Morgunblaðið - 30.08.2003, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÓFÁIR fræðimenn hafa á undanförnum ára-
tugum spáð því að fjórflokkakerfið sem hefur
verið við lýði frá fyrrihluta síðustu aldar væri
að líða undir lok. Það er skemmst frá því að
segja að ekkert bendir til þess. Það hafa hins
vegar orðið breytingar í þá veru að gamla Al-
þýðubandalagið hefur skipt sér á milli tveggja
flokka, Samfylkingarinnar og Vinstri grænna.
Ef skoðaðir eru þingmenn Samfylking-
arinnar kemur í ljós að nær helmingur þing-
manna er úr gamla Alþýðubandalaginu sem
kemur nokkuð á óvart þar sem almennt er tal-
að um að Samfylkinguna sem arftaka Alþýðu-
flokksins. Þaðan koma hins vegar einungis sex
af tuttugu þingmönnum Samfylkingarinnar.
Allir hinir koma úr flokkum sem voru vinstra
megin við Alþýðuflokkinn ef undan er skilinn
Ágúst Ólafur Ágústsson en tæplega er sann-
gjarnt að spyrða hann við annað en Samfylk-
inguna enda mjög ungur að árum.
Kosningaúrslitin eru í raun mjög ánægjuleg
fyrir gamla Alþýðubandalagið. Í síðustu kosn-
ingum er það bauð fram, árið 1995, fékk það
níu þingmenn kjörna. Nú eru átta þingmenn
Samfylkingarinnar ættaðir úr Alþýðubandalag-
inu og einn úr Framsókn. Ef við gefum okkur
að fimm manna þingflokkur Vinstri grænna
eigi líka heima með Alþýðubandalaginu og
óháðum eins og framboðið hét undir það síð-
asta þá eru fjórtán þingmenn úr Alþýðu-
bandalaginu búnir að ná kjöri en einungis einu
sinni náði flokkurinn slíkum árangri á síðustu
öld. Það var árið 1978 er flokkurinn vann sinn
stærsta sigur.
Ég velti því fyrir mér hvort að í framtíðinni
munum við sjá meiri reglu á ríkisstjórnarsam-
starfi en verið hefur fram til þessa. Hingað til
f
t
s
i
s
k
g
v
s
S
t
a
h
n
s
h
a
d
l
i
Á
v
a
n
h
s
a
f
v
h
f
hafa flestir flokkar gengið óbundnir til kosn-
inga og engar hömlur hafa verið á því hvaða
flokkar hafa starfað saman. Einungis einn for-
maður gaf það afdráttarlaust til kynna að hann
vildi starfa með einhverjum ákveðnum flokkum
en það var Steingrímur J. Sigfússon sem vildi
vinstristjórn og samstarf með Samfylkingunni
og stjórnarandstöðunni.
Samfylkingin tók ekki undir þessar óskir og
virðist hafa það að markmiði að einangra
Vinstri græna og láta líta svo út að flokkurinn
sé ósamstarfshæfur. Margt bendir til að Sam-
fylkingunni muni takast þetta ætlunarverk sitt
þar sem Vinstri grænir hafa gert mörg taktísk
mistök á undanförnum misserum.
Í fyrsta lagi buðu þeir einungis fram eigin
lista í mjög fáum sveitarfélögum fyrir síðustu
sveitarstjórnarkosningar. Yfirleitt áttu þeir að-
ild að svokölluðum sameiginlegum framboðum.
Það blasir við að sameiginlegu framboðin nýt-
ast Samfylkingunni mun betur en Vinstri
grænum og er R-listinn í Reykjavík skýrasta
dæmið þar um. Í annan stað földu þeir helsta
trompið sitt í síðustu kosningum, Steingrím J.
Sigfússon, en hann nýtur virðingar langt út
Góð úrslit fyrir Alþýðub
Eftir Guðlaug Þór Þórðarson
’ Þá eru fjórtán þingmennúr Alþýðubandalaginu búnir
að ná kjöri en einungis einu
sinni náði flokkurinn slíkum
árangri á síðustu öld. Það var
árið 1978 er flokkurinn vann
sinn stærsta sigur. ‘
HÚN er þrautseig goðsögnin um reglugerð-
arbáknið í Brussel, enda hafa andstæðingar
Evrópusamrunans oft vaðið gagnrýnislaust
uppi í fjölmiðlum og borið þar á borð nánast
hvaða vitleysu sem er. Nýjasta dæmið um
þetta er grein breska íhaldsþingmannsins
Daniel Hannan í Morgublaðinu 23. ágúst síð-
astliðinn. Ekki veit ég hvernig þessi endem-
isvitleysis grein rataði í Morgunblaðið en þarna
komu fram fullyrðingar sem vert er svara.
