Morgunblaðið - 11.09.2003, Blaðsíða 32

MINNINGAR
32 FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ María Anna Pét-ursdóttir fæddist
á Ísafirði 26. desem-
ber 1919. Hún and-
aðist á Droplaugar-
stöðum í Reykjavík
að morgni fimmtu-
dagsins 4. septem-
ber síðastliðins. For-
eldrar hennar voru
hjónin Sigríður Elín
Torfadóttir, f. á
Flateyri við Önund-
arfjörð 8.2. 1879, d. í
Reykjavík 8.5. 1964,
og Pétur Sigurðsson
erindreki, ritstjóri
og skáld, f. á Hofi áHöfðaströnd
27.11. 1890, d. 21.2. 1972. Bróðir
Maríu var Esra Seraja Pétursson,
læknir og sálkönnuður, f. 11.9.
1918, d. 1.12. 2000.
María giftist 9.2. 1947 Finnboga
Guðmundssyni útgerðarmanni frá
Gerðum í Garði, f. 20.8. 1906, d.
4.10. 1974.
María varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1938,
cand. phil. frá Háskóla Ísl. 1939
og var á lýðháskóla í Svíþjóð sum-
arið 1939. Hún lauk prófi frá
Hjúkrunarkvennaskóla Íslands
1943, var við framhaldsnám í
1945–58, ritari 1958–60 og for-
maður 1964–74. Hún sat í vara-
stjórn Krabbameinsfélagsins frá
1963, í varastjórn Bandalags
kvenna í Rvík 1966–69, í vara-
stjórn og aðalstjórn SSN, Sam-
vinnu hjúkrunarkvenna á Norð-
urlöndum, 1967–79, var formaður
Samtaka heilbrigðisstétta frá
stofnun 1969–72 og aftur 1977–
80. Hún sat í varastjórn BSRB
1970–73 og aðalstjórn 1973–76.
Hún var í varastjórn Rauða kross-
ins 1969–73, formaður Kven-
félagasambands Íslands og sam-
tímis í stjórn Norræna
húsmæðrasambandsins frá 1979–
1987, í stjórnarnefnd Bréfaskól-
ans 1976–86, í nefnd til að kanna
möguleika á framhaldsnámi
hjúkrunarkvenna á háskólastigi
1970 og fl. nefndum s.s á vegum
Unesco, HFÍ, SSN, Bandalags
kvenna í Rvík, félagsmálaráðu-
neytis o.fl. María sat í stjórnar-
nefnd útgáfunnar Skálholts 1982–
85, sótti ráðstefnu um réttindamál
kvenna í Nairobi 1985 og í tók
þátt í starfi fjölda annarra nefnda.
María var kjörin heiðursfélagi
Hjúkrunarfélags Íslands 1988,
Kvenfélagasambandsins 1989,
Bandalags kvenna í Reykjavík
1987 og heiðruð af námsbraut í
hjúkrunarfræði við Háskóla Ís-
lands árið 1998.
Útför Maríu verður gerð frá
Hallgrímskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
barnahjúkrun í Cleve-
land 1943–1944 og í
geðveikrahjúkrun í
Providence 1944, í
hjúkrunarkennslu í
Toronto 1944–45
(Rockefellerstyrk-
þegi) og í framhaldi
af því í námi við
Vanderbilt University
í Nashville, Tenn.
Hún sótti námskeið í
berklarannsóknum
1951 og 1954 í Kaup-
mannahöfn á vegum
WHO, fór námsferð til
hjúkrunarskóla í Tor-
onto, Hamilton og Saskatchewan í
Kanada 1974. Hún var kennari við
hjúkrunarkvennaskóla Ísl. (nú
Hjúkrunarsk. Ísl.) 1945–46 og
stundakennari þar um 20 ára
skeið frá 1955. María var skóla-
stjóri Nýja Hjúkrunarskólans frá
því að hann tók til starfa haustið
1972. Hún var námsbrautarstjóri
frá 1973 er námsbraut í hjúkr-
unarfræðum við Hásk. Ísl. tók til
starfa 1976.
Hún stundaði hjúkrunarstörf á
Vífilsstöðum sumarið 1943 og á
Landsp. 1946–47. María sat í
stjórn Hjúkrunarfél. Ísl., gjaldkeri
Í óljósri minningu bernskunnar
finnst myndbrot af foreldrum Mar-
íu, þeim Pétri og töntu Siggu, en
þau voru svo falleg gömul hjón að
það stafar ljóma af myndinni. Þau
bjuggu nálægt æskuheimili mínu og
litu oft inn hjá foreldrum mínum. Í
barnshuganum var hann erindreki
hins góða og hún var eins og helgi-
mynd. Þau voru stundum alvarleg
og hátíðleg en það var gott að vera
nálægt þeim. Þau bjuggu þá í hús-
inu hjá Maríu og Finnboga á Ægi-
síðunni en höfðu lengi verið í útlönd-
um að boða fagnaðarerindi. Þau
voru framandi, fíngerð og heims-
borgaraleg. Svo voru þau amma og
afi allra Esrabarnanna, og óhætt að
segja að það hafi lífgað upp á mynd-
ina.
