Morgunblaðið - 05.12.2003, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UMBOÐSMAÐUR Alþingis telur
réttaróvissu ríkja um bótaskyldu
vegna greiðslna úr ríkissjóði á bót-
um til þolenda afbrota. Hefur um-
boðsmaður vakið athygli dómsmála-
ráðherra á þessari niðurstöðu í máli
einstaklings sem kvartaði yfir synj-
un bótanefndar á umsókn hans um
bætur vegna áverka sem hann
kvaðst hafa orðið fyrir eftir líkams-
árás.
Umboðsmaður Alþingis lauk um-
fjöllun sinni með bréfi til einstak-
lingsins. Þar segir m.a. að athugun
umboðsmanns hafi beinst að því
hvort fallast beri á það með bóta-
nefndinni að ákveðnum skilyrðum
laga nr. 69/1995, um greiðslu rík-
issjóðs á bótum til þolenda afbrota,
hafi ekki verið uppfyllt. Í umræddu
ákvæði segir að ríkissjóður greiði
bætur vegna „tjóns sem leiðir af
broti á almennum hegningarlögum.“
Í bréfi umboðsmanns til einstak-
lingsins kemur fram að ekki verði
annað séð af samanburði á tiltekn-
um Hæstaréttardómi (nr. 72/2002)
og athugasemdum úr lögskýringar-
gögnum með fyrrnefndum lögum en
að þar fari ekki að öllu leyti saman
lýsing á skilyrðum bótaskyldu sam-
kvæmt lögunum. Telur umboðsmað-
ur sig ekki geta fullyrt að niður-
staða bótanefndar í málinu hafi
verið í ósamræmi við reglur lag-
anna. Er það niðurstaða umboðs-
manns að það verði að vera hlutverk
dómstóla að skera endanlega úr um
þetta atriði. Því ákvað hann í ljósi
réttaróvissu um skilyrði bótaskyldu
að vekja athygli dómsmálaráðherra
á niðurstöðu sinni.
Réttaróvissa um bóta-
skyldu til þolenda afbrota
Í DAG, föstudag, munu Landmæl-
ingar Íslands kynna 1. útgáfu á staf-
rænum kortagrunni af öllu Íslandi í
mælikvarðanum 1:50.000 en grunn-
urinn kallast IS 50V og er á svoköll-
uðu vektorformi. Er þetta fyrsti ná-
kvæmi stafræni kortagrunnur af
landinu öllu og
mun hann auð-
velda til mikilla
muna allar upp-
færslur vegna
breytinga á
landslagi, nátt-
úru, vegum
o.s.frv.
Þá mun grunn-
urinn opna gíf-
urlega marga
möguleika fyrir
stofnanir og fyrirtæki og jafnvel ein-
staklinga sem geta tengt gríðarlegt
magn upplýsinga við hann. Korta-
grunnurinn skiptist í sjö mismun-
andi lög sem eru hæðarlínur, vatna-
far, mannvirki, samgöngur,
stjórnsýslumörk, yfirborð og ör-
nefni.
Kynningin á IS 50V verður á ráð-
stefnunni, Landupplýsingar fyrir
framtíðina, sem haldin verður í Bíó-
höllinni á Akranesi í dag.
Ákvörðun um verkefnið var tekin
af ríkisstjórn Íslands í árslok 1998
og hafa Landmælingar, í samvinnnu
við ýmsar stofnanir og fyrirtæki,
unnið að verkefninu. Kostnaður var
áætlaður 230 milljónir en kostnaður
við 1. útgáfu er nú kominn í um 180
milljónir króna.
Magnús Guðmundsson, forstjóri
Landmælinga Íslands, segir að hér
sé á ferðinni fyrsti nákvæmi staf-
ræni kortagrunnurinn af öllu Íslandi
og að gögnin sem nú verði aðgengi-
leg samfélaginu verði grundvöllur að
margs konar skráningu, m.a. á nátt-
úru Íslands. Þá hafi gögnin verið
grundvöllur að aðalskipulagi margra
