Morgunblaðið - 01.09.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MÁNUDAGUR 1. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HUGSANLEGT er, að norska
stjórnin ákveði að nota dvergkaf-
bát til að leita að líkamsleifum
landkönnuðarins Roald Amund-
sens. Hann hvarf með Latham-
flugvél, sem franska stjórnin
hafði lagt honum til, í júní árið
1928 en nýjar upplýsingar gefa ef
til vill til kynna hvar hana sé að
finna.
Svein Ludvigsen, sjávarútvegs-
ráðherra Noregs, hefur mikinn
áhuga á þessu máli þótt það heyri
ekki formlega undir hans ráðu-
neyti og hann ætlar að leggja fast
að stjórninni að hefja leitina.
Ástæðan er einkum sú, að í vor
fannst sjókort, sem skipstjórinn á
bátnum Kvitholmen notaði árið
1933 en þá kom upp með línunni
tveggja til þriggja metra langur
hlutur, sem losnaði aftur af og
hvarf í djúpið. Samkvæmt sjó-
kortinu átti þetta sér stað 10–20
sjómílur norðvestur af Bjarnarey
og margir telja líklegt, að þarna
hafi verið um að ræða brot úr
Latham-flugvélinni. Sagði frá
þessu í Aftenposten nú í vikunni.
Eftir að umræður um þetta mál
fóru af stað gaf sig fram sjómað-
ur og skýrði frá því, að 1964 hefði
hann fundið á líkum slóðum tvö-
falda spónaplötu með böndum á
milli. Er hún enn til og er nú ver-
ið að kanna hvort hún geti verið
úr Latham-flugvélinni. Eins og
kunnugt er sigraði Amundsen
breska landkönnuðinn Robert
Scott í kapphlaupinu á Suður-
skautið 1911 en ferðin með Lat-
ham-vélinni var farin til að leita
ítalsks landkönnuðar, sem var
með loftfari er hvarf á norður-
slóðum. Fór Amundsen um borð í
Björgvin og þaðan var haldið til
Tromsø. Aftur var lagt upp eftir
nokkrar klukkustundir og það
síðasta, sem heyrðist frá áhöfn-
inni, var er hún reyndi að hafa
fjarskiptasamband við Ny-Åle-
sund.
Siglingafræðingurinn Per Arvid
Pettersen telur, að annaðhvort
hafi vélin nauðlent á sjónum á
leið til eða við Bjarnarey eða
henni hafi verið snúið við og hún
síðan hrapað við Noregsströnd.
Nýjar upplýsingar um
hvarf Amundsens
Rætt um að nota dvergkafbát við leit
að líkamsleifum landkönnuðarins
Roald Amundsen
NÝSKIPAÐUR sendiherra
Frakka í Ísrael, Gerard Araud,
lét fyrir skömmu þau orð falla að
Ariel Sharon,
forsætisráð-
herra Ísraels,
væri „þöngul-
haus“ og að „of-
sóknarkennd“
réði ríkjum í
Ísrael. Greindi
ísraelska dag-
blaðið Yediot
Aharonot frá
þessu í gær.
Að sögn
fréttaritara
blaðsins, Boaz
Bissmuth, sagði Araud þetta í
hanastélsboði í París. Araud, sem
á að taka við sendiherrastöðunni
í Ísrael síðar í mánuðinum, hefur
harðneitað því að hafa látið um-
rædd orð falla, að því er fram
kemur í yfirlýsingu frá franska
utanríkisráðuneytinu.
Bissmuth segist hafa heyrt
samræður Arauds og tveggja
annarra reyndra stjórnar-
erindreka í garðinum við franska
utanríkisráðuneytið í París.
Kveðst Bissmuth síðan hafa
kynnt sig fyrir hinum væntanlega
sendiherra sem hafi sagt: „Þú
ætlar ekki að skrifa þetta?“ Síðan
hefði Araud útskýrt að orðin
hefðu verið sögð í einka-
samkvæmi og væru því ekki
opinber.
En Bissmuth kvaðst í fréttinni
telja að þetta væru það þung orð
að réttlætanlegt væri að birta
þau. Talsmaður franska utanrík-
isráðuneytisins, Herve Ladsous,
sagði í yfirlýsingu: „Gerard
Araud neitar því afdráttarlaust
að hafa sagt þau orð sem ísr-
aelskur blaðamaður hefur eignað
honum, varðandi Ísrael og for-
sætisráðherra þess.“
Menntamálaráðherra Ísraels,
Limor Livnant, sagði ísraelska
ríkisútvarpinu að Ísraelar ættu
að neita að taka við trún-
aðarbréfi Arauds ef Araud hafi í
raun og veru sagt það sem
Bissmuth segir hann hafa sagt.
„En við verðum að fá staðfest
hvað það var sem hann sagði,“
sagði Livnant.