María var ein af uppáhaldsfrænk-
um mínum, en alla tíð var mikil vin-
átta milli þeirra hjóna, hennar og
Finnboga, og foreldra minna. Faðir
minn, Haraldur Ásgeirsson, og
María voru frændsystkin, en að auki
alltaf miklir vinir. Það varð gæfa
þeirra að móðir mín, Halldóra Ein-
arsdóttir, og María urðu ekki síðri
vinir og treystust böndin stöðugt.
Þegar Finnbogi og María gengu í
hjónaband var það fengur fyrir okk-
ur öll, því við mátum hann mikils.
Þeim hjónum varð ekki barna auðið.
En velferð okkar allra, barnanna í
kringum þau, varðaði þau miklu og
þau fylgdust með okkur í leik og
starfi.
Á æskuárum mínum kom María
oft við heima á Ægisíðunni og ræddi
við móður mína um það sem efst var
á baugi, sérstaklega málefni kvenna
og málefni hjúkrunar. Við krakkarn-
ir snigluðumst í kringum þær og
veltum vöngum yfir málum eins og
hvort rétt væri að styðja kínverska
hjúkrunarfræðinga til frekari þátt-
töku í alþjóðlegu samstarfi, hvort
Finnar væru að fara réttar leiðir í
menntun hjúkrunarfræðinga, og
hvort íslenskar konur nytu jafnrétt-
is við leik og störf. Þær höfðu
ánægju af að kryfja mál saman við
eldhúsborðið, og þótt reynsla þeirra
og bakgrunnur væri ólíkur var af-
staðan oft svipuð. María var yfirleitt
að flýta sér, renndi við á gulum
Volvo og var svo horfin jafnskjótt.
Hún hafði alltaf mörg járn í eld-
inum.
Unglings- og menntaskólaárin
einkenndust af leitinni að stóra
sannleikanum, lífsgleði og fjöri.
Frænka mín hafði gaman af að
fylgjast með þessu öllu, og hlýddi á
frásagnir af daglegu lífi mínu eins
og þær væru áhugaverðar. Við-
brögðin einkenndust af hlýju og
frjálslyndi. Hún var alltaf að lesa og
vitna í bækur og miðlaði stöðugt úr
þeim sjóði. Heima hjá henni voru
alltaf bunkar af bókum um allt milli
himins og jarðar sem hún var að
kynna sér þá stundina. Áhugi henn-
ar var smitandi. Sagnfræði, trú-
fræði, siðfræði, heimspeki, jafnrétti
og svo síðar heilbrigt líf og austræn
fræði urðu umræðuefnin þegar litið
var inn til Maríu. Drukkið var kam-
illute eða jasmínute á dásamlegu
heimili og ró var yfir stundunum.
Litlu bræður mínir áttu í Maríu
öruggan kaupanda að öllum styrkt-
armerkjum og fengu jafnan hlý orð
og súkkulaði í kaupbæti.
Að loknum menntaskóla var ég al-
veg óráðin hvað ég vildi gera. Lífið
kallaði, en úr öllum áttum. Ég var
aðstoðarmaður við mannfræðirann-
sóknir á Melrakkasléttu til undir-
búnings námi í þeirri grein þegar
auglýst var, að nám myndi hefjast í
hjúkrunarfræði við háskólann þá um
haustið. Maríu hafði tekist það,
draumurinn var að rætast. Við eld-
húsborðið heima hafði ég lært að
hjúkrun væri spennandi, hjúkrun
væri framtíðin. Ég fór í námið og
var í hópi fyrstu nemendanna.
Í náminu kynntist ég til hlítar við-
horfum Maríu til hjúkrunar. Hún
kenndi okkur að virða fagið og gerði
okkur grein fyrir möguleikum þess.
Við áttum að láta okkur varða heilsu
og velferð manna í mjög breiðum
skilningi, fátt átti að vera okkur
óviðkomandi. Við áttum að beita
okkur fyrir bættum hag hinna
sjúku, en jafnframt að gæta þess að
beita varnarráðum þegar þess var
kostur. Námsskráin var óvenjuleg
og fjölbreytt. Auk hefðbundinna
greina í hjúkrunarnámi lærðum við
m.a. hjúkrunarsögu, heilsuvernd og
heilsugæslu, siðfræði, mannfræði,
félagsfræði, stjórnun, þroskafræði
og lífefna- og líefðlisfræði.
Þetta voru athyglisverðir tímar
fyrir okkur nemendurna að mörgu
leyti. En fyrir Maríu voru þeir
blendnir, því hún mætti aðdáun en
jafnframt mikilli gagnrýni vegna
þess frumkvæðis sem hún átti við að
koma námsbraut í hjúkrunarfræði
af stað. En hún var alltaf sannfærð
um að ákvörðunin væri rétt, og með
henni stóð fólk sem hún virti og dáði
og sótti mikinn styrk til. Hún eign-
aðist góða vini.