Það er ekki nýtt að reglugerðir Evrópusam-
bandsins sem – nota bene – miða flestar að því
að afnema viðskiptahindranir og koma á sam-
eiginlegum markaði Evrópu, verði skotmark
einangrunarsinna. Frægustu dæmin eru regl-
ur, sem þingmaðurinn minnist á, um viðskipti
með agúrkur og banana. Sú fyrri var sett árið
1988 og sú seinni árið 1994. Þessar reglugerðir
voru settar að beiðni neytenda og framleið-
enda, en ekki embættismanna í Brussel, til
s
þ
þ
i
t
þ
a
a
e
k
a
E
ó
v
v
s
þess að auðvelda viðskipti á milli landa og
komu í stað 15 mismunandi reglna í aðild-
arlöndum ESB. Í þessum reglum er kveðið á
um ákveðna gæðaflokkun afurðanna þannig að
kaupendur, bæði innanlands og utan, geti
gengið að því að verið sé að kaupa fyrsta flokks
vöru. Ekkert í reglugerðunum bannar fram-
leiðendum hins vegar að framleiða eins bogna
banana eða agúrkur og þeir vilja en sú vara
kemst ekki í hæsta gæðaflokk. Það er því engin
furða að framleiðendur reyni að framleiða vöru
í samræmi við þessa reglugerð enda fæst betra
verð fyrir þá vöru.
Þessari banana- og agúrkufrétt hefur marg-
oft verið svarað en hún blossar upp aftur við og
við þegar menn í pólitískum tilgangi reyna að
koma höggi á Evrópusamrunann. Einkum hafa
þetta verið óvandaðir blaðamenn og er e.t.v.
hægt að skilja það enda þeirra tilgangur að
selja æsifréttablöð en ekki að hafa áhyggjur af
Af bognum banönum og
Eftir Andrés Pétursson
VARÐVEIZLA FORNMINJA
Gamli hitaveitustokkurinn fráMosfellssveit til Reykjavíkur,merkilegt mannvirki sem reist
var á stríðsárunum, hefur nú verið
brotinn niður að mestu leyti, eins og
fram kom í frétt í Morgunblaðinu í
gær. Fornleifavernd ríkisins harmar
að svona skuli hafa verið að verki
staðið, enda taldi hún stokkinn hafa
ótvírætt varðveizlugildi, þótt hann
væri hvorki friðaður né friðlýstur.
Eins og svo oft áður, þegar merkileg
mannvirki eiga í hlut, töldu menn
ekki svara kostnaði að varðveita
stokkinn; hvorki Mosfellsbær né
Orkuveita Reykjavíkur töldu sig hafa
fé aflögu til að tryggja viðhald hans.
Kristín Huld Sigurðardóttir, for-
stöðumaður Fornleifaverndar ríkis-
ins, segir í blaðinu að eins hátti til
um 700 fornleifar og minjar víða um
land; engir peningar séu til að halda
þeim við og varðveita. Nefnir hún þar
m.a. stórmerkar fornminjar á borð
við bæjarrústirnar að Stöng í Þjórs-
árdal og Snorralaug í Borgarfirði.
Undanfarin ár hefur verið mikil
grózka í fornleifarannsóknum, m.a.
vegna tilkomu Kristnihátíðarsjóðs og
fleiri sjóða, sem styrkt hafa þær
rannsóknir. Hins vegar skortir oft fé
til að ganga frá þeim minjum, sem
grafnar eru upp, þannig að þær séu
aðgengilegar almenningi. Þá eru
ótalmargir merkir minjastaðir
órannsakaðir og liggja minjar jafnvel
víða undir skemmdum.
Þetta ástand mála er umhugsunar-
efni fyrir þjóð, sem er jafnupptekin
af sögu sinni og fortíð og Íslending-
ar. Rannsóknir á fortíðinni eru að
mörgu leyti lykillinn að skilningi
okkar á því hver við erum í nútíman-
um. Uppgötvanir í sagnfræði og forn-
leifafræði geta breytt því hvernig við
lítum á söguna og okkur sjálf. Þær
eru þess vegna mikilvægar og sjálf-
sagt að minjum fortíðar sé sýnd til-
hlýðileg virðing. Alltof mikil menn-
ingarverðmæti hafa glatazt vegna
þess að fólk hefur í skammsýni talið
að það væri dýrt að varðveita þau.
Það eru ákvarðanir, sem margir
harma síðar.