Sendi-
herra kall-
aði Sharon
„þöng-
ulhaus“
Jerúsalem. AFP.
Ariel Sharon
HÓPUR hægrisinna í Nevada
hyggst reyna að safna nægilega
mörgum undirskriftum kjósenda til
að koma því til leiðar að ríkisstjóra-
kosningarnar verði endurteknar.
Safna þarf um 128 þúsund undir-
skriftum, fjórðungi kjósenda, og
hafa þegar um 600 manns ritað und-
ir.
Ljóst er að umræddur hópur hef-
ur tekið mið af kosningunum sem
fyrirhugaðar eru í Kaliforníu. En í
Nevada er ríkisstjórinn repúblikan-
inn Kenny Guinn og er hann afar
vinsæll, var endurkjörinn með 68%
atkvæða í kosningunum í fyrra.
Hann hefur hins vegar hækkað
skatta meira en dæmi eru um í sögu
sambandsríkisins og þess vegna vilja
hægrimennirnir fella hann.
Hægrimenn í Nevada
Vilja end-
urtaka
kosningar
Las Vegas. AP.
AÐ minnsta kosti 13 manns fórust
og 70 slösuðust í eldsvoða í íbúða-
blokk í Taipei, höfuðborg Taívans, í
fyrrinótt.
Frumrannsókn bendir til þess að
eldurinn hafi læst sig í húsið þegar
kona kveikti í sér eftir rifrildi við
eiginmann sinn. Er konan alvarlega
brennd og í lífshættu.
Að sögn lækna köfnuðu flestir
þeirra sem létust, en sumir féllu til
bana er þeir reyndu að forða sér út
úr húsinu. Um tvær klukkustundir
tók að ráða niðurlögum eldsins.
Reuters
Slökkviliðsmenn berjast við eldinn í íbúðablokkinni í Taipei í fyrrinótt.
Reuters
Björgunarmenn láta konu síga niður af svölum brennandi hússins.
13 fórust í
eldsvoða
ÍSLAMSKUR dómstóll í Nígeríu
hefur frestað um mánuð uppkvaðn-
ingu dóms í máli Aminu Lawal, sem
dæmd hefur verið til dauða fyrir að
eiga barn utan hjónabands.
Amina, sem er 31 árs gömul
þriggja barna móðir úr litlu þorpi,
eignaðist barn tveimur árum eftir að
hún skildi við eiginmann sinn, en við
því liggur dauðarefsing samkvæmt
hinum ströngu Sharia-lögum íslams
sem gilda í Norður-Nígeríu.
Eftir að þorpsmenn kærðu Aminu
kváðu þorpsdómarar upp þann úr-
skurð að hún skyldi grýtt til dauða.
Maðurinn sem talinn var faðir barns-
ins sór við kóraninn fyrir dómstólum
að svo væri ekki og var hann þá lát-
inn laus. Amina hefur einu sinni áður
lagt fram frávísunarbeiðni sem var
hafnað en framkvæmd refsingarinn-
ar hefur verið frestað.
Orðin alþjóðleg hetja
Málið hefur allt orðið hið vand-
ræðalegasta fyrir stjórnvöld í land-
inu þar sem innlend og alþjóðleg
mannréttindasamtök hafa vakið at-
hygli á máli Aminu og hún orðið
þekkt fjölmiðlapersóna og hetja
kvennahreyfinga víða um heim.
Forseti landsins hefur reynt að
róa mótmælendur án þess þó að
styggja múslima landsins. Hann seg-
ist styðja Sharia-lögin en hefur þó
lofað að ef dómar þar sem grýta á
fólk til dauða, komi fyrir ríkisdóm-
stóla, verði þeir ógiltir.
Verjendur Aminu kröfðust áfrýj-
unar á þeim grundvelli að réttar-
haldið yfir henni hefði verið ósann-
gjarnt, einn dómari hafi réttað yfir
henni í stað þriggja eins og lög gera
ráð fyrir, kæran á hendur henni hafi
ekki verið skýrð nægjanlega vel og
að henni hafi ekki verið gerð grein
fyrir hversu alvarleg refsing lá við
broti hennar áður en hún játaði.
Þá héldu þeir fram að dóminn ætti
að ógilda vegna þess að Amina hefði
þegar verið orðin ófrísk af barni sínu
þegar Sharia-lögin tóku gildi árið
1999 og því hafi meint brot átt sér
stað fyrir þann tíma.
Einnig var bent á að sharia við-
urkennir svonefnd „sofandi fóstur“
sem kona er sögð geta gengið með í
allt að fimm ár. Sé því hugsanlegt að
fyrrverandi eiginmaður Aminu sé
faðir barnsins.
Fresta úrskurði
í máli Aminu
Lagos. AFP.
♦ ♦ ♦