sveitarfélaga auk þess að vera nýtt í
verkefnum ýmissa stofnana og sem
hluti af öryggiskerfi Neyðarlín-
unnar. Þá muni IS 50V auðvelda til
mikilla muna að færa inn breytingar
á t.d. landslagi, vegum o.s.frv., eig-
inlega megi tala um byltingu í því
sambandi.
30 þúsund vinnustundir
við gerð grunnsins
Magnús segir um fimm ára vinnu
við kortagrunninn liggja að baki hjá
Landmælingum: „Tíminn hjá okkur
sem farið hefur í þetta verkefni er
orðinn um 30 þúsund vinnustundir
og síðan höfum við að auki keypt
mikla vinnu af verktökum bæði hér
heima og erlendis. Þetta er lang-
stærsta verkefni af þessu tagi sem
hefur verið unnið hér á landi.“
Magnús segir að stofnanir, sveit-
arfélög og fyrirtæki hafi þegar tekið
IS 50V gögnin í notkun í marg-
víslegum verkefnum og þau séu
kjarninn í starfsemi Landmælinga
Íslands.
Meira en bara kortagögn
„Gögnin eru vistuð í öflugu gagna-
grunnskerfi og það eru ekki aðeins
kortagögn geymd í grunninum held-
ur líka margvíslegar töfluupplýs-
ingar. Notagildi stafrænna korta-
gagna á vektorformi, eins og IS 50V,
umfram hefðbundin kort er mjög
mikið því það er hægt tegja við þau
óendanlega miklar upplýsingar. Það
er hægt bera fram alls kyns fyr-
irspurnir, s.s. um fjarlægðir á milli
staða, stærðir vatna, mæla hversu
stór svæði eru fyrir ofan ákveðna
hæð og margt fleira. Í raun má segja
að möguleikarnir séu óþrjótandi. Ég
get t.d. nefnt að fyrirtæki eru þegar
farin að velta fyrir sér að setja þessi
gögn inn í leiðsöguhugbúnað og
gsm-síma.“ segir Magnús.
Stofnanir, fyrirtæki og jafnvel
einstaklingar geta fengið áskrift að
kortagrunninum sem þýðir að þau
fái reglulegar uppfærslur á grunn-
inum.
Áskriftarverði verður
stillt í hóf
„Menn geta líka fengið ákveðin
lög úr grunninum, t.d. bara vegina
eða þá ákveðin svæði eins og t.d.
eina sýslu eða eitt sveitarfélag. Við
munum selja áskrift að grunninum
en verðinu verður þó stillt mjög í hóf
og markmiðið er að sem flestir hafi
aðgang að IS 50V kortagrunninum,
þetta er í raun samfélagslegt mál.“
Magnús leggur áherslu á að þetta
sé fyrsta útgáfa grunnsins eins og
þekkt sé með hugbúnað og þetta sé í
raun verkefni sem aldrei ljúki þar
sem landið sé alltaf að breytast og
ný mannvirki að rísa. Mikilvægt sé
að allir notendur gagnanna líti á það
sem sjálfsagðan hluta af notkuninni
að gera athugasemdir við gögnin og
sendi Landmælingum Íslands
ábendingar eða geri athugasemdir á
heimasíðu stofnunarinnar, www.lmi-
.is
„Við munum strax fara að vinna
að uppfærslu. Upphaflega mark-
miðið var að drífa öll eldri kort í
mælikvarðanum 1:50.000 en næsti
áfangi fer í að breyta og endurskoða
þar sem þörfin er mest en auk þess
að setja inn nákvæmari gögn. Það
má líklega reikna með að grunn-
urinn verði uppfærður 1–2 sinnum á
ári í framtíðinni,“ segir Magnús.
Fimm ára vinna við fyrsta nákvæma stafræna kortagrunninn að baki hjá Landmælingum Íslands
Allt Ísland
komið á staf-
rænt form
Magnús
Guðmundsson,
forstjóri LMÍ.