BETRI ER KRÓKUR EN KELDA
Gatnaframkvæmdir fylgja sumrinu,rétt eins og farfuglarnir og ferða-
mennirnir. Það vekur því nokkra furðu
að í höfuðborginni skuli ekki meira
vera gert til að draga úr þeim óþæg-
indum, sem þetta árvissa nauðsynja-
verk veldur borgarbúum.
Í Morgunblaðinu í gær var frétt um
að malbikunarframkvæmdir á gatna-
mótum Lönguhlíðar og Miklubrautar á
háannatímanum síðdegis á miðvikudag
hefðu valdið miklum umferðartöfum
og hefðu lögreglu borizt kvartanir frá
vegfarendum af þeim sökum.
Einar Jónasson, upplýsingafulltrúi
umferðaröryggissviðs hjá Umferðar-
stofu, segir að ábendingar frá vegfar-
endum lúti fyrst og fremst að því að
fólki finnist að framkvæmdir séu ekki
merktar með nógu góðum fyrirvara,
þannig að það geti valið aðrar leiðir.
„Yfirleitt eru merkingar ágætar við
framkvæmdasvæðin sjálf, hraðatak-
markanir og þess háttar en oft er fólk
svolítið pirrað, sérstaklega hérna í
borginni, að merkingar séu ekki hafð-
ar fyrr,“ segir Einar.
Það væri ekki stórkostleg fyrirhöfn
fyrir þá, sem standa í gatnafram-
kvæmdum, hvort heldur er borgar-
starfsmenn eða verktaka, að setja upp
skilti með góðum fyrirvara til að vara
ökumenn við töfum og lokunum og
benda á hjáleiðir. Sjálfsagt myndi
þetta kosta einhverjar krónur og ein-
hverjar mínútur en sá kostnaður er
hverfandi miðað við þann tíma sem
borgarbúar eyða ella til einskis í um-
ferðarhnútum og það hugarangur sem
það veldur óneitanlega að sitja fastur í
umferðarteppu þegar á t.d. að vera bú-
ið að sækja börnin í skólann.
Allir vita að betri er krókur en kelda
og yfirvöld umferðarmála í borginni
mættu gjarnan tryggja að fólki væri
bent á krókinn í tíma.
LÆKNAR OG TÖLVUSAMSKIPTI
Læknafélag Íslands ákvað á aðal-fundi sínum fyrir skömmu að
fela stjórn félagsins að mynda starfs-
hóp til að móta tillögur um hvernig
nýta megi tölvusamband og símtöl á
sem hagkvæmastan og öruggastan
máta í samskiptum lækna og sjúk-
linga.
Í greinargerð, sem lögð var fram á
aðalfundinum, kom fram að rann-
sóknir erlendis hafi sýnt fram á að
tölvusamband milli læknis og sjúk-
linga með langvinna sjúkdóma hafi
dregið úr innlögnum á sjúkrahús.
Önnur rannsókn sýndi fram á að
kostnaður við heilbrigðisþjónustu á
hvern sjúkling lækkaði með því að
nýta tölvusamskipti í auknum mæli.
Þá væru jafnt sjúklingar sem læknar
ánægðir með þetta samskiptaform.
Þá segir m.a. í greinargerðinni:
„Þörf fyrir formleg netsamskipti við
sjúklinga er þeim mun brýnni á
Íslandi í ljósi þess biðtíma eftir við-
tali við lækni sem víða er í heilsu-
gæslunni og hjá öðrum sérfræði-
læknum á stofum eða göngudeildum.“
Það er að mörgu leyti sérkennilegt
að ekki skuli nú þegar hafa verið tek-
in stærri skref í þessum efnum. Óvíða
er notkun Netsins og netpósts meiri
en á Íslandi og þetta samskiptaform
er fyrir löngu búið að ryðja sér til
rúms á flestum sviðum.
Stór hluti samskipta sjúklinga og
lækna er þess eðlis að auðveldlega
mætti afgreiða hann í gegnum tölvu-
póst. Slík samskipti myndu draga úr
álagi jafnt sjúklinga sem lækna. Það
er löngu úrelt fyrirkomulag að þeir
er leita þurfa þjónustu lækna verði að
bíða eftir sérstökum símatímum þar
sem síðan getur reynst erfitt að kom-
ast að.
Með því að nýta sér kosti tölvu-
pósts er hægt að tryggja að sjúkling-
ur komist í samband við lækni jafnvel
þó að hann eigi þess ekki kost að sitja
klukkutímunum saman við símann.
Þar með yrði væntanlega einnig auð-
veldara fyrir þá er verða að tala við
lækni í gegnum síma að ná sambandi.