Morgunblaðið - 30.08.2003, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ






 
 


  
 
 

 
    
      
   
  
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
FRÁ því snemma á þessu ári –
2003 – hefur Ríkisútvarpið flutt
þjóðinni fögur tilboð frá Lands-
virkjun um listrænar sýningar á
vegum stofnunarinnar, í húsa-
kynnum hennar og að sjálfsögðu
fyrir opinbert fé hennar.
Þessi tilboð láta eflaust vel í
eyrum margra enda er sú tilætl-
unin og markmiðið. En í eyrum
þeirra er haft hafa reynslu af við-
skiptum við raforkuframleiðend-
urna Laxárvirkjunarstjórn og
Landsvirkjun hljóma þessi listsýn-
ingatilboð sem váboðar um nýjar
atlögur að náttúru Íslands. Og vá-
in lét ekki á sér standa. Með vor-
inu gaf Landsvirkjun út skýrslu
um þá fyrirætlan sína að hækka
stífluna í Laxá í S-Þingeyjarsýslu
með tilheyrandi áhrifum á vatns-
stöðu og lífríki Laxárdals – hins
fegursta dals á Íslandi að sögn.
Sýningartilboðin góðu virðast
þannig vera eins konar aflátsgjafir
vegna ógnvænlegra áætlana og
dúsur gegn andmælum við þær.
Hin nýja fyrirætlun Landsvirkj-
unar um 10–12 m háa stíflu úr
Laxá er e.t.v. ekki stórvaxin að-
gerð að mati stofnunarinnar. En
hún er stórvaxin aðför að umhverfi
sínu og hún er – og ég undirstrika
það – hún er rof á þrítugum
heimssögulegum samningi um
ævarandi virkjunarfriðhelgi Laxár
og Laxárdals. Jafnframt er hún
brot gegn alþjóðlegum samningi,
Ramsarsamningi, þótt Jakob
Björnsson raforkumálastjóri af-
neiti tengslum við hann.
Óhjákvæmileg spurning verður
til: Hvað knýr Landsvirkjun til
jafn afleitrar ákvörðunar og samn-
ingsrofs?
Í fyrrnefndri áætlunarskýrslu
Landsvirkjunar, um nýjar fram-
kvæmdir við Laxárvirkjun, segir
að þær þurfi að gera vegna sand-
burðar í Laxá og vélaslits af hans
völdum og ennfremur vegna ís- og
krapamyndunar í uppistöðulóni
núverandi stíflu. Hið sama kom
fram í fréttaþætti í Ríkisútvarp-
inu. Í skýrslunni er og nefnd sú
ástæða að rekstur stöðvarinnar sé
óhagstæður vegna framangreindra
ástæðna. Ég hef ekki í huga að
rengja þær. En ég hlýt að spyrja:
Er ekki hugsanlegt að tilgreind
virkjunarvandkvæði megi sigra
með öðrum hætti en 12 m hárri
stíflu sem drekkir umhverfi sínu?
Í títtnefndri áætlun Landsvirkj-
unar er nefnd og rædd sú aðgerð
að tæma fyrirhugað stíflulón á
nokkurra ára fresti og aka burt
sandinum. Ég spyr því aftur: Er
ekki hægt að gera slíkt hið sama
við núverandi aðstæður þó að það
verði kostnaðarsamara vegna
skemmri tíma milli sandhreinsana?
Og enn fremur: Er það ofætlun
jafn fjársterkri stofnun og Lands-
virkjun er að annast slíkar aðgerð-
ir þar til verktæknisnillingar nú-
tíðar og framtíðar finna nýja
lausn? Þess verður varla langt að
bíða. Enn fremur vil ég minna á að
sandburður Krákár í Laxá hefur
stórlega minnkað vegna upp-
græðslu á suðuröræfum og hún er
á framtíðarvegi.
Að lokum: Má ekki vænta þess
að stofnun, sem hampar svo mjög
manngerðri listsköpun og Lands-
virkjun gerir með fyrrnefndum
sýningartilboðum sínum, kunni
einnig vel að meta listsköpun nátt-
úrunnar – almættisins – og kjósi
fremur að eira henni en eyða? Ég
vil mega trúa því og sannreyna
það.
Eða er hér á ferðinni leiksýn-
ingin Tvískinnungur, sem er svo
vinsæl í opinberri stjórnsýslu á Ís-
landi um þessar mundir? Er hugs-
anlegt að til standi að lífga við af-
lagðan virkjunardraum um æsilega
vatnsflutninga og jarðrask á fag-
urgrónum heiðum Þingeyjarsýslu?
Ég vona sannarlega að svo sé ekki.
Við Þingeyinga vil ég segja
þetta: Fyrir þrjátíu árum sýnduð
þið frumkvæði, sem fagnað var
víða um heim, um viðnám gegn til-
litslausri yfirgangsstefnu í virkj-
unarmálum. Þótt stefna þeirra
mála virðist nú talsvert sveigjan-
legri en fyrrum í orðum og athöfn-
um þá er enn full þörf á því að
vera á verði gagnvart henni. Ég
læt hér staðar numið og vænti
þess að reynt verði að svara þeim
spurningum sem hér er kastað
fram.
ÁSGERÐUR
JÓNSDÓTTIR,
Hringbraut 47,
Reykjavík.
LAXÁ –
LAXÁRDALUR
Eftir Ásgerði Jónsdóttur
RÁÐSMAÐURINN fékk þá
snjöllu hugmynd að blanda sam-
an undanrennu og rjóma, til
framleiðslu á mjólk. Þegnunum
var sagt að slík hagræðing kæmi
öllum til góða. Hann var því val-
inn í embættið sitt í hvert skipti
sem hann fékk þessa hugmynd.
PÉTUR TRYGGVI
HJÁLMARSSON,
gull- og silfursmiður
Brautarholti,
400 Ísafirði.
Um ráðs-
manninn
Frá Pétri Tryggva
Hjálmarssyni