  
  !
 ! "
#$ %&&
'$""('
) 
*(
%
)!
% 

$ '

+, 
%
 '
$ %
  

-% $!
 
 . !
*, 
%
/ %
*%
"0


$ '

1

 
 '(" 2
)
'
)
'
$ %
3'.$  .2
$ '

+)"
'
%


*' *4
"&%
%
$ '

5 ' "! 
., $
'3.,
" % 
$!% 678
-!'9
4
   %4
0, 
"2"
%
  !!)%4
0", 
(

)
 
  *) 

+ ,  -
 .
)  -, 


ÍSLENSK stjórnvöld og Rauði
kross Íslands hafa undirritað
sameiginlegar heitstrengingar
sem koma til framkvæmda á
árunum 2004 til 2007 og varða
samvinnu á sviði mannrétt-
indalaga, bæði hvað varðar
framkvæmd og útbreiðslu,
stuðning við alnæmisverkefni
Rauða kross Íslands í suðurhluta
Afríku og rannsókn á aðgengi
jaðarhópa á Íslandi að heilbrigð-
isþjónustu.
Heitstrengingin var undirrituð
af Gunnari Snorra Gunnarssyni,
ráðuneytisstjóra utanríkisráðu-
neytisins, og Sigrúnu Árnadóttur,
framkvæmdastjóra Rauða kross
Íslands á 28. alþjóðaráðstefnu
Rauða krossins og Rauða hálf-
mánans í Genf, en ráðstefnan er
haldin á fjögurra ára fresti.
Ráðuneytisstjóri utanríkisráðu-
neytisins var fulltrúi íslenskra
stjórnvalda á ráðstefnunni og
flutti ávarp í almennri umræðu
þar sem hann gerði grein fyrir
framkvæmd á heitstrengingu ís-
lenskra stjórnvalda frá 27. al-
þjóðaráðstefnu Rauða krossins og
Rauða hálfmánans, sem haldin
var árið 1999.
Fyrri heitstrengingin varðaði
verndun barna í vopnuðum
átökum, en Ísland hefur nú
fullgilt valfrjálsar viðbótarbók-
anir við ,,Samninginn um réttindi
barnsins“, þar sem önnur
bókunin varðar sölu á börnum í
barnavændi eða barnaklám en
hin varðar þátttöku barna í
vopnuðum átökum. Seinni
heitstrengingin varðaði útgáfu
Genfarsamninganna á íslensku en
nú hefur verið lokið við þýðingu
og unnið er að útgáfunni, að því
er fram kemur í fréttatilkynn-
ingu frá utanríkisráðuneytinu.
Gunnar Snorri lýsti jafnframt
yfir ánægju með þátttöku
Alþjóðasambands Rauða krossins
sem áheyrnarfulltrúa hjá
Norðurskautsráðinu en Ísland fer
um þessar mundir með
formennsku í ráðinu. Sagðist
hann vona að þetta gæti orðið
grunnurinn að auknu samstarfi á
milli Norðurskautsráðsins og
Alþjóðasambands Rauða krossins,
segir í fréttatilkynningunni.
Stjórnvöld og Rauði krossinn
undirrita heitstrengingu
VINNA er að hefjast hér á landi í
starfshópi, undir forystu dómsmála-
ráðuneytisins, um að móta vinnu-
reglur til að taka á málefnum um-
sjárlausra barna sem leita hælis á
Íslandi eða koma ólöglega inn í land-
ið. Var þetta tilkynnt á alþjóðlegum
fundi í Svíþjóð í vikunni um börn án
umsjár, sem Eystrasaltsráðið stóð
fyrir með þátttöku 15 Evrópuríkja.
Fyrir Íslands hönd sátu fundinn þau
Kristrún Kristinsdóttir, lögfræðing-
ur í dómsmálaráðuneytinu, og Bragi
Guðbrandsson, forstjóri Barna-
verndarstofu.
Að sögn Braga var það helsta
verkefni fundarins að setja sameig-
inlegar starfsreglur sem ríki Evrópu
geta unnið eftir í málum sem þess-
um. Bragi segir þetta vera vaxandi
vandamál, tugir þúsunda barna séu
að koma umsjárlaus til Evrópu á ári
hverju, flest frá fyrrum ríkjum Sov-
étríkjanna og Asíu en einnig frá Afr-
íku og S-Ameríku. Börnin séu yfir-
leitt í leit að betri lífskjörum og komi
oft fyrir tilstuðlan foreldra sinna
heima fyrir. Einnig séu mörg mun-
aðar- og heimilislaus börn þarna á
ferð.
Bragi segir að skipta megi þessum
málum í þrjá flokka. Í fyrsta lagi séu
það börn sem hælisleitendur sem
komi að landamærum án vegabréfs,
líkt og drengirnir tveir frá Sri Lanka
sem komu til Íslands nýlega, í öðru
lagi börn sem talið er að séu flutt á
milli landa í mansali og í þriðja lagi
börn sem komist hafa ólöglega inn í
lönd og finnast þar vegabréfs- og
umsjárlaus.
Velferð barnanna sé tryggð
Önnur niðurstaða fundarins í Sví-
þjóð, að sögn Braga, var að hvert ríki
tilnefni tengilið eða stofnun sem
verði gerð ábyrg fyrir samskiptum
ríkja í þessum málaflokki. Hefur
dómsmálaráðuneytið verið tilnefnt
til að gegna þessu hlutverki af Ís-
lands hálfu. Þá var brýnt fyrir
fulltrúum ríkjanna á fundinum að
senda aldrei börn til baka til heima-
landa sinna án þess að ganga úr
skugga um að ábyrgur aðili taki við
þeim. Tryggja þyrfti velferð
barnanna og hafa í huga Barnasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna og aðra
alþjóðlega samninga. Segir Bragi að
einnig þurfi að fara fram greining á
þörfum og stöðu þessara barna.
Af þessu tilefni hefur verið ákveð-
ið að skipa starfshóp til að móta til-
lögur til dómsmálaráðherra um
málsmeðferðarreglur og aðgerðar-
áætlun sem unnið verði eftir. Óskað
verður eftir tilnefningum til þátttöku
í starfshópnum frá félagsmálaráðu-
neyti, sýslumanninum á Keflavíkur-
flugvelli, Útlendingastofnun, Ríkis-
lögreglustjóra, Barnaverndarstofu
og Rauða krossi Íslands.
Starfshópur um börn sem leita hælis
Umsjárlaus
börn til Evrópu í
tugþúsundatali