Morgunblaðið - 01.09.2003, Blaðsíða 26

26 MÁNUDAGUR 1. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ






 



  

  

 
 


    
!


 
 
 "
 #
$
%





BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÉG er einn þeirra sem ferðast milli
staða í höfuðborginni með strætis-
vögnum. Stundum þarf ég að bíða
eftir vagni og hef mér þá oft það til
dundurs að lesa auglýsingarnar á
hliðum vagnanna, enda blasir þar
ósjaldan við hinn skrautlegasti
fróðleikur. En þó tók steininn úr
um daginn þegar ég las auglýsingu
um eitthvert lyf eða band til að
draga úr andfýlu og veitir ekki af,
því að sumir eru svo andfúlir að
gluggablóm visna ef þeir koma í
námunda við þau og börn hnerra.
En það var ekki andfýlan sem mér
kom fyrst í hug í þetta sinn heldur
orðin tvö á íslensku (hin voru á
ensku) sem þar stóðu: Andaðu
þéttar.
Ég las þetta þrisvar til þess að
vera viss og fór svo að hugsa málið.
Gat kannski verið að ég andaði
óþétt? Og hvernig átti ég þá að
laga það? Þegar ég kom inn í vagn-
inn spurði ég vagnstjórann hvað
þetta ætti að merkja og hvernig
maður ætti að anda þéttar. „Það
var góð spurning,“ sagði hann en
gat ekki leyst úr málinu. Hann
vissi það ekki heldur. Ég gaf mig á
tal við farþega og spurði hann en
hann kom líka af fjöllum. Að vísu
höfðu þessi orð líka vakið athygli
hans og hann hafði spurt annan
mann um merkingu þeirra. „Hann
var ekki heldur viss um það,“ sagði
hann, „en þó hafði hann heyrt að
karlmaður á sextugsaldri hefði dáið
af því að anda óþétt.“ Meira vissi
hann ekki. Ég spurði annan vagn-
stjóra þess sama og honum var
þetta líka ráðgáta en þó hélt hann
helst að þetta væri áróður gegn
sígarettureykingum.
En þar sem ég hef verið haldinn
ólæknandi forvitni um dularfulla
hluti frá því að ég var barn og
spurði í barnslegri einfeldni minni
hvernig stæði á því að hundar
héngju stundum saman á skott-
unum, eins og ég orðaði það, grát-
bið ég þann sem kann að geta leyst
þessa gátu:
Hvað merkir að anda óþétt?
Merkir það að maður andi með
opinn munninn?
Er þetta útlenda band, sem verið
er að auglýsa á ensku, til þess að
líma fyrir munninn ef hann er
óþéttur?
Getur maður dáið af því að anda
óþétt?
Ef svo er, er þá kvalafullt að
deyja úr óþéttri öndun?
Fyrir alla muni, leysið mig nú úr
þessari óvissu, þið sem kunnið að
vita þetta.
TORFI ÓLAFSSON,
Melhaga 4,
Reykjavík.
Að anda þéttar
Frá Torfa Ólafssyni
HVAÐ er Biskops-Arnö? Þetta er
eyja ein í Malaren, sem við nefnum
Löginn og er um 65 kílómetra
norðvestan við Stokkhólm. Eyja
þessi er nokkur ummáls og á sér
langa sögu menningar og bygg-
inga. Enn gefur að líta byggingar á
þessum stað, sem reistar voru á
17. og 18. öld. Orðið Arnö er dregið
af nafninu örn. Á eyjunni var reist
lítið virki um 1320 og hér sátu
erkibiskupar frá þeim tíma og til
1520. Síðar áttu hér heima menn á
dögum Gústafs Vasa og aðalsmenn
á stórveldistíð.
Ef til vill kemur okkur lítið við
saga þessa staðar, en einn maður
kom þaðan til okkar, sjálfur bisk-
upinn í Skálholti, er við nefnum
Jón Gerreksson og við drekktum
forðum í Brúará. Biskup þessi kom
frá Biskops Arnö og þótti nógu
góður handa okkur, þótt hann væri
talinn óhæfur á heimaslóðum. Ekki
síst þóttu sveinar þeir, er honum
fylgdu, vera til lítils sóma. Jóns
Gerrekssonar verður vaflaust lengi
minnst í íslenskri sögu, þótt með
eindæmum sé. Saga þessa vand-
ræðabiskups tengir nokkuð saman
eyjarnar tvær, Ísland og Biskops
Arnö. Um það hefur Njörður P.
Njarðvík, prófessor og rithöfund-
ur, ort kvæði, sem ég hef þýtt, og
birtist það í ritinu Norræn jól,
1992. Þessar tvær eyjar eru ólíkar
á margan hátt, hvað stærð og sögu
varðar, en á báðum er menningar-
starfsemi stunduð.
Árið 1956 var stofnuð norræn
menningarmiðstöð á Biskops Arnö,
sem öll Norðurlöndin eiga aðild að.
Þar er lýðháskóli, sem hefur upp á
að bjóða ýmsar listrænar og menn-
ingarlegar námsleiðir. Skólinn hef-
ur útibú í Valpariso í Chile.
Á Biskops Arnö eru haldin nám-
skeið (seminarer) árlega, þar sem
rithöfundar, fræðimenn og
menntamenn leiða saman hesta
sína að sumrinu. Þar hafa margir
Íslendingar mætt á liðnum árum.
Dagana 1.–3. ágúst sl. mættu á
Nordens Biskops Arnö um tveir
tugir norrænna þýðenda frá Norð-
urlöndunum fimm, þar af tveir frá
Íslandi: Anna S. Björnsdóttir ljóð-
skáld og sá, sem þetta ritar.
Stjórnendur námskeiðsins voru og
hafa verið lengstaf, Birgitta Öst-
lund og Vagn Steen, skáld frá Dan-
mörku. Svo vill til að undirritaður
var hér í annað sinn, hið fyrra
1991. Mikil forréttindi eru að fá að
vera þarna meðal vina og granna.
Auk fyrirlestra og umræðna eru
samverur og mannfagnaðir, þar
sem blandað er geði við margt
áhugavert fólk. Hin persónulegu
kynni eru trúlega það, sem lengst
varir í huga gesta á þessum mót-
um. Við erum öll menn með tilfinn-
ingar, og eigum samleið og fram-
tíð, hvað sem aldri, menntun og
öðru líður. Ég þakka fyrir að hafa
fengið að njóta gestrisni og góðra
hluta á eyjunni fögru í Leginum.
Lifi norræn samvinna og menning!
AUÐUNN BRAGI SVEINSSON,
Hjarðarhaga 28,
Reykjavík.
Staldrað við á
Biskops Arnö
Frá Auðuni Braga Sveinssyni: