Morgunblaðið - 18.04.2004, Blaðsíða 11

’Okkur hefur liðið vel hérna í Mývatns-sveit og finnst slæmt að þurfa að flytja
héðan á þessum forsendum. En það þýð-
ir ekkert að vera svartsýnn. Lífið heldur
áfram.‘Birna Sverrisdóttir formaður starfsmannafélags
Kísiliðjunnar í Mývatnssveit í viðtali við Morg-
unblaðið eftir að tilkynnt var um lokun verksmiðj-
unnar.
’Ég veit að við munum hafa sigur aðlokum. Ég vona bara að ég verði ennþá á
lífi þegar mér verður leyft að giftast
sambýliskonu minni.‘Joan Higgs, sem hefur kært yfirvöld í Flórída fyrir
að leyfa ekki hjónabönd samkynhneigðra.
’Því færi fjarri að hann vildi að þauskilaboð sem íslenska þjóðin hefði fengið
í því máli væru neikvæð. Þvert á móti
vildi hann að þau væru jákvæð, þannig
að menn bæði skynjuðu að Bandaríkin
mætu þetta samstarf mikils og eins
væru þeir þakklátir fyrir þann stuðning
og samvinnu sem við hefðum haft á und-
anförnum misserum.‘Davíð Oddsson forsætisráðherra lýsti samtali sínu
við George W. Bush Bandaríkjaforseta þar sem þeir
ræddu m.a. stöðu varnarsamningsins.
’Hættið að úthella okkar blóði svo viðgetum hætt að úthella ykkar blóði.‘Skilaboð sem eignuð eru Osama bin Laden, sem ar-
abískir fjölmiðlar útvörpuðu á miðvikudag.
’Íslendingar trúa því hins vegar aðsumir séu fæddir gáfaðri en aðrir. Ég
held að rannsókn mín staðfesti það og
það eigi eftir að koma betur í ljós að
hæfileikar eru erfðir fremur en lærðir.‘Jón Löve Karlsson læknir í viðtali við Morgunblaðið.
’Þetta er ekki borgarastríð, það er ekkium að ræða almenna uppreisn, í mestum
hluta Íraks ríkir tiltölulega stöðugt
ástand.‘George W. Bush Bandaríkjaforseti í ávarpi á blaða-
mannafundi á þriðjudagskvöld, þar sem hann hét því
að Bandaríkjamenn myndu ekki hverfa frá skuld-
bindingum sínum í Írak þrátt fyrir vaxandi væringar
í landinu.
’Hinn 11. september var FBI ýmislegtað vanbúnaði til að halda uppi áhrifa-
ríkri og fyrirbyggjandi baráttu gegn
hryðjuverkum.‘Úr bráðabirgðaskýrslu rannsóknarnefndar Banda-
ríkjaþings sem falið var að kanna tildrög árásanna
11. september 2001. Í skýrslunni, sem birt var á
þriðjudag, kom fram hörð gagnrýni á viðbúnað
bandarísku alríkislögreglunnar gegn hryðjuverk-
um.
’Ef litið er heilsteypt á það (frum-varpið) má segja að það geri ráð fyrir að
innflytjendur séu einhvers konar annars
flokks Íslendingar þegar kemur að
ákveðnum réttindum.‘Andri Óttarsson lögmaður á hádegisverðarfundi um
frumvarp dómsmálaráðherra til breytinga á lögum
um útlendinga.
’Íbúar Falluja líða fyrir það að þessirhryðjuverkamenn og bleyður leita skjóls
í moskum, spítölum og skólum og nota
konur og börn sem skildi.‘Mark Kimmitt , foringi í herliði Bandaríkjamanna í
Írak, neitaði því á blaðamannafundi í Bagdad á
mánudag að óbreyttir borgarar liðu fyrir sókn
bandamanna gegn uppreisnarsveitum í Falluja.
Ummæli vikunnar
svæðinu og undir verndarvæng Fahims. Að
sögn Dostums gerðu 500 menn úr her Mo-
hammeds árásir á þorp og bæi í Kod-e-Barq, en
Mohammed sakar hins vegar Dostum um að
hafa staðið fyrir árásunum og vænir hann um
að undirbúa frekari árásir á borgina Mazar-e-
Sharif þar sem báðir berjast nú um völdin.
Dostum og Mohammed hjálpuðu Bandaríkja-
mönnum að bola burtu Talibönum árið 2001, en
slást nú um yfirráðin í norðurhluta landsins og
sumir segja raunar að þeir standi fyrir meg-
inhluta ópíumframleiðslu í norður-héruðunum.
Í lok síðasta mánaðar áttu sér stað hörð átök í
borginni Herat milli hers Ismails Kahns, hér-
aðsstjóra og afganska stjórnarhersins. 1.500
bandarískir hermenn voru samstundis sendir
til Herat til að koma á reglu, en 16 manns létust
í átökunum. Kahn er mjög voldugur maður og
ræður yfir stóru svæði í Vestur-Afganistan.
Sumir telja raunar að herinn hafi átt upphafið
að átökunum í von um að geta bolað honum í
burtu með hjálp Bandaríkjahers.
Þessi atvik í norður- og vesturhluta landsins
hafa orðið til að menn spyrja sig nú hvort hægt
verði að halda kosningar í september næstkom-
andi, en þeim hefur nú þegar verið frestað einu
sinni vegna átaka milli ráðandi fylkinga í land-
inu. Háttsettur yfirmaður hjá friðargæsluliði
Sameinuðu þjóðanna í Afganistan, Jean-Marie
Guehenno, hefur lýst því yfir að landið sé ekki
tilbúið fyrir kosningar í september. Hann segir
afvopnun ganga of hægt og að stjórnvöld verði
að hafa afvopnað í það minnsta fjörtíu prósent
af málaliðum í landinu áður en hægt sé að ganga
úr skugga um að kosningarnar verði lýðræð-