Næstu árin var hún skólastjóri
Nýja hjúkrunarskólans, og naut
þess vel. Það sýnir víðsýni Maríu að
á þessum árum átti hún samstarf við
nokkrar konur 30 til 40 árum yngri
en hún, sem urðu mjög góðar vin-
konur hennar. Hún var leiðtoginn
en þær mynduðu saman sterkan
hóp.
María var mjög falleg kona, fínleg
og ljós yfirlitum. Það var jafnan létt
yfir henni, bros lék á vörum og stutt
var í hlátur. Hún var smekkleg og
mikill fagurkeri, unni bókmenntum
og alls kyns fróðleik. Hún hafði
áhuga á mörgu og var mikil hug-
sjónakona, eldhugi sem hafði kjark
og góð tækifæri til að láta til sín
taka í málum sem vörðuðu hana
miklu.
María var mjög sjálfstæð. Hún
var ákveðin í að vera heima eins
lengi og unnt var. Það lýsir henni að
eitt sinn er hún var dvaldist til hvíld-
ar á góðu hjúkrunarheimili leiddist
henni, svo hún hringdi á leigubíl og
dreif sig heim. Sendi hún svo starfs-
fólkinu stóran blómvönd með kveðj-
um og þökkum, vonaði að hún hefði
engan sært. Síðustu árin naut hún
hjúkrunar á Droplaugarstöðum. Ég
sá hana sjaldnar en ég hefði viljað.
Hugurinn var oft hjá Maríu. Margir
samferðamenn studdu Maríu á lífs-
leiðinni þegar á þurfti að halda. Hin
síðustu ár fóru Pétur Esrason og
kona hans Ásthildur Helgadóttir
þar fremst í flokki.
Foreldrar mínir og systkin, El-
ísabet, Ásgeir og Einar Kristján, og
MARÍA ANNA
PÉTURSDÓTTIR
Lundi V/Nýbýlaveg
564 4566 • www.solsteinar.is
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
EGGERT THORBERG GUÐMUNDSSON
frá Melum,
Háeyrarvöllum 28,
Eyrarbakka,
andaðist á heimili sínu mánudaginn 8. septem-
ber. Útför hans fer fram frá Eyrarbakkakirkju
laugardaginn 13. september kl. 14.
Erla Óskarsdóttir,
Helga Eggertsdóttir,
María Eggertsdóttir, Agnar Guðmundsson,
Guðrún Björk Eggertsdóttir, Páll Ólafsson,
Guðmundur Guðjón Guðmundsson,
Eggert Gísli Eggertsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær móðir mín og amma okkar,
SVANHVÍT MAGNÚSDÓTTIR
frá Brennistöðum,
Útgarði 6,
Egilsstöðum,
andaðist á Sjúkrahúsinu á Egilsstöðum mánu-
daginn 8. september.
Útförin fer fram frá Egilsstaðakirkju laugar-
daginn 13. september kl. 14.00.
Þeir, sem vilja minnast hennar, vinsamlega láti Sjúkrahúsið á Egils-
stöðum njóta þess.
Jón Magnús Guðmundsson,
Gunnar Funi Magnússon,
Hrafnkell Fannar Magnússon.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
SVERRIR HERMANNSSON,
Sóltúni 9,
Reykjavík,
sem lést á Landspítalanum miðvikudaginn
3. september, verður jarðsunginn frá Áskirkju
föstudaginn 12. september kl. 13.30.
Blóm og kransar afþakkaðir. Þeim, sem vilja minnast hans, er bent á
Gigtarfélag Íslands og Krabbameinsfélag Íslands.
Guðrún Sigríður Jóhannesdóttir,
Sigrún Sverrisdóttir, Arnar Sigurbjörnsson,
Margrét Sverrisdóttir, Viðar Guðmundsson,
Hermann Sverrisson, Margrét Erlingsdóttir,
Erna Sverrisdóttir, Viktor Jens Vigfússon,
Gunnar Sverrisson, Halla Bára Gestsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma,
langamma og langalangamma,
SVAVA LÚTHERSDÓTTIR,
Hringbraut 50,
áður Laugavegi 27B,
lést á elli- og hjúkrunarheimilinu Grund laugar-
daginn 6. september.
Útförin fer fram frá Fossvogskirkju þriðju-
daginn 16. september kl. 13.30.
Hermann S. Ágústsson,
Elínbjörg J. Ágústsdóttir, Rúnar Ingi Finnbogason,
Bjarni J. Ó. Ágústsson, Ásta M. Marínósdóttir,
Kristín Th. Ágústsdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn og
barnabarnabarnabörn.
Móðir okkar og tengdamóðir,
GUÐRÚN ÖSSURARDÓTTIR
frá Kollsvík,
andaðist á Landspítalanum þriðjudaginn
9. september.
Skúlína S. Stefánsdóttir,
Kjartan Rósinkrans Stefánsson,
Páll Stefánsson,
Össur Stefánsson,
Sigurbjörg Björnsdóttir.