna að þegar starfshópar, nefndir
og ráð eru skipuð til þess að fjalla um
málefni aldraðra eigi fulltrúar Lands-
sambands eldri borgara undantekn-
ingarlaust sæti í þeim nefndum.
Landssamband eldri borgara
ályktar um heilbrigðis- og félagsmál
Framkvæmda-
sjóður aldraðra
verði efldur