islegar. Vandinn er sá að að afganski herinn
hefur ekki það bolmagn sem til þarf til að af-
vopna volduga stríðsherra sem eru umkringdir
málaliðum. Í raun má segja að nokkur stöð-
ugleiki hafi skapast fyrir tilvist hinna voldugu
stríðsherra því stjórnvöld í Afganinstan eru
engan veginn í stakk búinn til að taka við stjórn
landinu öllu. Karzai forseti reynir eftir fremsta
megni að dragast ekki inn í deilur milli stríðandi
fylkinga, en hefur þess í stað reynt að semja við
volduga herra um yfirráð en enginn hefur hing-
að til viljað afvopnast. Dostum tilkynnti um
daginn að hann ætlaði að láta af hendi einn
skriðdreka í afvopnunarferlinu, en hann á í það
minnsta 30 aðra til viðbótar auk annarra vopna.
Lífið breyst mikið í Kabúl
NATO hyggst færa starfsemi sína út fyrir
Kabúl í sumar og koma fyrir nokkur hundruð
hermönnum í borgum í Norður-Afganistan, en
illa hefur gengið að fá aðildarríkin til þátttöku.
Bandaríkin ætla auk þess að hafa 12 herfylk-
ingar víðsvegar um landið en níu hefur nú þegar
verið komið fyrir. Flestir Afganar styðja stjórn-
völd og raunar hernámsliðið líka. Í Kabúl er
bandaríski herinn álitinn frelsisher og lífið í
borginni hefur breyst mikið á þeim tveimur ár-
um frá því talibanar voru hraktir frá völdum.
Viðskipti í borginni blómstra og flestir eru
orðnir langþreyttir á stríði sem hefur staðið yfir
næstum 23 ár samfleytt. Nokkrar konur hafa
lagt „burka“ á hilluna og ganga nú um með létt-
ar slæður um hárið, auk þess sem þeim gefst nú
tækifæri til að vinna fyrir sér og stunda nám.
Flestar konur neyðast þó enn til að hylja andlit
sín vegna þrýstings frá fjölskyldumeðlimum og
ástandið er mun verra þegar komið er út fyrir
borgina, því þar hefur lítið breyst frá því í tíð
talibana. Margir kvarta yfir því að uppbygg-
ingin gangi of hægt fyrir sig, en alþjóðsam-
félagið virðist þó hafa tekið við sér á Berlínar-
ráðstefnunni fyrr í mánuðinum þar sem
afgönskum stjórnvöldum var lofað um 8,2 millj-
örðum Bandaríkjadala til uppbyggingar.
Konur í minnihluta kjósenda
Fjölmargir Afganar hafa nú skráð sig til
þátttöku í kosningunum í september, en konur
eru í miklum minnihluta, einungis um 29 pró-
sent skráðra kjósenda. Sameinuðu þjóðirnar og
stjórnvöld vinna í því að auka hlut kvenna í
stjórnmálum og búið er að taka frá fjölmörg
sæti fyrir konur á þingi eftir næstu kosningar.
Vonast er til að þátttaka kvenna komi til með að
stuðla að breyttum áherslum því fjölmörg mál-
efni svo sem réttindi kvenna og barna hafa orð-
ið undir á síðastliðnum tveimur árum vegna
baráttunnar við talibana og átaka annars staðar
í landinu. Mannréttindabrot í Afganistan eru
mjög gróf og þrátt fyrir að stjórnarskráin við-
urkenni rétt kvenna til jafns við karla eiga kon-
ur erfitt með að athafna sig vegna þrýstings frá
hinu gamalgróna karlasamfélagi og fjölmörg
börn eru útilokuð frá námi sökum fátæktar.
Konur eru í raun flestar útilokaðar frá sam-
félaginu og sjást að öllu jöfnu ekki á götum úti.
Sameinuðu þjóðirnar hafa nú hvatt NATO til
að auka enn frekar hlutverk sitt í landinu, því
ljóst er að náist ekki að afvopna stríðandi fylk-
ingar í sumar verður ekki komið í veg fyrir átök
eins og þau sem átt hafa sér stað síðustu daga
og vikur. Markmiði um að fækka vopnum um
fjörutíu prósent fyrir lok júní er af mörgum tal-
ið algjörlega óraunhæft. Það skiptir sennilega
litlu máli hvort NATO fjölgar hermönnum sín-
um eða afganski herinn fær meira fé til ráðstöf-
unar því það eru stríðsherrarnir og einstakar
árásir talibana sem halda landinu í gíslingu.
Uppskera til framleiðslu á ópíum og heróíni
hefur aldrei verið jafn mikil og í ár og það er því
til mikils að vinna fyrir stríðsherrana sem vinna
staðfastlega að því að auka völd sín á kostnað
stjórnvalda í Kabúl. En þrátt fyrir átök og árás-
ir síðustu daga er ólíklegt að almenningur rísi
upp gegn hernámsliðinu og erlendum hjálpar-
stofnunum því flestir íbúar landsins eru orðnir
þreyttir á því að berjast og þrá umfram allt frið
og aukna hagsæld.
rrar
Reuters
Lýst eftir bin Laden á vegg í Kabúl. Ungur Afgani á valmúaakri. Ópíum er unnið úr valmúa.
Höfundur er við störf í Afganistan.
Áróðurssneplarnir sem Bandaríkjaher dreifði þar sem íbúar eru hvattir til að segja til talibana.
Fatlaðir drengir í hjólastólum koma
saman á ólympíuleikvanginum í Kabúl
til að vekja athygli á hættunni af jarð-
sprengjum.


  









 



 !
!""#$%
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. APRÍL 2004 11